Όλοι γνωρίζουμε λίγα πράγματα για το μύθο της Ατλαντίδας, της χώρας που αντιπροσώπευε τον κολοφώνα του πλούτο και της επιστημονικής εξέλιξης στην αρχαία Ελλάδα, η οποία έγινε γνωστή μέσα απο το έργο του Πλάτωνα και σύμφωνα με την καταγραφή αυτή, καταστράφηκε μέσα σε μια ημέρα και βυθίστηκε στα βάθη της θάλασσας.
Το BBC σε συνεργασία με διακεκριμένους επιστήμονες δημιούργησε δύο βίντεο με θέμα την Ατλαντίδα που επιχειρούν να εξιχνιάσουν την ιστορική αλήθεια πίσω απο τον μύθο. Συγκεκριμένα τα δυο βίντεο είναι η εξαιρετική τηλεταινία Ατλαντίδα – Το τέλος ενός κόσμου, η αρχή ενός θρύλου σε σκηνοθεσία Τόνι Μίτσελ που κυκλοφόρησε πριν λίγα χρόνια από το BBC.
Τα τελευταία χρόνια και σε συνδυασμό με τις ανακαλύψεις που έγιναν στις ανασκαφές στο Ακρωτήρι της Σαντορίνης, ολοένα και περισσότεροι ιστορικοί συγκλίνουν στην άποψη οτι ο μύθος της Ατλαντίδας συνδέεται με την έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας η οποία ενέπνευσε τον Πλάτωνα να γράψει για την μυστική αυτή γη, πρίν 2400 χρόνια.
Επίσης δείτε και στο παρακάτω βίντεο τον ιστορικό Bettany Hughes να αποκαλύπτει τις ιστορικές, γεωλογικές και γραπτές ενδείξεις που συγκλίνουν στην άποψη οτι η έκρηξη του ηφαιστείου ήταν η αφορμή για να δημιουργηθεί ο μύθος της Ατλαντίδας.
Ο πίνακας «Ανάσταση» του Ουμβέρτου Αργυρού* το 1932, λάδι σε καμβά και βρίσκεται στην Εθνική Τράπεζα. Το ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι, ότι αφορά μνήμες του τόπου μας, μιας και απεικονίζει ένα βράδυ Ανάστασης, αναμφίβολα σε κάποιο χωριό της Αττικής. Το μαρτυρά η χαρακτηριστική φορεσιά της Αττικής – πιθανόν μεσογείτικη – που φορούν οι γυναίκες! Αναγνωρίζουμε τα κοσμήματα στο μέτωπο («ξελίκι») και στο στήθος, το «τζάκο» τη «γρίζα», το γιορτινό μαντήλι («μπόλια»)…
Γεραλής Απόστολος-Τα αυγά της Λαμπρής, 1938Νικηφόρος Λύτρας: «Το Ωόν του Πάσχα»
Μια λεπτομερή ανάλυση του πίνακα «το Ωόν του Πάσχα» που περιλαμβάνει και την ιστορία του, μπορείτε να διαβάσετε εδώ
Η «Μεγάλη Παρασκευή» του Θεόδωρου Ράλλη αγοράστηκε στο Παρίσι το 1935 από τον παππού τού σημερινού ιδιοκτήτη και πέρασε, από χέρι σε χέρι, σε τρεις ολόκληρες γενιές. Ο τελευταίος του ιδιοκτήτης αποφάσισε να τον πουλήσει διά πλειοδοσίας με τιμή εκτίμησης 345.510 ως 575.827 ευρώ. Πρόκειται για ελαιογραφία σε καμβά που χρονολογείται από την εποχή που οι ικανότητες του Ράλλη ως ζωγράφου της καθημερινής ζωής βρίσκονταν στο απόγειό τους. Απεικονίζει μια εκκλησία κατά τη διάρκεια των προετοιμασιών για το Πάσχα με τέσσερα κορίτσια να δουλεύουν μαζί για να στολίσουν έναν Επιτάφιο με λουλούδια, ενώ δύο ιερείς συζητούν. Ο ίδιος ο καλλιτέχνης θεωρούσε το έργο τόσο σημαντικό ώστε να επιλέξει να το εκθέσει στο Σαλόνι του Παρισιού το 1893, τη χρονιά που το ολοκλήρωσε.
Θεόφιλος «Πάσχα Ελλήνων»Θεόφιλος «Πάσχα Ελλήνων»Ελληνικό Πάσχα, Ευγένιος ΣπαθάρηςΘεόφιλος,»Οι κουλούρες με τα κόκκινα αβγά, Οικογένεια του κυρίου Πάτρισον από το Σικάγο»Γαρουφαλλής Χρήστος, Πασχαλινά αυγά
Απο το περιοδικό Αίπυτος (τεύχος 5, έτος Β, 1994) αντιγράφουμε σήμερα στοιχεία απο την εργασία του Σπύρου Κων. Μιχαλόπουλου για τις παροιμίες που αναφέρονται στο μήνα Μάρτη. Καλό μήνα σε όλους!
Ο Μάρτης καθώς λένε τα βιβλία, πήρε το όνομα του από το λατινικό όνομα του θεού Άρη (Mars = Άρης). Είναι ο πρώτος μήνας του ρωμαϊκού ημερολογίου και αντιστοιχεί με τον Ελαφηβολιώνα των Αρχαίων Ελλήνων. Η λαϊκή φαντασία του έδωσε ένα σωρό παρατσούκλια, όπως γδάρτης, παλουκοκάφτης κλαψομάρτης, πενταγιόματος, πεντάγνωμος και άλλα δηλωτικά της φυσιογνωμίας του, που έχουν σχέση με ιδιότητες ή πράξεις που του αποδίδονται.
Τα πιο πολλά από αυτά βρίσκονται μέσα στις παραδόσεις και τις παροιμίες που έπλασε ο λαός για να εξηγήσει τις απότομες μεταβολές του καιρού ή τις βαρυχειμωνιές που παρατηρούνται μέσα στο Μάρτη και που πάντα είναι επικίνδυνες για τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Πολύ περισσότερο στις παλαιότερες εποχές που δεν είχαν τα μέσα προστασίας της παραγωγής που έχουν σήμερα, όπως για παράδειγμα τους ανεμομίκτες, που προλαβαίνουν τις ζημιές από τους παγετούς και την ΕΟΚ που αποζημιώνει.
Τα απρόοπτα της βαρυχειμωνιάς που συνήθως επιφυλάσσουν οι τελευταίες ημέρες του Μάρτη, οι «μέρες της γριάς» όπως λέγονται, θέλει να εξηγείσει η πολύ γνωστή στην Πελοπόννησο παράδοση της «λιθωμένης γριάς».
