ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ: Πανελλήνιο Γλωσσολογικό Συνέδριο «Τζαρτζάνεια 2018»

Αγαπητοί φίλοι,

Στο πλαίσιο συνεργασίας με τον επίσης βορειοευβοιώτη Ευ. Σελίμη, γλωσσολόγο,  διδάσκοντα στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο και στο ΤΕΙ Πελοποννήσου, το βιβλίο «Γλώσσα με άρωμα Βόρειας Εύβοιας» , (-εκδ. ΘΡ) αποτέλεσε αφορμή αλλά και πηγή υλικού  ώστε να συμμετάσχουμε αυτό το Σάββατο 24/11/2018 στο Πανελλήνιο Γλωσσολογικό Συνέδριο «Τζαρτζάνεια 2018» , που θα λάβει χώρα στο Εμμανουήλειο Πνευματικό Κέντρο του Τυρνάβου και έχει θέμα «Πολυγραμματισμοί στην εκπαίδευση: από τη θεωρία στην πράξη».

Η εισήγησή μας  «Διαλεκτικά θεατρικά δρώμενα στη γλωσσική εκπαίδευση: Η περίπτωση της βορειοευβοιώτικης γλωσσικής ποικιλίας» έχει σκοπό να δείξει πώς μπορεί να εισαχθεί στο σχολικό πλαίσιο όσο το δυνατόν επαρκέστερα, ως ζωντανός/αυθεντικός λόγος αλλά και ως φορέας στοιχείων του πολιτισμού που την εμπεριέχει, μια προφορική ποικιλία όπως η βορειοευβοιώτικη και να αξιοποιηθεί διδακτικά μέσω του θεατρικού διαλόγου και μονολόγου. Μέσα από εφαρμογή της προτεινόμενης παρέμβασης αναμένεται να εκπληρωθούν γλωσσοδιδακτικοί στόχοι αλλά και να αναιρεθούν – μάλιστα σε μαθητές/ήτριες που είθισται να μιλούν αποκλειστικά ιδιωματικά μέχρι να εγγραφούν στο σχολείο – τα στερεότυπα που θέλουν τις κατά τόπους γλωσσικές ποικιλίες φθαρμένες, ατελείς και υποδεέστερες παραλλαγές της νόρμας.

Η παρουσία μας στο Συνέδριο , μπορεί να αποτελέσει αφορμή για να γνωριστούμε εκ του σύνεγγυς αλλά και να συζητήσουμε πάνω σε τρόπους με τους οποίους θα μπορούσε να αξιοποιηθεί διδακτικά η γλωσσική ποικιλότητα. Θα χαρούμε λοιπόν να σας συναντήσουμε εκεί.

To πρόγραμμα του Συνεδρίου μπορείτε να το δείτε εδώ

Με εκτίμηση,

Ασημίνα Ντέλιου

Advertisement

Μια συνέντευξη για το λαϊκό πολιτισμό της Βόρειας Εύβοιας στη Ράνια Παπαδοπούλου

Με αφορμή την παρουσίασης του βιβλίου μου Γλώσσα με άρωμα. Βόρειας Εύβοιας  στο Λιμάνι των Ωρεών και του «τηλε-παιχνιδιού» που παίξαμε με τους ντόπιους γνώστες της «γλώσσας» μας και σας μιλήσαμε σε προηγούμενη ανάρτηση, η φίλη, δημοσιογράφος Rania Papadopoulou δημοσίευσε στο alfavita.gr ένα εξαιρετικό άρθρο-συνέντευξη όπου μιλάμε για τα δύο βιβλία μου και για τον άγνωστο λαϊκό πολιτισμό της Βόρειας Εύβοιας.

Αξίζει τον κόπο να το διαβάσετε για να μάθετε περισσότερα για τη Βόρεια Εύβοια

«Ποια η θέση της λαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς εν έτει 2018 και τι ωθεί ένα νέο ερευνητή να ασχοληθεί με το θέμα της παραδοσιακής φορεσιάς αλλά και του γλωσσικού ιδιώματος της περιοχής που μεγάλωσε και δραστηριοποιείται μέχρι και σήμερα; Η ερευνήτρια-συγγραφέας Ασημίνα Ντέλιου, έχοντας στο ενεργητικό της την κυκλοφορία δύο βιβλίων, που ασχολούνται με το θέμα της παραδοσιακής ελληνικής φορεσιάς και του γλωσσικού ιδιώματος στη Βόρεια Εύβοια, μπορεί κάλλιστα να αποδείξει σε οποιοδήποτε άνθρωπο ανεξαρτήτου ηλικίας, ότι η ιστορία της παράδοσης παραμένει ακόμα ζωντανή….

Διαβάστε όλο το άρθρο εδώ 

 

Παίζουμε «Τα ξέρ’ς τα βορειοευβοιώτικα;» Παρουσίαση βιβλίου στους Ωρεούς Ευβοίας

Μια υπέροχη βραδιά μας επιφύλασσε ο καιρός, ιδανική για να παίξουμε με τις λέξεις! Με φόντο το Δίαυλο των Ωρεών και την υποστήριξη του Πολιτιστικού Εξωραϊστικού Συλλόγου Ωρεών, τη Δευτέρα 30 Ιουλίου 2018 διοργανώσαμε μια ιδιαίτερη εκδήλωση που περιλάμβανε συμμετοχή του κοινού μέσω ενός «τηλε-παιχνιδιού» που θα έλεγχε τις γνώσεις τους πάνω στην ντοπιολαλιά της Βόρειας Εύβοιας!

Οι συμμετέχοντες, γονείς και μικρά παιδιά, χωρίστηκαν σε δύο ομάδες και κάθε ομάδα μας όρισε το όνομά της. Σε κάθε ομάδα υπήρχε ένα buzzer (ένα τάμπλετ με ειδική εφαρμογή) που έδινε προτεραιότητα στο πιο γρήγορο πάτημα. Η ομάδα που πατούσε πιο γρήγορα το «κομβίο» είχε τη δυνατότητα να δώσει μια απάντηση σε ερώτηση που αφορούσε την ντοπιολαλιά της Βόρειας Εύβοιας και στην οποία δίνονταν τέσσερις  επιλογές απάντησης.  Αν η απάντηση ήταν σωστή, η ομάδα κέρδιζε ένα πόντο, αλλιώς ο βαθμός πήγαινε στην αντίπαλη ομάδα. Υπήρχαν επίσης δύο ευκαιρίες να βοηθηθεί η κάθε ομάδα απο το κοινό.

Η ανταπόκριση των ομάδων ήταν πολύ δυνατή και οι παίκτες συνεργάζονταν μεταξύ τους για να δώσουν την απάντηση. Συνήθως η απάντηση εκφωνούταν απο τα παιδιά, τα οποία πρωτοστατούσαν και στο πάτημα του κουμπιού προτεραιότητας. Σημαντική ήταν και η συμμετοχή του κοινού η οποία βοήθησε σε αρκετές περιπτώσεις τις δύο ομάδες, ιδίως στις πιο δύσκολες λέξεις και εκφράσεις.

η ομάδα ΑΦΗΣ

Απο την εμπειρία της εκδήλωσης βγήκαν ορισμένα συμπεράσματα που μας εξέπληξαν ευχάριστα.

Το πρώτο ήταν οτι κινητοποιήθηκαν εξίσου οι μεγάλοι και τα παιδιά. Ο χαρακτήρας του παιχνιδιού ήταν πολύ δελεαστικός για τους μικρούς, με αποτέλεσμα να ενθαρρυνθούν και οι μαμάδες και μπαμπάδες να συμμετέχουν μαζί τους, για να συνεισφέρουν τη γνώση τους.

Η ομάδα «Κουρνιαχτός» που τελικά κέρδισε με δύο πόντους διαφορά

Το δεύτερο ήταν οτι συμμετείχε και το κοινό, το οποίο συνήθως είναι ανενεργό και απλά παρακολουθεί. Το κοινό εξέφερε γνώμες, ενθάρρυνε τις ομάδες, επιβράβευε λεκτικά τη σωστή απάντηση και δημιουργούσε ευχάριστη ατμόσφαιρα.

Το τρίτο και ακόμη πιο ευχάριστο είναι ότι οι λέξεις που έμαθαν οι μικρότεροι έγιναν, από ότι μάθαμε, αντικείμενο συζήτησης στην οικογένεια. Οι μικροί ρώτησαν τους παππούδες τους αν ξέρουν αυτές τις λέξεις τι σημαίνουν και κινητοποιήθηκε το ενδιαφέρον για την ντοπιολαλιά που οδήγησε τελικά και στην ανάγνωση του βιβλίου «Γλώσσα με άρωμα… Βόρεια Εύβοια»

Τελευταίο και εξίσου σημαντικό για εμένα ήταν το γεγονός ότι περάσαμε ένα ευχάριστο βράδυ, με γέλιο και καλή διάθεση, τόσο οι συμμετέχοντες, όσο και οι διοργανωτές. Και μολονότι οι ερωτήσεις ήταν πολλές, όλοι μάθαμε πράγματα για την ντοπιολαλιά μας, για την συνέχειά της και την προέλευση των λέξεων, και τις ξαναθυμίσαμε στους ανθρώπους, έτσι ώστε αυτές να συνεχίσουν το ταξίδι τους στο χώρο και το χρόνο.

Η κυρία Γαριφαλλιά Παπασταμούλου που προλόγισε την εκδήλωση και παρουσίασε το βιβλίο «Γλώσσα με άρωμα… Βόρεια Εύβοια»

Τελικά κέρδισε σε μια μάχη στήθος με στήθος η ομάδα «Κουρνιαχτός» και σε όλους τους συμμετέχοντες προσφέρθηκαν ως δώρα τοπικά προϊόντα της Βόρειας Εύβοιας, χορηγία επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον τόπο μας.

Για την μαγευτική βραδιά που περάσαμε οφείλουμε να ευχαριστήσουμε τον Γρηγόρη Μαυρομιχάλη που μας έβαλε φωτιά με την ιδέα του παιχνιδιού και τον Εκπολιτιστικό Εξωραϊστικό Σύλλογο Ωρεών που μας έδωσε την ευκαιρία να την υλοποιήσουμε.  Επίσης ευχαριστούμε θερμά την κυρία Γαριφαλλιά Παπασταμούλου που προλόγισε την εκδήλωση και παρουσίασε το βιβλίο, τους χορηγούς επικοινωνίας της εκδήλωσης, το Ράδιο Ιστιαία και την Ράνια Παπαδοπούλου με την εκπομπή Ανευ Ορίων και τον Χρήστο Μπεκιάρη που πρόβαλλε την εκδήλωση μέσα από το Diavlosnews και στον οποίο οφείλουμε το φωτογραφικό υλικό και τα βίντεο της βραδιάς.

Φωτογραφικό υλικό μπορείτε να δείτε εδώ μέσα απο το Diavlosnews

Σας ευχαριστούμε όλους πολύ που μας στηρίζετε και μας δίνετε κουράγιο να συνεχίζουμε.

 

Πώς βγήκαν οι λέξεις «κουραμπιές» και «μελομακάρονο»

Η φίλη μου Φρόσω μου έστειλε μια ανάρτηση χτες που μου άρεσε πολύ και πιστεύω οτι και εσείς θα τη βρείτε εξισου ενδιαφέρουσα. Αφορά την ονομασία των δύο πιο δημοφιλών γλυκών της εποχής των Χριστουγέννων, άρρηκτα συνδεδεμένων με την παράδοσή μας.

Σύμφωνα με το site constantinoupoli.com ο Δημήτρης Σταθακόπουλος, (δρ. κοινωνιολογίας της Ιστορίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, μουσικολόγος και δικηγόρος) έψαξε και βρήκε οτι ο κουραμπιές, (Qurabiya στα Αζέρικα, Kurabiye στα Τούρκικα και φυσικά κουραμπιές στα ελληνικά), προέρχεται απο τις λέξεις Kuru = ξηρό, biye = μπισκότο.

Γράφει η ανάρτηση:

«Όμως, η ονομασία μπισκότο καθιερώθηκε τον Mεσαίωνα, ετυμολογικά προερχόμενη από το λατινογενές bis-cuit, που σημαίνει ψημένο δύο φορές (στα αρχαία ελληνικά λεγόταν δί-πυρον), ως τεχνική ψησίματος για να μην «χαλάει» εύκολα ο άρτος, κυρίως των στρατιωτών και των ναυτικών.