«Ητανε μια βολά μια γριά κι είχε κάτι κατσικάκια. Ο Μάρτης τότε είχε εικοσιοχτώ μέρες και ο Φλεβάρης τριανταμία. Ήρθε εκείνη την εποχή ο Μάρτης κι επέρασε χωρίς να κάμει χειμώνα και η γριά από τη χαρά της που βγήκανε πέρα καλά τα πράματα της, εγελάστη και είπε: – Πρίτσι Μάρτη μου, στην πομπή σου. Μπήκες, βγήκες τίποτα δε μόκαμες. Τ’ αρνοκατσικάκια μη’ τα ξεχείμασα. Τότε ο Μάρτης επείσμωσε κι εδανείστη τρεις μέρες απ’ το Φλεβάρη κι έρριξε χιόνια πολλά. Η γριά απιστόμισε το λεβέτι της κι εχώθη απουκάτου με τα πράματά της κι από τον πολύ χειμώνα τα κατσικάκια της εψόφησαν. Κι από τότες σούρνει ο Μάρτης τριανταμία και ο Φλεβάρης εικοσιοχτώ, γι’ αυτό τον λεν και κουτσό και κουτσοφλέβαρο. Ένεκα γι’ αυτό πόπαθε εκείνη η γριά τις τρεις υστερνές μέρες του Μάρτη, τις λένε μέρες των γριών. Κι ονοματίζουνε κάθε μια με τ’ όνομα μιανής από τις πλιό ‘λικιωμένες γριές του χωριού. Και αν τύχει καλή ημέρα λεν πως η γριά είναι καλή κι αν τύχει κακοκαιρία λένε πως από την κακία της γίνηκε».
Η παράδοση ζωντανή ακόμη στα χωριά της Στυμφαλίας και του Φενεού καθώς και στις γειτονικές περιοχές της Αρκαδίας και των Καλαβρύτων, που τόσο τα έθιμα τους ταυτίζονται, είναι γνωστή με διάφορες παραλλαγές σε όλη την Ελλάδα. Σε μερικά χωριά μάλιστα όπως στο Σωποτό των Καλαβρύτων, τη Δημητσάνα και τη Λάστα της Γορτυνίας, δείχνουν και τον τόπο που και σήμερα φαίνονται το κακάβι και τ’ αρνοκάτσικα της γριάς απολιθωμένα. Σχετική με την παράδοση της «λιθωμένης γριάς» είναι η παροιμία:«Ο Μάρτης έβαλε τη γριά μεσ’ το καζάνι».
Άλλη χαρακτηριστική της απρόσμενης μαρτιάτικης βαρυχειμωνιάς παροιμία είναι:«Μάρτης γδάρτης και κακός παλουκοκάφτης,
τα παλιά παλούκια καίει, τα καινούργια ξεριζώνει».
στην οποία και χρωστάει τα παρατσούκλια γδάρτης και παλουκοκάφτης.
Για τις μεγάλες του παγωνιές λένε:«Τον Μάρτη χιόνι βούτυρο, μα σαν παγώσει μάρμαρο».
ενώ για την αντιμετώπιση του κρύου άλλες παροιμίες συμβουλεύουν:
«Φύλλα ξύλα για το Μάρτη να μην κάψεις τα παλούκια».
«Το Μάρτη φύλα άχερα μη χάσεις το ζευγάρι».
«Τσοπάνη μου την κάπα σου το Μάρτη φύλαγε την».
«Όλες του Μάρτη φύλαγε και τ’ Απριλίου τις δώδεκα
‘τι ακόμη και στις δεκαοχτώ πέρδικα ψόφησε στ’ αβγό».
«Ο Αύγουστος για τα πανιά κι ο Μάρτης για τα ξύλα».
Στα πολύ παλιά χρόνια ο Μάρτης ήταν ο πρώτος μήνας του έτους. Μια κατεργαριά όμως που έκαμε σε βάρος των αδερφών του, των άλλων μηνών, στάθηκε αιτία να του πάρει την πρωτοκαθεδρία ο Γενάρης. Η σχετική παράδοση για το «βαγένι των δώδεκα μηνών» ή «το βουτσί» όπως λέγεται αλλού, έχει καταγραφεί από το Νικ. Πολίτη ως Κορινθιακή παράδοση και ο μύθος της έχει γίνει θέμα σατιρικής ποίησης. Μας λέει λοιπόν η παράδοση:
«Μια φορά κι έναν καιρό αποφασίσανε οι δώδεκα μήνες να βάν’ νε κρασί σ’ ένα βαγένι για να πίν’ νε όποτε των έκανε όρεξη. Έτσι λοιπόν είπεν ο Μάρτης.
– Εγώ θα ρίξω πρώτα στο βαγένι και ύστερα ρίχνετε και σεις.
– Καλά, συ ρίξε, είπαν οι άλλοι. Και έτσι έγινε. Έρριξεν εκείνος στο βαγένι μούστο πρώτα και ύστερα οι άλλοι. Όταν λοιπόν εψήθη το κρασί είπε πάλι ο Μάρτης.
– Εγώ έρριξα πρώτα, πρώτα θ’ αρχίσω και να πίνω.
-Βέβαια, είπαν οι άλλοι. Έτσι λοιπόν ετρούπησε το βαγένι στο κάτου μέρος, και άρχισε και έπινε, ως που τόπιε ούλο και δεν άφηκε στάλα. Κατόπιν ήρθε η σειρά του Απρίλη να πάει στο βαγένι να πιάσει κρασί. Παγαίνει, το βρίσκει άδειο. Θυμώνει, το λέει στους άλλους. Τ’ ακούνε εκείνοι θυμώνουνε, σκέφτουνται τι να κάνουνε. Τέλος μένουνε σύμφωνοι μεταξύ τους να τον τιμωρήσει ο Γενάρης για την κατεργαριά που τους έκανε. Τον πιάνει λοιπόν ο Γενάρης και του τραβάει ένα ξύλο που είπε αμάν. Του παίρνει και το υπούργημα άρχιζε δηλαδή πρώτα το νέο έτος από το Μάρτη και τώρ’ αρχίζει από το Γενάρη. Αυτό είναι το υπούργημα που του πήρε. Όταν λοιπόν θυμάται το παιχνίδι που των έφτιαξε που ήπιε δηλαδή ούλο το κρασί, γελάει και ο καιρός ξαστερώνει. Όταν θυμάται πάλε το ξύλο πόφαγε κλαίει και βρέχει».
Η παράδοση, που με μικρές παραλλαγές τη συναντάμε και αλλού είναι αιτιολογική και σκοπεύει στην εξήγηση της ακασταστασίας του καιρού που συνήθως χαρακτηρίζει το Μάρτη. Το ίδιο φαινόμενο εξηγούν και άλλες παραδόσεις που αναφέρονται όχι στο βαγένι, αλλά στη γυναίκα του Μάρτη. Στη Μεσσηνία, λόγου χάρη, λένε ότι η γυναίκα που παντρεύτηκε ο Μάρτης, από μπροστά ήταν πολύ άσχημη, ενώ από πίσω ήταν πολύ όμορφη. Όταν ο Μάρτης τη βλέπει καταπρόσωπο κλαίει και ο καιρός χαλάει, όταν όμως την κοιτάζει από τις πλάτες ευχαριστιέται και ο καιρός καλοσυνεύει. Γι’ αυτό λέγεται και η παροιμία:«Ο Μάρτης πότε κλαιέι και πότε γελάει». Αλλού πάλι η παράδοση λέει ότι ο Μάρτης έχει δύο γυναίκες· η μια πολύ όμορφη και φτωχή και η άλλη πολύ άσχημη και πλούσια. Ο Μάρτης κοιμάται στη μέση και όταν γυρίζει κατά την άσχημη, κατσουφιάζει και ο καιρός χαλάει, όταν όμως γυρίζει κατά την όμορφη, χαίρεται και γελάει και ο καιρός είναι καλός και βγαίνει ο ήλιος. Όμως τις περισσότερες φορές γυρίζει κατά την άσχημη γιατί αυτή είναι πλούσια και τρέφει την φτωχή, την όμορφη. Έτσι εξηγείται και το γιατί οι γεωργοί προτιμάνε το Μάρτη βροχερό. Γιατί τότε η σοδειά τους θα είναι καλύτερη. Άλλωστε το βεβαιώνουν και αρκετές παροιμίες.«Μάρτης έβρεχε, θεριστής χαιρότανε».
«Μάρτης βρέχει; Ποτέ μην πάψει».
«Κάλλιο Μάρτης στις γωνιές παρά Μάρτης στις αυλές».
«Κάλλιο Μάρτης καρβουνιάρης παρά Μάρτης λιοπυριάρης».
«Μάρτης βροχερός θεριστής κουραστικός».
«Μάρτης κλαψής θεριστής χαρούμενος».
«Βροντή Μαρτιού φίλεμα με καρύδια».
«Μάρτης πουκαμισάς δεν σου δίνει να μασάς».
«Σαν ρίξει ο Μάρτης μια βροχή κι Απριλης αλλη μία
να δεις κουλούρες στρογγυλές και πίττες σαν αλώνι».
και η πασίγνωστη, που είναι παραλλαγή της προηγούμενης:
«Σαν ρίξει ο Μάρτης δυο νερά κι Απρίλης άλλο ένα
χαράς σ’ εκείνο το ζευγά πόχει πολλά σπαρμένα».
Οι γεωργοί πιστεύουν ακόμα ότι το Μάρτη αρχίζουν τα σπαρτά να παίρνουν πάνω τους και να ψηλώνουν. Γι’ αυτό και η παροιμία:
«Ο Μάρτης εδιαλάλησε μικρά μεγάλα απάνου».
Στην αστάθεια του Μαρτιάτικου καιρού και στην απότομη εναλλαγή ζέστης και κρύου, αναφέρονται και οι παροιμίες:
«Ο Μάρτης το πρωί το ψόφησε, και το βράδυ το βρόμισε».
«Ο Μάρτης ο πεντάγνωμος πέντε φορές εχιόνισε και πάλι το μετάνοιωσε πως δεν εξαναχιόνισε».
και η συμβουλευτική:
«Κοίτα να μη σε γελάσει ο Μάρτης και χάσεις την ημέρα»
Παρ’ όλη την αστάθεια του καιρού και τις βαρυχειμωνιές που κάποτε κάνει ο Μάρτης είναι ο πρώτος μήνας της Άνοιξης και γι’ αυτό τον λένε και «Ανοιξιάτη». Σε μερικές μάλιστα παροιμίες λογίζεται θεωρητικά τουλάχιστον ως η αρχή του καλοκαιριού.
«Από Μάρτη καλοκαίρι κι από Αύγουστο χειμώνα» ή
«Από Μαρτιού πουκάμισο κι απ’ Αύγουστο σεγκούνι».
«Ο Μάρτης έχει τ’ όνομα κι ο Απρίλης τα λουλούδια».
Ωστόσο η αστρονομική έναρξη της Άνοιξης γίνεται στις 21 του Μάρτη με την «εαρινή ισημερία» που οι μέρες γίνονται ίσες με τις νύχτες και το καλοκαίρι τελειώνει στις 23 Σεπτέμβρη που έχουμε πάλι ισημερία (φθινοπωρινή) και η διαπιστωτική παροιμία επισημαίνει το φαινόμενο: «Του Μάρτη και του Τρυγητή ίσα τα ημερόνυχτια».
Πέρα από το ότι ο Μάρτης φέρνει τη χαρά της άνοιξης, ο μήνας αυτός για τους νεοέλληνες είναι μήνας χαράς γιατί φέρνει μαζί του τη μεγαλύτερη εθνική μας γιορτή, αφού στις ημέρες του ξεκίνησε ο μεγάλος αγώνας του 1821 για την εθνική μας παλιγγενεσία.
Για τον Μαρτιάτικο ήλιο υπάρχουν αρκετές δοξασίες. Ο ήλιος του Μάρτη και ιδίως ο πρωινός θεωρείται επικίνδυνος για τον άνθρωπο και ιδιαίτερα για τις γυναίκες και τα παιδιά. Λένε μάλιστα ότι τους μαυρίζει το πρόσωπο και αφήνει στίγματα γι’ αυτό συμβουλεύουν τα παιδιά να προσέχουν «μην τα κάψει ο Μάρτης». Σχετικές με τις δοξασίες αυτές είναι και οι παροιμίες:
«Του Μάρτη ο ήλιος βάφει και πέντε μήνες δεν ξεβάφει».
«Ο ήλιος του Μαρτιού τρουπάει κέρατο βοϊδιού».
«Ο καλός Μάρτης στα κάρβουνα κι’ ο κακός στον ήλιο».
«Του Μάρτη οι αυγές με κάψανε, του Μάη τα μεσημέρια».
«Το Μάρτη στον ήλιο να μην κοιμηθείς».
Και η πολύ γνωστή: «Οπόχει κόρην ακριβή το Μάρτη ήλιος μην τη δει».
Για την προφύλαξη από την καυστική επίδραση του Μαρτιάτικου ήλιου η λαϊκή φαντασία έχει επινοήσει αφελέστατα μέσα, όπως ο «μάρτης» και ο «χυλός». Ο μάρτης αποτελείται από δύο κλωστές, μια κόκκινη και μια άσπρη, στριμένες σε μία και ετοιμάζεται την τελευταία ημέρα του Φλεβάρη για να φορεθεί το πρωί της επομένης που είναι η «πρωτομηνιά» του Μάρτη.
Συνήθως οι «μάρτηδες» φοριούνται είτε σαν δαχτυλίδια στα δάχτυλα, είτε στον καρπό του χεριού σαν βραχιόλια. Καμμιά φορά στο μεγάλο δάχτυλο του ποδιού για να μη σκοντάφτουν. Τους βγάζουν στο τέλος του Μάρτη ή όταν δουν το πρώτο χελιδόνι και τους αφήνουν επάνω στις τριανταφυλλιές για να τους πάρουν τα χελιδόνια. Αλλού πάλι τους δένουν στις λαμπάδες της Λαμπρής για να καούν μαζί. Στα χωριά της Στυμφαλίας (σημειώνω τη Δροσοπηγή πρώην Μπάσι) εκτός από τους μάρτηδες που φοράνε, πρωί – πρωί την πρώτη του Μάρτη η νοικοκυρά αντί για άλλο πρωϊνό φτιάχνει χυλό με μπομπότα και πετιμέζι και τρώνε όλοι για να μην τους πιάσει ο Μάρτης. Τα παιδιά μάλιστα για περισσότερη προστασία βάζουν και λίγο και στη μύτη τους. Σε άλλα μέρη έδιναν στα παιδιά τους αγόρια και κορίτσια να φάνε ένα μήλο για να μη τους κάψει ο Μάρτης και για να έχουν γερά δόντια όλο το χρόνο.