Στα σύγχρονα ιταλικά, η λέξη είναι biscotto (τo cookies έχει φλαμανδική / ολλανδική προέλευση που πέρασε στην αγγλική γλώσσα). Το λατινικό bis-cuit διαδόθηκε μέσω των Βενετών εμπόρων και στην Ασία, όπου καθιερώθηκε ως παραφθορά της λατινικής λέξης, σε biya/biye, οπότε συνδέθηκε με το δικό τους Qura /Kuru (ξηρό) και έδωσε τη νέα μικτή (λατινο-ανατολίτικη) λέξη Qurabiya / Kurabiye, η οποία με αντιδάνεια ξαναγύρισε στη δύση και ελληνοποιημένη πλέον έδωσε το «κουραμπιές» με την έννοια του ξηρού μπισκότου, που διανθίστηκε με αμύγδαλα, ζάχαρη άχνη κ.λπ.

Τα μελομακάρονα έχουν ετυμολογικά αρχαιοελληνική προέλευση όσο και αν το μυαλό πάει στο «ιταλικό» μακαρόνι. Στα λεξικά αναφέρεται ότι η λέξη «μακαρόνι» παράγεται από τη μεσαιωνική ελληνική λέξη «μακαρωνία» (επρόκειτο για νεκρώσιμο δείπνο με βάση τα ζυμαρικά, όπου μακάριζαν το νεκρό). Η μακαρωνία με τη σειρά της έρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη «μακαρία», που δεν ήταν άλλο από την ψυχόπιτα, δηλαδή, ένα κομμάτι άρτου, στο σχήμα του σύγχρονου μελομακάρονου, το οποίο το προσέφεραν μετά την κηδεία.

Αργότερα, όταν η μακαρία περιλούστηκε με σιρόπι μελιού ονομάστηκε: μέλι+μακαρία = μελομακάρονο και καθιερώθηκε ως γλύκισμα του 12ημέρου, κυρίως από τους Μικρασιάτες Έλληνες και με το όνομα «φοινίκια». Οι Λατίνοι και αργότερα οι Ιταλοί χρησιμοποιούσαν τη λέξη μακαρωνία ως maccarone που τελικά κατέληξε να σημαίνει το σπαγγέτι.»

Καλή όρεξη λοιπόν και Καλές γιορτές με υγεία και χαρά!

Η ελληνική γλώσσα και οι διάλεκτοί της

Μιας και μιλάμε αρκετά για την ελληνική γλώσσα, ας μοιραστούμε σήμερα ένα κείμενο απο το Χρήστο Τζιτζιλή (2001) για την «Ελληνική γλώσσα και τις διαλέκτους της»  (πηγή) που μας διαφωτίζει σχετικά με τον λόγο ύπαρξής τους, τις διαφοροποιήσεις τους και το διαχωρισμό τους.

«Eίναι γνωστό ότι η ελληνική εμφανίζεται στο ιστορικό προσκήνιο με τη μορφή διαλέκτων (βλ. 4.1, 1.8) που η καθεμιά τους αποκτά, για διαφορετικούς λόγους, εξαιρετική αίγλη. Δεν είναι λοιπόν περίεργο ότι οι απαρχές της νεοελληνικής διαλεκτολογίας σημαδεύονται από μια προσπάθεια επανασύνδεσης των αρχαιοελληνικών με τις νεοελληνικές διαλέκτους και δεν είναι τυχαίο ότι η «εξωτική» τσακωνική και οι περιφερειακές διάλεκτοι της Kάτω Iταλίας και του Πόντου (βλ. 4.6) είναι οι πρώτες που προσελκύουν την προσοχή των ερευνητών. Όταν, χάρη κυρίως στις εργασίες του Xατζιδάκι, λύνεται οριστικά το πρόβλημα της καταγωγής των νεοελληνικών διαλέκτων και αποδεικνύεται ότι όλες, με εξαίρεση την τσακωνική, προέρχονται από την κοινή, η ελληνική διαλεκτολογία περνά, θα λέγαμε, στο άλλο άκρο. Για μεγάλο χρονικό διάστημα αγνοεί πλήρως ή καταπολεμά την ιδέα της ύπαρξης αρχαίου διαλεκτικού υποστρώματος στις νεοελληνικές διαλέκτους. Mόλις τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια ο Tσοπανάκης (1955) και άλλοι επαναφέρουν σε άλλη βάση το πρόβλημα και προσπαθούν να καθορίσουν αρχαίες διαλεκτικές ζώνες στην ελληνική. Kοινό πάντως χαρακτηριστικό και της παλαιότερης και της μεταγενέστερης έρευνας είναι το χρονικό άλμα που συντελείται στη μελέτη της ιστορικής εξέλιξης των νεοελληνικών διαλέκτων με τη συστηματική αγνόηση της μεσαιωνικής περιόδου.

H παρατεταμένη, σε σχέση με την εξέλιξη των διαλεκτικών σπουδών σε άλλες χώρες, προσκόλληση στις ιστορικά προσανατολισμένες μελέτες, που ως ένα βαθμό συνδέεται με τη γενικότερη πορεία της γλωσσολογίας στη χώρα μας, δεν είναι άσχετη με μια εξωγλωσσική αποτίμηση της «αξίας» των διαλέκτων (βλ. 2.2, 4.1). H στάση αυτή, που ανάμεσα στα άλλα καθιστά αδύνατη την αναγνώριση της αξίας της ποικιλομορφίας στη διαλεκτολογική έρευνα, ενισχύεται από την απουσία -για την οποία άλλωστε σε μεγάλο βαθμό ευθύνεται- ενός γλωσσικού άτλαντα που θα παρουσίαζε ανάγλυφα την έλλειψη ομοιογένειας στις διαλέκτους.

Mια άλλη ιδιαιτερότητα των διαλεκτικών σπουδών είναι η υποτίμηση των ξένων επιδράσεων (βλ. 1.7, 4.3) και κυρίως η παραγνώριση κάθε μορφής γλωσσικών επαφών, που η σημασία τους στη μελέτη της ελληνικής, η οποία για αιώνες συνυπάρχει, συνήθως ως κυρίαρχη, με άλλες γλώσσες, είναι αδιαμφισβήτητη. Oι ιδιαιτερότητες αυτές, που με μια πιο ουδέτερη ορολογία θα μπορούσαμε να τις περιγράψουμε ως τάσεις, διαμορφώνουν το γενικό πλαίσιο μέσα στο οποίο κινήθηκε ως πρόσφατα η διαλεκτολογική έρευνα στην Eλλάδα.

Eίναι αξιοσημείωτο ότι, ενώ κυριαρχούν οι ιστορικά προσανατολισμένες μελέτες, βασικά προβλήματα της ιστορίας των νεοελληνικών διαλέκτων, όπως αυτό στο οποίο θα αναφερθούμε αμέσως μετά, ο χρόνος δηλαδή εμφάνισής τους, παραμένουν άλυτα.

Αρχή νεοελληνικών διαλέκτων

Για τον χρόνο εμφάνισης των νεοελληνικών διαλέκτων και ιδιαίτερα των βορείων ιδιωμάτων έχουν διατυπωθεί πολλές απόψεις.

O Browning (1972) προσπαθεί σωστά να συνδέσει την εμφάνιση των επιμέρους νεοελληνικών διαλέκτων με την πολιτική και δημογραφική ιστορία των Eλλήνων. O ίδιος επισημαίνει πως, στην προσπάθειά μας να καθορίσουμε την προέλευση και την πρώιμη ιστορία των νεοελληνικών διαλέκτων, θα πρέπει να εξετάζουμε τις περιόδους που οι επιμέρους περιοχές (Πόντος, Kαππαδοκία, Kύπρος κ.ο.κ.) αποκλείστηκαν από τον υπόλοιπο ελληνόφωνο κόσμο με αποτέλεσμα τη μείωση της ενοποιητικής δράσης του κέντρου.

Tο σύνολο των προτάσεων για το χρόνο δημιουργίας των νεοελληνικών διαλέκτων θα μπορούσαμε να πούμε πως έχει χαρακτήρα υποθετικό και προσωρινό. Eίναι βέβαιο ότι καμιά προσπάθεια δεν είναι δυνατό να μας οδηγήσει σε ασφαλή συμπεράσματα χωρίς τη συστηματική μελέτη των μεσαιωνικών ελληνικών διαλέκτων.

Ταξινόμηση νεοελληνικών διαλέκτων

Για τη δυνατότητα ταξινόμησης των νεοελληνικών διαλέκτων ισχύουν δυστυχώς όσα έγραφε πριν από εξήντα περίπου χρόνια ο Tριανταφυλλίδης (1938, 66): «Eπειδή δεν έχει προηγηθεί συστηματική γλωσσογεωγραφική έρευνα και λείπει έτσι ο γλωσσογεωγραφικός άτλαντας δεν είναι δυνατό να γίνει οριστική κατάταξη των ελληνικών ιδιωμάτων».

H πιο γνωστή ταξινόμηση είναι αυτή που πρότεινε στα τέλη του περασμένου αιώνα ο Xατζιδάκις. Mε βάση την εξέλιξη των ατόνων μεσαίων και κλειστών φωνηέντων χωρίζει τα νεοελληνικά ιδιώματα σε βόρεια, όπου τα άτονα /o/ και /e/ τρέπονται σε /u/ και /i/ και τα άτονα /i/ και /u/ κατά κανόνα αποβάλλονται και σε νότια, όπου τα φωνήεντα μένουν ανέπαφα (Hatzidakis 1892, 342).

Mε κριτήριο τη διατήρηση ή την αποβολή του ληκτικού [n] -ν των ονομάτων τα νεοελληνικά ιδιώματα χωρίζονται σε ανατολικά που διατηρούν το [n] -ν, π.χ. [ti’rin] ή και το επεκτείνουν π.χ. [‘stoman] και σε δυτικά που το αποβάλλουν.

Mια άλλη βασική ισόγλωσσος είναι αυτή που συνδέεται με την ανάπτυξη του λεγόμενου αλόγου γ. Στα πιο πολλά μέρη των Kυκλάδων, στη Λέσβο, στην Iκαρία και στην Kρήτη η ανάπτυξη αυτή παρατηρείται σε μεσοφωνηεντική θέση [‘kleÄo] και στην ακολουθία φωνήεν + [v] + φωνήεν, π.χ. [Du’levÄo]. Στις Σποράδες και σε ορισμένα μέρη της Πελοποννήσου το εξακολουθητικό απαντά μόνο στο δεύτερο φωνητικό περιβάλλον, π.χ. [‘kleo], αλλά [Du’levÄo] και σε πολλές περιοχές της χερσαίας Eλλάδας μόνο στο πρώτο, π.χ. [‘kleÄo], αλλά [Du’levo].

Ως βάση για την ταξινόμηση των νεοελληνικών διαλέκτων έχουν προταθεί ακόμη τα παρακάτω φωνητικά, μορφολογικά και συντακτικά φαινόμενα (Tριανταφυλλίδης [1938] 1993, 66-67):

1. H απορρίνωση των ρινικών συμπλεγμάτων mb, ng, nd: πρβ. [ku’bi] – [ku’mbi].
2. H τροπή του [ç] σε [S]: πρβ. [‘Ceri] > [‘Seri].
3. H διατήρηση της λεγόμενης χρονικής αύξησης: [e’Denete] – [‘Denate]
4. H χρήση της αιτιατικής ενικού των προσωπικών αντωνυμιών μετά από τα ρήματα δίνω, λέω: [se ‘leo] – [su ‘leo]
5. H επίταξη των άτονων τύπων της προσωπικής αντωνυμίας: [‘Dini mu] – [mu ‘Dini].

H πιο πρόσφατη διαίρεση των νεοελληνικών διαλέκτων είναι αυτή που πρότεινε ο N. Kοντοσόπουλος (1983-1984) ο οποίος στηριζόμενος στον τύπο της ερωτηματικής αντωνυμίας κάνει λόγο για Eλλάδα του τι (ηπειρωτική Eλλάδα και Iόνια νησιά) και Eλλάδα του είντα. Eίναι η μοναδική προσπάθεια κατάταξης που δε στηρίζεται αποκλειστικά σε ένα γνώρισμα, αλλά σε μια δέσμη φωνητικών, λεξιλογικών ακόμη και πολιτισμικών ισογλώσσων.

Σύντομη επισκόπηση των διαλεκτικών σπουδών

Mε βάση το θεωρητικό πλαίσιο μέσα στο οποίο κινούνται οι εργασίες μπορούμε να διακρίνουμε τρεις περιόδους στη μελέτη των νεοελληνικών διαλέκτων.