θα σημειώσω δύο ακόμη παροιμίες που αναφέρονται στο Μάρτη. Η μία: «Λείπει ο Μάρτης από τη Σαρακοστή;»
που συνήθως διατυπώνεται ερωτηματικά, παράλληλα όμως φανερώνει σκωπτική διάθεση, είναι και εκ των πραγμάτων σωστή αφού πολλές ημέρες του Μαρτιού και καμμιά φορά και όλες συμπίπτουν μ’ εκείνες της Μεγάλης Σαρακοστής. Εδώ βέβαια αντικείμενο της αλληγορίας δεν είναι ο Μάρτης αλλά εκείνος που δεν λείπει από καμμιά από τις συνηθισμένες λαϊκές εκδηλώσεις, λες και είναι τόσο αναγκαία η παρουσία του όσο του Μάρτη στη σαρακοστή.
Η άλλη:«Μαρτιάτικο πουλί, Αυγουστιάτικο αβγό».
θέλει να επισημάνει ότι για να αποδώσουν οι διάφορες ενέργειες μας πρέπει να γίνονται έγκαιρα.
Στην ορεινή Πελοπόννησο το Μάρτη τον λένε πεντεγιόματο. Το παρωνύμιο γίνεται από το πέντε και «γιόμα» που σημαίνει γεύμα. Ίσως επειδή η ημέρα του Μάρτη μεγαλώνει πολύ και οι ξωμάχοι που παλιά δούλευαν από τα χαράματα μέχρι το σούρουπο, ήθελαν να τρώνε πέντε φορές την ημέρα. Λέγεται άλλωστε στα χωριά της ορεινής Κορινθίας το ανέκδοτο ότι κάποιος χτίστης Βαρβαρίτης (από την Αγία Βαρβάρα Καλαβρύτων) στη συμφωνία που έκλεισε με κάποιο νοικοκύρη για να του χτίσει το σπίτι, έβαλε μέσα και τα πέντε «γιόματα». Και για να μη βαρυφανεί του νοικοκύρη του τόφερνε πιο απαλά: «θα μας ταΐζεις λίγο το πρωί, μετά λίγο κολατσιό, το μεσημέρι θα τρώμε καλά, το απόγεμα θα τσιμπάμε κάτι λίγο και μετά θα ματατρώμε το βράάάδι πάλι, με τις τριφτάδες μαζί μια κι όξω». Εκτός από το «λίγο» μ’ εκείνο το μακρόσυρτο «βράάάδι» ήθελε να δείξει ότι του έκανε και χάρη που θα αργούσαν τόσο να ξαναφάνε.
Σχετική με το ότι οι ημέρες του Μάρτη έχουν μεγαλώσει αρκετά είναι και η παροιμία: «Το Μάρτη βάλε εργάτη κι’ ας είναι κι’ ακαμάτης».
Θα κλείσω το σημείωμα αυτό με δυο λόγια για τα έθιμα της γιορτής των Αγίων Σαράντα στις 9 του Μάρτη. Την ημέρα εκείνη οι τσοπάνηδες αποκόβουν τ’ αρνιά, οι γεωργοί φυτεύουν δέντρα και κλήματα και οι κοπέλλες φυτεύουν λουλούδια γιατί «πιάνουν και δε λαθεύουν».
Σε πολλούς τόπους οι νοικοκυρές φτιάχνουν σαραντόπιττες, πίττες με σαράντα φύλλα που τις κόβουν κομμάτια και τις μοιράζουν για τις ψυχές των ζωντανών ή μαγειρεύουν φαγητό με σαράντα ειδών χόρτα.
Σε συνέχεια και άλλων αναρτήσεών μας με πίνακες φιλελληνικής θεματολογίας και απεικονίσεις παραδοσιακών φορεσιών, σήμερα σας δείχνουμε 25 ακόμη έργα Ελλήνων ζωγράφων που εμπνεύστηκαν απο τους ανθρώπους της ελληνικής υπαίθρου
Γρύσπος Νικήτας-Χωρική, 1914Γρύσπος Νικήτας-Πορτρέτο γέροντα με εθνική ενδυμασίαΓρύσπος Νικήτας-Ο ΠυρπολητήςΡωμανίδης Κωνσταντίνος-Ποτραίτο του Υδραίου πολιτικού Δημητρίου ΒούλγαρηΡωμανίδης Κωνσταντίνος-ΧωριατοπούλαΠαχής Χαράλαμπος-Νέα κοπέλα, Young girlΠαχής Χαράλαμπος-Πρωτομαγιά στην Κέρκυρα, π.1875-80Προσαλέντης ΠαύλοςΠροσαλέντης Παύλος-Προσωπογραφία Πιερράκου Μαυρομιχάλη, 1872Προσαλέντης Αιμίλιος, Κρητικός, 1898Μποκατσιάμπης Βικέντιος-Κοπέλα με γιορτινή φορεσιά της ΚέρκυραςΟικονόμου Ιωάννης-WOMAN ARRANGING FLOWERSΜποκατσιάμπης Βικέντιος-Αλέξιος Στριφτόμπολας (1834-1912), επιστολικό δελτάριο. Αρχές 20ου αι.Οικονόμου Ιωάννης-Προσωπογραφία του Θανάση Ραζηκότσικα, Γενικού Αρχηγού ΜεσολογγίουΛεμπέσης Πολυχρόνης-Προσωπογραφία του Χρήστου Καψάλη, 1881Λεμπέσης Πολυχρόνης-ΗπειρώτισσαΛεμπέσης Πολυχρόνης-Μικρή κουλουριώτισσα, 1892Λεμπέσης Πολυχρόνης-Ο γέρο ΣούρμποςΛεμπέσης Πολυχρόνης-Στη βρύσηΛεμπέσης Πολυχρόνης-Κοπέλα με ανέμη, Girl with Distaff and SpindleΛεμπέσης Πολυχρόνης-Νέα με τοπική φορεσιάΛεμπέσης Πολυχρόνης-Βοσκόπουλο παίζει φλογέραΛεμπέσης Πολυχρόνης-Στη σκάφη, 1886Λεμπέσης Πολυχρόνης-Ο βοσκός, 1888
Δείτε και άλλους πίνακες με ελληνικές φορεσιές στα αρθρα μας
Οι Κυκλάδες αποτελούσαν ένα χώρο όπου οι επιρροές απο την ενετοκρατία αναμίχθηκαν με την ντόπια ελληνική κουλτούρα δημιουργώντας ένα ιδιαίτερο πολυτελές στυλ το οποίο αντανακλάται και στα κοσμήματα που έχουν διασωθεί απο τον 16ο-18ο αιώνα.
Χαρείτε τα!