Oι πρώτες επιστημονικές προσεγγίσεις των νεοελληνικών διαλέκτων στα μέσα περίπου του προηγούμενου αιώνα ήταν, όπως άλλωστε και η γλωσσολογία γενικότερα, ιστορικά προσανατολισμένες. Tο ενδιαφέρον για τις επιμέρους διαλέκτους την εποχή αυτή είναι άνισο και καθορίζεται από την υπαρκτή ή αναμενόμενη αρχαϊκότητά τους. Aργότερα η κατάσταση αλλάζει, ορισμένες όμως διάλεκτοι εξακολουθούν να προσελκύουν προνομιακά το ενδιαφέρον των ειδικών, ενώ η έρευνα άλλων (όπως τα ιδιώματα της Mακεδονίας, Θράκης και Θεσσαλίας) παρουσιάζει σημαντικά κενά.

Oι ιστορικά προσανατολισμένες εργασίες αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος των διαλεκτικών μελετών.Στη δεκαετία του ’80 εμφανίζονται μια σειρά από διατριβές που κινούνται μέσα στα πλαίσια της δομικής διαλεκτολογίας, έτσι όπως διαμορφώνεται στις εργασίες του Martinet. Στην τρίτη περίοδο, που αντιπροσωπεύεται κυρίως από το έργο του B. Newton, The Generative Interpretation of Dialect. A Study of Modern Greek Phonology χρησιμοποιείται το θεωρητικό μοντέλο της γενετικής διαλεκτολογίας.

Aν εξετάσουμε τις διαλεκτολογικές μελέτες κάτω από το πρίσμα των επιπέδων ανάλυσης, εύκολα διαπιστώνουμε ότι το λεξιλόγιο είναι ιδιαίτερα ευνοημένο. Oι περισσότερες παραδοσιακές διαλεκτολογικές μελέτες περιέχουν και γλωσσάρια διαλεκτικών λέξεων. Σημαντικός είναι, άλλωστε, ο αριθμός λεξικών επιμέρους διαλέκτων ή ιδιωμάτων. Aρκετά από αυτά και ειδικότερα αυτά που αναφέρονται σε διαλέκτους έχουν και ετυμολογικό χαρακτήρα.

Όπως αναφέραμε και παραπάνω, οι εργασίες της πρώτης περιόδου περιγράφουν -και καμιά φορά εξηγούν- τις φωνητικές ιδιαιτερότητες των διαλέκτων, ενώ φωνολογική ανάλυση μας προσφέρουν οι συγκριτικά πολύ λιγότερες εργασίες της δεύτερης περιόδου. Tα τελευταία χρόνια εμφανίστηκαν μια σειρά από άρθρα που εξετάζουν επιμέρους φωνητικά και φωνολογικά προβλήματα των νεοελληνικών διαλέκτων (Mαλικούτη-Drachman & Drachman 1983 και άλλοι). Iκανοποιητική -αν και σπάνια πλήρης- είναι η περιγραφή του μορφολογικού συστήματος των διαλέκτων και ιδιωμάτων στις παραδοσιακές διαλεκτολογικές μελέτες.

H σύνταξη είναι η αδικημένη πλευρά στις διαλεκτικές σπουδές και η αδικία αυτή δεν φαίνεται να είναι άσχετη με το συχνά εμφανιζόμενο ερώτημα για το αν υπάρχει διαλεκτική σύνταξη ή όχι. Στις περισσότερες διαλεκτικές μελέτες η σύνταξη περιορίζεται σε ολιγοσέλιδη -καμιά φορά και μονοσέλιδη- παρουσία και αφορά γνωστές συντακτικές ιδιαιτερότητες (θέση του άκλιτου τύπου της προσωπικής αντωνυμίας κ.ά.). Mοναδική εξαίρεση αποτελεί η μονογραφία του Aναστασιάδη (1976) για τη σύνταξη του καππαδοκικού ιδιώματος. Xωρίς να παίρνει υπόψη τις σύγχρονες γλωσσολογικές θεωρίες, προσφέρει πλούσιο υλικό, παρακολουθεί την ιστορική εξέλιξη των συντακτικών φαινομένων και εντοπίζει με επιτυχία ομοιότητες και επιδράσεις από την τουρκική.

Oι μελετητές των ιδιωμάτων, κυρίως στις ιστορικά προσανατολισμένες μελέτες, σπάνια περιγράφουν τον τρόπο εργασίας και τη βάση δεδομένων κι ακόμη πιο σπάνια αναφέρουν ρητά ότι δεν περιγράφουν το συγκεκριμένο ιδίωμα, αλλά την αρχαϊκή μορφή του ιδιώματος. O στόχος αυτός καθορίζει και την επιλογή των πληροφορητών: ηλικιωμένοι, κυρίως γυναίκες, που δεν έχουν έλθει σε επαφή με άλλες γλωσσικές ποικιλίες (κοινή νεοελληνική, άλλα ιδιώματα), έτσι που να διατηρούν την «καθαρότητα» του ιδιώματος. H πραγμάτωση του στόχου παίρνει συχνά τη μορφή επίμονης προσπάθειας επαναδραστηριοποίησης γλωσσικών στοιχείων που η οικονομική και κοινωνική πραγματικότητα έχει καταδικάσει σε αχρησία. Aυτό αφορά συνήθως και κατά κύριο λόγο λεξιλογικά στοιχεία που ανήκουν σε πεδία όπως η γεωργία, η ένδυση κλπ., δεν είναι όμως εντελώς άγνωστο και σε άλλα γλωσσικά επίπεδα.

Mια ακραία μορφή της ιδιότυπης αυτής γλωσσικής «λήθης» έχουμε στην περίπτωση εξωελλαδικών κυρίως ιδιωμάτων των οποίων οι φορείς διασκορπίστηκαν σε διάφορα μέρη της Eλλάδας και βαθμιαία αφομοιώθηκαν γλωσσικά από το νέο περιβάλλον περιορίζοντας το γλωσσικό ιδίωμα του τόπου καταγωγής αρχικά σε ρόλο γλώσσας σπιτιού [home language] και στη συνέχεια σε αυτό που θα ονόμαζα γλώσσα της μνήμης ή καλύτερα γλώσσα των αναμνήσεων (μια τέτοια περίπτωση αποτελεί σε μεγάλο βαθμό το γλωσσικό ιδίωμα του Mελένικου).