Τμήμα χρυσού περιδεραίου, από τη Σίφνο, με συρματερό διάκοσμο και ενδιάμεσα μαργαριτάρια. Οι χάντρες ξεφεύγουν τόσο από το αμφικωνικό σχήμα των κρητικών παραδειγμάτων, όσο και από το σφαιρικό σχήμα των δωδεκανησιακών παραλλαγών. Μορφολογικά μοιάζουν περισσότερο με τα γνωστά μποτονάκια της Κρήτης, που ονομάζονταν έτσι γιατί στην αρχή τα χρησιμοποιούσαν ως κουμπιά στα μανίκια τους. (ΓΕ 2106) Μουσειο ΜπενακηΖευγάρι χρυσά σκουλαρίκια που το καθένα σχηματίζει μια κατακόρυφη σειρά από στοιχεία: ένα φιόγκο, ένα πουλί με ανοιχτά φτερά, ένα κωδωνόσχημο στοιχείο, και ένα σταυρό Μάλτας, από τον οποίο κρέμονται μαργαριτάρια. Τα σκουλαρίκια αυτά, που θα έφταναν ώς τους ώμους, όπως τα βυζαντινά περπενδούλια, πρέπει να συνοδεύονταν από ένα επιμετώπιο διάδημα. (ΓΕ 7666) Μουσείο ΜπενακηΚυκλαδίτικο δαχτυλίδι απο την έκθεση Vanity 2016 του Αρχ Μουσείου Μυκόνου πηγηΜενταγιον απο την έκθεση Vanity 2016 του Αρχ Μουσείου Μυκόνου πηγηΧρυσά σκουλαρίκια με χωνοειδή στοιχεία και μαργαριτάρια. Από τα νησιά του Αιγαίου, 19ος αι. (ΓΕ 7266), Μουσείο ΜπενάκηΣτο κέντρο κρεμαστά λαιμού απο τη Σίφνο, τριγύρω αλυσίδες απο την Πάτμο Μουσείο Μπενάκη
Μυκονιάτικα σκουλαρίκια απο την έκθεση Vanity του Αρχ. Μουσείου Μυκόνου που έγινε το 2016, σχέδιο 18ου αι. Νεώτερη αναπαραγωγή, 1970. Πηγή: Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων. πηγη
Για τους φίλους της χειροτεχνίας και του crafting που αναζητούν αρχαιοελληνικά σχέδια για να εμπνευστούν σήμερα η ανάρτησή μας είναι αφιερωμένη σε αυτούς. Σχέδια αρχαιοελληνικά λοιπόν, απο παλιά βιβλία, γραμμικά και λουλουδιαστά για κάθε είδους ιδέα που θα σας έρθει!
Costume of the ancients. (2). Hope, Thomas, 1770?-1831.
Αν εμπνευστείτε απο τα σχέδια αυτά που σας δείχνουμε στείλτε μας τη δουλειά σας να τη δούμε! Καλή επιτυχία!
πηγη
Tessellation related Photo plates from Owen Jones’ 1853 classic book, «The Grammar of Ornament».
Πολλές φορές η προσωπικότητα και η θέση μιας γυναίκας μπορεί να επηρεάσει πολύ την κοινωνία. Ας πάρουμε για παράδειγμα την επιρροή που ασκεί σήμερα η βασίλισσα Ελισάβετ και η βασιλική οικογένεια στην Αγγλία, για να μην αναφέρουμε την περίπτωση της πριγκίπισσας Νταϊάνα. Σήμερα λοιπόν σκέφτηκα να σας αναρτήσω κάποια στοιχεία για μια προσωπικότητα που επηρέασε ιδιαίτερα την πρώιμη Ελληνική κοινωνία, την πρώτη βασίλισσα της Ελλάδας, την Αμαλία, σύζυγο του Όθωνα.
Πριν απο κάμποσο καιρό πήγα σε ένα σπίτι για να μου δείξουν φορεσιές της προγιαγιάς και πάνω στο τραπέζι βλέπω σε μια παλιά κορνίζα την παρακάτω εικόνα «φωτογραφία» σε ασπρόμαυρη εκδοχή.
E. W. Rietschel – Fr. Hanfstaengl, Η βασίλισσα Αμαλία στον κήπο της, γύρω στο 1855
«Ποιά είναι η γυναίκα στην κορνίζα;» ρωτώ την κυρία που με ξεναγούσε στην οικογενειακή συλλογή.
«Α!» μου απαντά » Είναι η προγιαγιά μας που μας κληροδότησε τα ρούχα! Βρήκαμε τη φωτογραφία της στο σεντούκι με τα πράγματα.»
Γέλασα με την καρδιά μου. «Κυρία,» της λέω «Αυτή δεν είναι η προγιαγιά σας. Είναι η βασίλισσα Αμαλία.»
Η κυρία έπεσε απο τα σύννεφα! Μια εικόνα της Βασίλισσας Αμαλίας στα οικογενειακά τους κειμήλια;
Η βασιλισσα Αμαλια: πίνακας του Νικηφόρου Λύτρα
Ηλίου φαεινότερον οτι η βασίλισσα Αμαλία επηρέασε βαθιά τις γυναίκες των οικονομικά ανώτερων τάξεων της ελληνικής επαρχιακής κοινωνίας.
Η Αμαλία, πριγκίπισσα του Όλντενμπουργκ, η μεγαλύτερη κόρη του Αυγούστου, Μέγα Δούκα του Όλντενμπουργκ και γεννημένη στις 21 Δεκεμβρίου 1818, έφτασε στην Ελλάδα στις 2 Φεβρουαρίου του 1837. Είχε προηγηθεί ο γάμος της με τον Όθωνα, ο οποίος είχε ήδη τρία χρόνια βασιλιάς της Ελλάδας, το 1836, όταν ήταν σε ηλικία 17 ετών.
H βασίλισσα Αμαλία σε πορτρέτο ζωγραφισμένο από τον Stieler, κατά τη στιγμή του γάμου της με τον Όθωνα 22 Νοεμβρίου του 1836 – που πραγματοποιήθηκε στο Oldenburg – της Βαυαρίας για λογαριασμό του βασιλιά Λουδοβίκου
Η Αμαλία ανήκε στο προτεσταντικό δόγμα ενώ ο Όθωνας ήταν καθολικός.
Χατζηγιαννόπουλος Σπυρίδων- Η Βασίλισσα Αμαλία, 1855
Με τον ερχομό της στην Ελλάδα, η βασίλισσα εγκαταστάθηκε στην οικία του Αφθονίδη προ του κήπου Κλαυθμώνος που γρήγορα είχε διασκευαστεί σε πρώτο ανάκτορο. Στις 10 Φεβρουαρίου του 1837 δέχθηκε για πρώτη φορά την αθηναϊκή κοινωνία με διερμηνέα τον Αλέξανδρο Ραγκαβή. Στις 25 Μαρτίου του 1837 έγινε η επίσημη υποδοχή της από τον ελληνικό λαό με αποθεωτικές εκδηλώσεις, όταν εμφανίσθηκε δημόσια στο πλευρό του Βασιλιά και η ημερομηνία αυτή χαρακτηρίστηκε ως εθνική επέτειος απο το βασιλιά την επόμενη χρονιά, μιας και συσχετιζόταν με την έναρξη της ελληνικής επανάστασης.
Χρωμολιθογραφια της Αμαλίας και του Όθωνα να κάνουν βόλτα με τη συνοδεια τους απο τη συλλογή του ΠΛΙ
Η άφιξη της Αμαλίας στην Ελλάδα προκάλεσε μεγάλη αίσθηση, καθώς και περιέργεια μεταξύ των ανθρώπων. Ο ελληνικός λαός γοητεύτηκε από αυτήν. Με την ομορφιά, τη γοητεία και την ισχυρή προσωπικότητά της, εισήγαγε στην Ελλάδα την έννοια της μόδας και εκπροσωπούσε το πνεύμα προόδου συνδέοντας την Ελλάδα με την ευρωπαϊκή οπτική.
Οι γυναίκες που ανήκαν σε ανώτερη κοινωνικά βαθμίδα, γυναίκες εμπόρων, γιατρών, πολιτικών κλπ ανώτερων επαγγελμάτων, ήταν αναμενόμενο να αποκτήσουν ως πρότυπό τους τη Βασίλισσα προκειμένου να ξεχωρίζουν απο τις κατώτερες βαθμίδες των γυναικών των αγροτών και των κτηνοτρόφων. Σε αυτό το πλαίσιο οι κυρίες της εποχής υιοθέτησαν αμέσως και την ενδυμασία της βασιλικής αυλής τη φορεσιά της Αμαλίας που διαδόθηκε σε όλα τα Βαλκάνια, όπου υπήρχε ελληνισμός, και έγινε εθνική στολή. Αν σκεφτούμε οτι η βασίλισσα πρωτοεμφανίστηκε με τη συγκεκριμένη στολή «Αμαλίας» στις 16 Φεβρουαριου 1837, του ίδιου μήνα που έφτασε στην Ελλάδα, αυτό σημαίνει οτι η φορεσιά της Βασίλισσας και της κουστωδίας της είχαν προαποφασιστεί και δημιουργηθεί στην Ευρώπη, πριν την άφιξή της.
Η βασίλισσα Αμαλία εργάστηκε για την κοινωνική βελτίωση και την ομορφιά της Αθήνας. Δική της ιδέα ήταν να δημιουργηθούν κήποι στην Αθήνα, κατά τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Ο Εθνικός Κήπος τέθηκε σε λειτουργία το 1836 και αναπτύχθηκε τα επόμενα 25 χρόνια. Ιδρύθηκε επίσης το Αμαλιείο Ορφανοτροφείο και το Ναυτικό Απομαχικό Ταμείο, αλλά και σχολεία σε όλη την ελληνική επικράτεια. Οι προσπάθειες της Αμαλίας εκτιμήθηκαν σε μεγάλο βαθμό στην Ελλάδα, και πήραν τιμητικά το όνομά της η πόλη Αμαλιάδα και το χωριό Αμαλιάπολη.
Όσον αφορά την προσωπικότητα και τη φυσική εμφάνισή της, η Αμαλία χαρακτηριζόταν γενικά ως όμορφη. Ήταν επίσης εξαιρετικά ζωντανή και τολμηρή στην ιππασία. Της άρεσε να οδηγεί φορώντας το φόρεμα της Αμαλίας και επισκέφθηκε όλη την Ελλάδα με άλογο μέχρι το τελευταίο χωριό.
Όταν αναμίχτηκε με τα πολιτικά, έγινε στόχος σκληρών επιθέσεων και κριτικών. Η εικόνα της υπέστη περαιτέρω πλήγμα όταν αδυνατούσε να παράσχει έναν κληρονόμο στον Όθωνα και επέλεξε να παραμείνει Προτεστάντις σε μια σχεδόν εξολοκλήρου ορθόδοξη χώρα. Έγινε επίσης στόχος μιας προσπάθειας δολοφονίας. Ο πιθανός δολοφόνος ήταν μαθητής. Καταδικάστηκε σε θάνατο, αλλά η παρέμβαση της Αμαλίας του χάρισε την ζωή.
Ενώ το βασιλικό ζευγάρι ήταν σε περιοδεία στην Πελοπόννησο το 1862, πραγματοποιήθηκε εξέγερση στην Αθήνα. Ο βασιλιάς Όθωνας κλήθηκε να μην αντισταθεί στην εξέγερση και η βασιλεία του έληξε. Αυτός και η Αμαλία έφυγαν από την Ελλάδα με μια βρετανική ναυαρχίδα. Έφτασαν στη Βαυαρία όπου και πέρασαν τα υπόλοιπα χρόνια τους ως εξόριστοι.
Η Βασίλισσα Αμαλία έφυγε από τη ζωή στη Βαμβέργη το 1875 και ενταφιάστηκε στο Μόναχο, δίπλα στο Βασιλιά Όθωνα.
Η αλλαγή του χρόνου συνοδεύεται πάντα με την κοπή μιας πίτας – ενός γλυκίσματος όπως συνηθίζεται σήμερα – γνωστού σε όλους ως Βασιλοπιτα. Και αλήθεια είναι οτι η Βασιλοπιτα είναι ένα έθιμο που κρατιέται πατροπαράδοτα απο γενιά σε γενιά και δεν νοείται πρωτοχρονιά δίχως την παρουσία της.
Ωστόσο λίγοι γνωρίζουν οτι οι ρίζες του εθίμου αυτού μας οδηγούν στην μακρινή αρχαία Ελλάδα. Οι αρχαίοι πρόγονοί μας συνήθιζαν σε μεγάλες αγροτικές γιορτές να προσφέρουν άρτους στους Θεούς. Τέτοιες γιορτές ήταν τα Θαλύσια, γιορτή του θερισμού προς τιμήν της Θεάς Δήμητρας όπου προσέφεραν την απαρχή των δημητριακών και έφτιαχναν τον «Θαλύσιο άρτο» και τα Θαργήλια, γιορτή του Απόλλωνα, οπότε έψηναν τον «θάργηλο» ή την «ευετηρία».
Αλλά κατεξοχήν προσφορά άρτου γινόταν στα Κρόνια, γιορτή που τελούνταν την νύχτα της εαρινης ισημερίας (21 Ιουνίου – 12η μέρα του μήνα Εκατομβαιώνος σύμφωνα με το αρχαίο ημερολόγιο). Η γιορτή αυτή περιλάμβανε ευχαριστήριες θυσίες για το τέλος της συγκομιδής, και κάθε νοικοκυριό θα έπρεπε να προσφέρει ως θυσία στον Κρόνο, άρτο και φρούτα. Για να μνημονευθεί, μάλιστα, η εποχή του χρυσού αιώνα της βασιλείας του Κρόνου (προτού τον εκθρονίσει ο γιος του Ζευς), κατά την οποία μεταξύ των ανθρώπων επικρατούσαν ευδαιμονία και ελευθερία, επέτρεπαν στους δούλους να συμπεριφέρονται ως ελεύθεροι. Την ημέρα αυτή επίσης οι δούλοι θα έπρεπε να κάθονται στο ίδιο τραπέζι με το αφεντικό ως αποζημίωση για τον τόσο κόπο που έκαναν στην συγκομιδή της σοδειάς.
Τα Κρόνια (που κατά παραφθορά μπορούν να γίνουν και Χ-ρόνια) κατά τη ρωμαϊκή εποχή συνδέθηκαν με τον θεό Saturnus, τον αντίστοιχο Θεό του ρωμαϊκού πανθέου και εορτάζονταν στις 17 Δεκεμβρίου με παρόμοιο τρόπο. Η γιορτή αυτή περιλάμβανε δημόσια αργία, καθώς και διάφορα έθιμα, όπως την ανταλλαγή μικρών δώρων ή υπαίθριες αγορές. Είναι ενδιαφέρον οτι την ημέρα της γιορτής και για τις επόμενες τρείς ημερες αναστέλλονταν η απαγόρευση στα τυχερά παιχνίδια, τα οποία επιτρέπονταν ακόμα και για τους δούλους.