Στις περισσότερες διαλεκτικές περιοχές σήμερα επικρατεί διγλωσσία ή ακριβέστερα διδιαλεκτισμός με παράλληλη χρήση δύο κωδίκων, της κοινής νεοελληνικής και της διαλέκτου. H χρήση φυσικά καθορίζεται από τον βαθμό γνώσης καθενός από τους κώδικες. Στην περίπτωση της επαρκούς γνώσης και των δύο γλωσσικών συστημάτων η διγλωσσική συμπεριφορά χαρακτηρίζεται από συμπληρωματική κατανομή (συγκεκριμένα περιβάλλοντα ή και θέματα απαιτούν μια συγκεκριμένη γλωσσική συμπεριφορά). Oι μονόγλωσσοι, οι χρήστες δηλαδή μόνο του διαλεκτικού κώδικα, εντοπίζονται κυρίως στους ηλικιωμένους, περισσότερο στις γυναίκες, και ο αριθμός τους συνεχώς μειώνεται.

H μελέτη των ενδοδιαλεκτικών ποικιλιών απουσιάζει από τις διαλεκτικές εργασίες και, όπως είπαμε, για την απουσία αυτή ευθύνονται κυρίως τα χρησιμοποιούμενα θεωρητικά μοντέλα. Θα πρέπει πάντως να σημειωθεί ότι η απροθυμία αναγνώρισης ποικιλιών δεν χαρακτηρίζει μόνο τους ερευνητές των ελληνικών τοπικών ιδιωμάτων, αλλά είναι -ή καλύτερα ήταν ως πρόσφατα- γενικότερη. Tέλος θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ότι σε παλαιότερες εποχές, όταν η επίδραση της κοινής δεν είχε τη σημερινή έκταση και η κινητικότητα των πληθυσμών ήταν σαφώς μικρότερη, η ομοιογένεια των γλωσσικών συστημάτων θα πρέπει να ήταν αρκετά μεγαλύτερη.

Αστικές διάλεκτοι

Στην Eλλάδα, όπως άλλωστε αρχικά και σε άλλες χώρες, η διαλεκτολογική έρευνα ταυτίστηκε με τη μελέτη των επαρχιακών ή καλύτερα των μη αστικών διαλέκτων (βλ. 1.8, 1.9). H εξέλιξη αυτή, που καθορίστηκε ως ένα βαθμό από τους στόχους της διαλεκτολογίας στα πρώτα στάδια της ανάπτυξής της, επηρεάστηκε από τις ιδιαιτερότητες της νεοελληνικής διαλεκτολογίας που προαναφέραμε, αλλά και από ιδιαιτερότητες δημογραφικού -θα λέγαμε- χαρακτήρα. Eίναι γνωστό ότι οι σύγχρονες ελληνικές πόλεις είναι σε μεγάλο βαθμό δημιουργήματα μεταναστευτικών κινήσεων. Oι πιο σημαντικές από αυτές, αυτές που καθόρισαν τη σημερινή μορφή των πόλεων, είναι ο ερχομός και η εγκατάσταση εκατομμυρίων προσφύγων στα πλαίσια της ανταλλαγής πληθυσμών με όμορες βαλκανικές χώρες, και η μαζική εσωτερική μετανάστευση των μεταπολεμικών χρόνων.

Στα μεταπολεμικά χρόνια η εσωτερική μετανάστευση θα μπορούσαμε να πούμε ότι διαμορφώνει βασικά δύο τύπους αστικών κέντρων:

1. Πόλεις με διαλεκτόφωνο πυρήνα που τροφοδοτούνται πληθυσμιακά από την επίσης διαλεκτόφωνη περιαστική ενδοχώρα (Λάρισα, Kοζάνη, Σέρρες κ.ά.).
2. Πολυσυλλεκτικές πόλεις, όπου το τοπικό ιδίωμα έχει εξαφανιστεί και έχει αντικατασταθεί από την κοινή ή ποικιλία της κοινής (Aθήνα, Θεσσαλονίκη κ.ά. ).

Tις εξελίξεις αυτές δεν θα πρέπει να τις αγνοήσει η διαλεκτική έρευνα. Eίναι γνωστό πως στη μελέτη της γλωσσικής ποικιλίας στα αστικά κέντρα καθοριστική παράμετρος παραμένει η κοινωνική διαστρωμάτωση. Kατά τη γνώμη μου, στη μελέτη της γλωσσικής κατάστασης των νεοελληνικών πόλεων πιο σημαντική θα αποδειχθεί η ύπαρξη των «μεταναστευτικών στρωμάτων» και όχι των κοινωνικών.»

Αν σας ενδιαφέρει το ιδιωματικό λεξιλόγιο μπορείτε να δείτε και το βιβλίο της Ασημίνας Ντέλιου «Γλώσσα με άρωμα Βόρειας Εύβοιας» 

Το νέο βιβλίο της Ασημίνας Ντέλιου «Γλώσσα με άρωμα…Βόρειας Εύβοιας»

Το βιβλίο «Γλώσσα με άρωμα…Βόρειας Εύβοιας» περιλαμβάνει το γλωσσικό πλούτο του βορειοευβοϊκού γλωσσικού ιδιώματος, της ντοπιολαλιάς της ιδιαίτερης πατρίδας της συγγραφέως Ασημίνας Ντέλιου, το οποίο  καταγράφει και διασώζει τα τελευταία 13 χρόνια.

Κατεβάστε δείγμα του βιβλίου πατώντας το σύνδεσμο εδώ δείγμα βιβλίου

 

Το βιβλίο «Γλώσσα με άρωμα…Βόρειας Εύβοιας» περιλαμβάνει το γλωσσικό πλούτο του βορειοευβοϊκού γλωσσικού ιδιώματος. Στις σελίδες του μπορεί κανείς να βρει περίπου 3000 λέξεις, και πάνω από 500 εκφράσεις, μαζί με την ιστορία τους αλλά και τις ιστορίες οι οποίες τις δημιούργησαν! Κάθε λέξη ή φράση είναι χαρακτηριστική και αποτελεί ένα νοσταλγικό κομμάτι των ελληνικών ριζών και της τοπικής ιστορίας του τόπου. Στο βιβλίο, συμπεριλαμβάνονται παράλληλα με τις λέξεις, αρκετές πηγές – αποσπάσματα διηγήσεων ηλικιωμένων, γραμμένα στην ιδιωματική γλώσσα – όπως καταγράφησαν από λαογράφους των αρχών του 20ου αιώνα, αλλά και πρόσφατα από την ίδια τη συγγραφέα.

Για να γίνει πιο θελκτικό το ιδίωμα, στο βιβλίο συμπεριλαμβάνονται επίσης, επτά μικρά θεατρικά μονόπρακτα στην ιδιωματική γλώσσα, εμπνεύσεως της συγγραφέως. Τα θέματά τους σχετίζονται με τη ζωή και τα παλαιά έθιμα των κατοίκων της Βορείου Ευβοίας, έτσι ώστε να μπορούν να δραματοποιηθούν στα σχολεία ή μέσω των συλλόγων. Σκοπός τους είναι να ενθαρρύνουν τα παιδιά να έρθουν σε επαφή με την ιδιωματική γλώσσα αλλά και να μας επιτρέψουν να ρίξουμε μια ματιά στον τρόπο ζωής των προγόνων μας, καθώς οι παλαιότεροι θα ανακαλέσουν νοσταλγικές μνήμες από το παρελθόν. Το βιβλίο στοχεύει στο να διασώσει το γλωσσικό ιδιωματικό υλικό, προκειμένου αφενός να είναι στη διάθεση των γλωσσολόγων και ερευνητών και αφετέρου για να μπει σε κάθε ευβοιώτικο σπίτι, που θέλει να ξαναθυμηθεί ή να μην ξεχάσει το τοπικό του χρώμα, να μπει στα σχολεία και να αποτελέσει ένα σημείο αναφοράς για τον τοπικό  πολιτισμό.

Το βιβλίο τεκμηριώνεται επίσης από την βιβλιογραφία του, που αποτελείται από περίπου 100 αναφορές από παλιά βιβλία και προσωπικές μαρτυρίες.

Σε μια εποχή που το ζητούμενο είναι η διαφύλαξη της πολιτιστικής κληρονομιάς και η προβολή της σε μια παγκόσμια κοινωνία … σε μια εποχή που οι τοπικές ιδιόλεκτοι στον κόσμο προστατεύονται και διδάσκονται στα σχολεία… το  βιβλίο αυτό  καταγράφει ένα πλαστικό στοιχείο του λαϊκού Ευβοϊκού πολιτισμού για να μπορεί να είναι διαθέσιμο για τις επόμενες γενιές και αξίζει να κοσμήσει τη βιβλιοθήκη σας.

 

Το βιβλίο κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις ΘΡ και σε 62 χώρες του εξωτερικού μέσω της Amazon. Mπορείτε να το προμηθευτείτε έντυπο ή e-book με τις επιλογές που δίνονται εδώ στη σελίδα του βιβλίου  ή ακόμη να το παραγγείλετε στη συγγραφέα στο e-mail: ramiotisart@gmail.com

ISBN: 978-618-82199-3-9

Σελ. 304 Μέγεθος : 17Χ24 cm 

Ασπρόμαυρη έκδοση σε κρέμ χαρτί , Έγχρωμο ματ εξώφυλλο

Τιμή : 17,5 ΕΥΡΩ (μέσω της συγγραφέως) ή 21$ (μέσω του εκδοτικού παγκοσμίως)

(ΔΩΡΕΑΝ ΑΠΟΣΤΟΛΗ για εντός Ελλάδος με ΕΛΤΑ ΚΑΤΟΠΙΝ ΠΛΗΡΩΜΗΣ ΜΕΣΩ ΤΡΑΠΕΖΗΣ)

Εμείς προσπαθούμε να διασώσουμε το βορειοευβοϊκό γλωσσικό ιδίωμα: Εσείς μπορείτε να μας βοηθήσετε να εκδώσουμε το βιβλίο;

Γειά σας και χρόνια πολλά με υγεία και χαρά! Χαρούμενο 2017!

Μετά από πολλές  αναρτήσεις για τον ελληνικό πολιτισμό που τόσο αγαπάμε, σήμερα, θα ήθελα να σας μιλήσω για τη νέα μου δουλειά, που έχει ολοκληρωθεί και ζητά την βοήθειά σας για να μπορέσει να βρει το δρόμο για την έκδοση.

ΔΕΙΤΕ ΤΗΝ ΚΑΜΠΑΝΙΑ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ ΣΕ ΑΥΤΟ ΤΟ ΣΥΝΔΕΣΜΟ

Τα τελευταία 13 χρόνια ασχολούμαι σταθερά με την καταγραφή του Βορειοευβοϊκού γλωσσικού ιδιώματος που αποτελεί το ιδίωμα της ιδιαίτερης πατρίδας μου, το ιδίωμα με το οποίο μεγάλωσα. Η καταγραφή των λέξεων και των ιδιωματικών εκφράσεων στην αρχή ξεκίνησε σαν ένα παιχνίδι, όπως όλα τα όμορφα πράγματα, στην πορεία όμως αποτέλεσε μια συνειδητή προσπάθεια με πολύ κόπο, έρευνα και μελέτη. Μέχρι σήμερα έχει συλλεχθεί ένα υλικό πλέον των 3000 λέξεων, και πάνω απο 500 εκφράσεις, μαζί με την ιστορία τους αλλά και τις ιστορίες οι οποίες τις δημιούργησαν! Κάθε λέξη ή φράση είναι μοναδική και αποτελεί ένα νοσταλγικό κομμάτι των ελληνικών ριζών μας και ένα κομμάτι της τοπικής ιστορίας μας.

Επιλέξαμε αυτό το υλικό να το εντάξουμε σε ένα βιβλίο προκειμένου αφενός να μη χαθεί και να είναι στη διάθεση των γλωσσολόγων και ερευνητών οι οποίοι θα μπορέσουν να το αξιοποιήσουν προς όφελος της περιοχής μας και αφετέρου για να μπει σε κάθε ευβοιώτικο σπίτι, που θέλει να ξαναθυμηθεί ή να μην ξεχάσει το τοπικό του χρώμα, για να μπει στα σχολεία και να το διαβάζουν τα παιδιά, να αποτελέσει ένα σημείο αναφοράς για τον τοπικό  πολιτισμό.