Κατά την 21η και την 22α Δεκεμβρίου γινόταν αγορά, στην οποία πωλούσαν αγαλματίδια που ονομάζονταν σιγιλάρια (sigillaria). Σύμφωνα με το έθιμο, οι εορτάζοντες έπρεπε να αγοράζουν τέτοια αγαλματάκια και να τα προσφέρουν στους γνωστούς και φίλους τους, ευχόμενοι «Bona Saturnalia». Οι πλούσιοι μοίραζαν στους φτωχούς γενναία χρηματικά βοηθήματα. Μεταξύ των δώρων ήταν και λαμπάδες, επειδή, όπως πίστευαν, το φως τους ενίσχυε το φως τού ηλίου, το οποίο ελαττωνόταν την εποχή αυτή.
Τις περισσότερες πληροφορίες για τις τελετές των Σατουρναλίων μνημονεύει ο Λατίνος συγγραφέας του 5ου μΧ αιώνα Μακρόβιος στο έργο του «Saturnalia». Τα Σατουρνάλια διατηρήθηκαν καθ’ όλη τη διάρκεια των ρωμαϊκών αυτοκρατορικών χρόνων, μέχρι τον 5ο μ.Χ. αιώνα, οπότε καταργήθηκαν υπό την επίδραση του Χριστιανισμού. Ωστόσο, πολλά από τα έθιμά τους (ανταλλαγή δώρων, γλέντια, χαρτοπαιξία κ.ο.κ.) διατηρήθηκαν και μεταβιβάστηκαν στον εορτασμό της Πρωτοχρονιάς.
Για να πάμε τώρα στη Βασιλόπιτα. Η πίτα αυτή, που ανήκει στα αγροτικά ελληνικά έθιμα σχετίζεται με τον Μέγα Βασίλειο γι αυτό και φέρει το όνομά του. Η παράδοση λέει οτι στην πόλη Καισάρεια όπου ήταν επίσκοπος ο Μέγας Βασίλειος ένας σκληρός έπαρχος της Καισαρείας, επέβαλε βαρύτατους φόρους για να αγοραστούν πολεμικά εφόδια εκείνης της εποχής για την αυτοκρατορία ή για να εξαγοραστούν αιχμάλωτοι πολέμου.
Μη έχοντας οι κάτοικοι να πληρώσουν, κατέφυγαν στον επίσκοπό τους. Τότε ο Άγιος τους προέτρεψε να μαζέψουν όλα τα κοσμήματα των γυναικών τους και να τα βάλλουν σε ένα κιβώτιο.
Ύστερα από λίγες μέρες, ο Άγιος πήρε το κιβώτιο με τα κοσμήματα και πήγε στον έπαρχο για να τα παραδώσει. Ο έπαρχος όμως δεν τα πήρε, Η μία έκδοση λέει ότι ντράπηκε μπροστά στην αγιότητα και στην μεγάλη αυτή μορφή του Μεγάλου Βασιλείου, και η άλλη εκδοχή λέγει ότι δεν τα δέχτηκε επειδή εν τω μεταξύ είχαν απελευθερωθεί οι αιχμάλωτοι. Είτε το ένα ισχύει είτε το άλλο, πάντως τα κοσμήματα επεστράφησαν.
Σύμφωνα με άλλη εκδοχή του μύθου ένας αχόρταγος στρατηγός – τύραννος της περιοχής, ζήτησε κάποια μέρα να του δοθούν όλοι οι θησαυροί της πόλης αλλιώς θα την πολιορκούσε για να τη λεηλατήσει.
Ο Μέγας Βασίλειος ολόκληρη τη νύχτα προσευχόταν να σώσει ο Θεός την πόλη. Ξημέρωσε η νέα μέρα και ο στρατηγός αποφασισμένος με το στρατό του περικύκλωσε αμέσως την Καισαρεία. Τότε ο Άγιος παρακάλεσε τους χριστιανούς να φέρουν απο τα σπίτια τους ότι χρυσαφικά είχαν για να γλιτώσουν την πόλη τους και ο κόσμος τα έφερε και τα μάζεψε σε ένα σωρό. Κάλεσε λοιπον ο Μέγας Βασίλειος το στρατηγό και του τα πρόσφερε.
Αλλά όμως εκεί που πήγε να βάλει χέρι ο αχόρταγος δυνάστης πάνω στα κοσμήματα του κόσμου, φάνηκε μια λάμψη και αμέσως μετά ένας λαμπρός καβαλάρης όρμησε με το στρατό του επάνω στον σκληρό στρατηγό και τους δικούς του. Σε ελάχιστο χρόνο ο κακός στρατηγός και οι δικοί του αφανίστηκαν. Ο λαμπρός καβαλάρης ήταν ο Άγιος Μερκούριος και στρατιώτες του οι άγγελοι.Έτσι σώθηκε η πόλη της Καισαρείας.
Όπως και να έχει το πράγμα ο Μέγας Βασίλειος τελικά βρέθηκε σε δύσκολη θέση! Θα έπρεπε να δώσει πίσω τα χρυσαφικά στους κατοίκους της Καισάρειας και να πάρει ο καθένας ό,τι ήταν δικό του. Αλλά πώς θα ήξερε σε ποιόν ανήκε τι; Προσευχήθηκε λοιπόν και μετά κάλεσε τις γυναίκες να ζυμώσουν όλες από ένα ψωμάκι. Μέσα στον καθένα άρτο έβαζε και ένα χρυσαφικό. Όταν αυτά ετοιμάστηκαν, τα μοίρασε τυχαία, σαν ευλογία στους κατοίκους της πόλης της Καισαρείας. Η παράδοση λέει οτι κατά θαυμαστό τρόπο καθένας πήρε ο,τι πραγματικά του ανήκε.
Εις ανάμνηση της ιστορίας αυτής και σήμερα στην Βασιλόπιτα κρύβουμε ένα νόμισμα που θεωρείται γούρι και τύχη για αυτόν που θα το κερδίσει. Η λέξη «γούρι» θεωρείται πως προέρχεται από το λατινικό augurium (του ρήματος auguro = αυξάνω), που σημαίνει οιωνός ή και από τη τουρκική λέξη uğur. Γενικά το νόμισμα θεωρείται αντιβασκάνιο φυλαχτό και ιδίως αν είναι κωνσταντινάτο.
Παλιότερα στη Βόρεια Εύβοια μέσα στην Βασιλόπιτα έκρυβαν τρια κλαδάκια. Ένα απο αμπέλι, ένα απο στάχυ και ένα απο πουρνάρι. Σε όποιον τύχαινε το κλαδάκι αμπελιού έλεγαν θα γινόταν καλός αμπελουργός, αυτός με το στάχυ, καλός γεωργός, και εκείνος που θα πετύχαινε το πουρνάρι, καλός τσοπάνος.
Οι λαογράφοι συνδέουν επίσης τη βασιλόπιτα με τα «μελίπηκτα» τις αρχαίες προσφορές τόσο προς τους θεούς όσο και προς τους νεκρούς ή τους κακούς δαίμονες για την εξασφάλιση της υγείας και της καλής τύχης. Σε αυτή τους την άποψη συνεπικουρεί ο τρόπος κοψίματος της Βασιλόπιτας απο τον πατέρα- αρχηγό της οικογένειας αφού πρώτα τη σταυρώσει με το μαχαίρι και ευχηθεί καλή χρονιά. Τα πρώτα κομμάτια είναι του Χριστού, της Παναγίας, του Αγίου Βασίλη, του σπιτιού (το πνεύματα της οικίας), του φτωχού, (των μαγαζιών, των κτημάτων και των ζώων αν υπάρχουν) και μετά ακολουθούν τα μέλη της οικογένειας με τη σειρά και οι υπόλοιποι παρευρισκόμενοι.
Σας εύχομαι καλή χρονιά με υγεία , χαρά και κάθε καλό!
Για κάποιον που αγαπά τον λαϊκό πολιτισμό και τις παραδοσιακές φορεσιές και χορούς μια επίσκεψη στο Εθνολογικό Λαογραφικό Μουσείο Μακεδονίας Θράκης είναι επιβεβλημένη! Το Μουσείο ιδρύθηκε το 1970 και στεγάζεται στο διατηρητέο κτίριο του 20ού αιώνα, γνωστό ως «Villa Modiano», κατοικία του τραπεζίτη Yiako Modiano και της οικογενείας του. Η βίλα ήταν επίσης γνωστή ως κατοικία του «Παλιού Κυβερνήτη» επειδή φιλοξενούσε κάθε χρόνο τον διοικητή της Μακεδονίας και αργότερα τον Υπουργό της Βορείου Ελλάδος.
Φορεσια απο το Σουφλί Έβρου
Αν και η αυλή του είναι υπέροχη για να πιει κάποιος καφέ μια ηλιολουστη μέρα, ( 2500 τετραγωνικά μέτρα, σχεδόν το μισό της αρχικής περιουσίας του Μοντιάνο) εμείς θα σταθούμε στο εσωτερικό του Μουσείου που ήταν πολύ ενδιαφέρον και αξίζει τον κόπο να επισκεφτείτε ιδίως αν έχετε παιδιά, και θα θέλατε να τα ξεναγήσετε τον τρόπο ζωής των παλιότερων γενεών, καθως το Μουσειο περιλαμβάνει πολλές αλληλεπιδραστικές δράσεις
Φορεσια Πυλαια Θεσσαλονικης και πλάτη Δρυμός Θεσσαλονικης
Στο εσωτερικό του μουσείου φιλοξενούνται συλλογές σχετικές με τις ανθρώπινες δραστηριότητες (γεωργία, κτηνοτροφία κ.α.) και τεχνικές επεξεργασίας (υφανση, ράψιμο, κέντημα, ξυλογλυπτική, μεταλλοτεχνία, κεραμικά) για την κάλυψη των βασικών αναγκών της κοινότητας για τρόφιμα, στέγη, ένδυση καθώς και για την κοινωνική οργάνωση και την πνευματική ζωή των ανθρώπων που ζούσαν στο Βόρειο Ελλαδικό χώρο.
Οι συλλογές αποτελούνται από αντικείμενα που προέρχονται από την προ-βιομηχανική εποχή, κυρίως από τις περιοχές της Μακεδονίας και της Θράκης.
Φορεσια Πομάκας απο τη Σμίνθη Νομού Ξάνθης
Αντιπροσωπεύουν τον τρόπο ζωής των ανθρώπων μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα τόσο στην ύπαιθρο, όσο και στην πόλη. Όσον αφορά την ποσότητα και την ποικιλία τους, πρόκειται για μία από τις πλουσιότερες συλλογές του είδους σε όλη την Ελλάδα.
Σε αυτή την ανάρτηση θα δούμε κάποιες απο τις 55 φορεσιές της μόνιμης συλλογής του Μουσείου και θα επανέλθουμε σε άλλη ανάρτησή μας με κοσμήματα και κεφαλόδεσμους.
Όταν μιλάμε για Βυζαντινούς Αυτοκράτορες μας έρχεται πολύ συχνά στο νου η πολυτέλεια που συνοδεύει τον Αυτοκρατορικό Θώκο. Ωστόσο μέσα στο διάβα του χρόνου λίγα κειμήλια των Αυτοκρατόρων σώθηκαν, ανάμεσα στα οποία αυτά τα δύο μοναδικά στον κόσμο στέμματα, εξαιρετικά δείγματα της βυζαντινής τέχνης των χρυσοχόων της Αυτοκρατορικής Αυλής.
Και τα δύο βρίσκονται στα θησαυροφυλάκια της Ουγγαρίας. Το πρώτο λέγεται «Το στέμμα του Μονομάχου» αν και επειδή τα πλακίδια βρέθηκαν μεμονωμένα, οι ερευνητές δεν συγκλίνουν όλοι στο οτι αποτελούσαν το σύνολο ενός στέμματος. Το κόσμημα ανάγεται στον 11ο μΧ αιώνα και αποτελεί σύμφωνα με τους ερευνητές προϊόν των Αυτοκρατορικών Εργαστηρίων της Κωνσταντινούπολης, μολονότι υπάρχουν πολλά ορθογραφικά λάθη πάνω στα πλακίδια.
Σύμφωνα με το θρύλο που καλύπτει το στέμμα αυτό, το δώρησε ο Αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Μονομάχος (1042-1054) στον βασιλιά της Ουγγαρίας Ανδρέα (1046-1061) ως αμοιβή για την πολιτική που ακολούθησε κατά την περίοδο της Βασιλείας του. Στο κέντρο φέρει εικόνα του Αυτοκράτορα Κωνσταντίνου και δεξιά και αριστερά του υπάρχουν παραστάσεις απο τις Αυγούστες Ζωη και Θεοδώρα. Τα υπόλοιπα πλακίδια του στέμματος απεικονίζουν δύο ορχούμενες γυναίκες και δύο αλληγορικές μορφές, την Ταπείνωση και την Αλήθεια. Φυλάσσεται στο Εθνικό Μουσείο της Ουγγαρίας.
Το δεύτερο διασωθέν στέμμα είναι αυτό που αποκαλείται ως «Στέμμα του Αγίου Στεφάνου» ή Corona Graeca.
Στέμμα του Αγίου Στεφάνου
Το «στέμμα του Αγίου Στεφάνου» δωρήθηκε απο τον Αυτοκράτορα Μιχαήλ Δούκα Παραπινάκη (1071-1078) στον Βασιλιά της Ουγγαρίας Γεϊζάν τον Α, όταν αυτοί συνθηκολόγησαν και ο Γεϊζάν ανεβαίνοντας στο θρόνο νυμφεύθηκε μια ανιψιά του Νικηφόρου Βοτανειάτη.
Φυλάσσεται στη Βούδα και χρησίμευε στη στέψη των βασιλέων της Αυστρίας ως αυτοκρατόρων της Ουγγαρίας.
greek culture/ελληνικός πολιτισμός 