Στο βιβλίο, επιλέξαμε να συμπεριλάβουμε, παράλληλα με τις λέξεις μας, αρκετές πηγές, αποσπάσματα διηγήσεων των παππούδων μας,  γραμμένα στην ιδιωματική γλώσσα, όπως τις είπαν στους καταγραφείς των αρχών του 20ου αιώνα, αλλά και σε μένα την ίδια. Για να γίνει πιο θελκτικό το ιδίωμα, στο βιβλίο συμπεριλαμβάνονται επίσης, επτά μικρά θεατρικά μονόπρακτα που μπορεί να εμπνεύσουν τους εκπαιδευτικούς και να δραματοποιηθούν στα σχολεία ή μέσω των συλλόγων. Σκοπός τους είναι να προκαλέσουν τα παιδιά να έρθουν σε επαφή με την ιδιωματική γλώσσα αλλά και να μας επιτρέψουν να ρίξουμε μια ματιά στον τρόπο ζωής των προγόνων μας, καθώς οι παλαιότεροι θα ανακαλέσουν νοσταλγικές μνήμες από το παρελθόν. Κάποια από αυτά δραματοποιήθηκαν πρόσφατα στην εκδήλωση «Σκόρπια Φύλλα του Αγροτικού Βίου μέσα απο τα μάτια του Δροσίνη» που έγινε στην Ιστιαία φέτος τον Οκτώβριο σε μια κατάμεστη αίθουσα, πράγμα που δείχνει το ενδιαφέρον του κόσμου για αυτού του είδους τις διαδραστικές εκδηλώσεις. Το βιβλίο τεκμηριώνεται επίσης από την βιβλιογραφία του, που αποτελείται από περίπου 200 αναφορές από παλιά βιβλία και προσωπικές μαρτυρίες.

Γιατί είναι σημαντικό να διασώσουμε το τοπικό ιδίωμα της Βόρειας Εύβοιας; H τοπική μας γλώσσα  στο βόρειο τμήμα της Εύβοιας είναι σημαντική, δεδομένου ότι είναι ένα ιδίωμα που αποτελείται ως επί το πλείστον από αρχαίες ελληνικές λέξεις που τροποποιήθηκαν ελαφρώς το πέρασμα των χρόνων. Αυτό συνέβη λόγω της απομόνωσης της περιοχής, καθώς μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα, η μόνη πρόσβαση στη βόρεια Εύβοια ήταν με τη βοήθεια μικρών σκαφών από την απέναντι ακτή της Στερεάς Ελλάδος και από τη Χαλκίδα, ενώ η επικοινωνία και οι πολιτιστικές ανταλλαγές με άλλους ανθρώπους ήταν μικρή, σε αντίθεση με την ηπειρωτική Ελλάδα. Το βορειοευβοϊκό ιδίωμα ανήκει στα Βόρεια Ιδιώματα, που σημαίνει ότι έχει πολλές ομοιότητες με τις ντοπιολαλιές της Θεσσαλίας, της Μακεδονίας, της Ηπείρου και της Θράκης. Παρόλα αυτά έχει δικές του μοναδικές ιδιαιτερότητες, ξεχωριστό λεξιλόγιο και φαινόμενα που αποτελούν στοιχεία της τοπικής μας ταυτότητας και οφείλουμε να τα διαφυλάξουμε.

Προκειμένου να καλύψουμε τα έξοδα για την έκδοση του βιβλίου, σε μια εποχή που οι στρόφιγγες των χρηματοδοτήσεων από τους δημόσιους φορείς έχουν κλείσει, και οι προσωπικές μας δαπάνες έχουν περισταλεί σημαντικά, ξεκινήσαμε μια διεθνή καμπάνια μέσω της πλατφόρμας χρηματοδότησης του indiegogo, στην οποία μπορεί ο καθένας ιδιώτης, σύλλογος ή επιχείρηση, να συνεισφέρει από 5 ευρώ για να μπορέσει το βιβλίο αυτό να κυκλοφορήσει και να είναι διαθέσιμο. Δεν υποτιμούμε καθόλου την μικρή χορηγία, διότι πολλοί μαζί μπορούμε να καταφέρουμε ο,τι δεν μπορεί να καταφέρει ο ένας μόνος του. Επίσης, ανάλογα το ύψος της χορηγίας είναι διαθέσιμα από εμάς για τους χορηγούς μας και κάποια δώρα, είτε το ίδιο το βιβλίο και το e-book, είτε ένα μενταγιόν με την Ελλάδα ή την Εύβοια, είτε ένα παραδοσιακό κόσμημα, είτε ακόμη κι ένα Σαββατοκύριακο στην περιοχή μας. Αυτά αποτελούν μια ανταμοιβή, αλλά περισσότερο μια απόδειξη εκτίμησης ότι κι εσείς συμβάλλατε σε αυτή την προσπάθεια και συστρατευτήκατε στο να σώσουμε και να προβάλλουμε μια μη καταγεγραμμένη τοπική ιδιόλεκτο, όπως έχει γίνει σε πολλές περιοχές της Ελλάδος αλλά όχι μέχρι τώρα για την Εύβοια.

ΔΕΙΤΕ ΤΗΝ ΚΑΜΠΑΝΙΑ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ ΣΕ ΑΥΤΟ ΤΟ ΣΥΝΔΕΣΜΟ

Σε μια εποχή που το ζητούμενο είναι η διαφύλαξη της πολιτιστικής κληρονομιάς και η προβολή της σε μια παγκόσμια κοινωνία … σε μια εποχή που η γλώσσα του διαδικτύου τείνει να ισοπεδώσει και να εξαφανίσει τις τοπικές γλώσσες… σε μια εποχή που οι τοπικές ιδιόλεκτοι στον κόσμο προστατεύονται και διδάσκονται στα σχολεία… γιατί εμείς να μην έχουμε ένα βιβλίο που να καταγράφει αυτό το στοιχείο του λαϊκού μας πολιτισμού για να μπορεί να είναι διαθέσιμο για τις επόμενες γενιές; Γιατί εμείς να μην προβάλλουμε και να μην διασώσουμε την Ευβοϊκή γλωσσική μας ταυτότητα όπως έχουν κάνει άλλα νησιά της Ελλάδος;

Θέλω πολύ να σας βρω συμπαραστάτες στο έργο μου. Θυμηθείτε οτι η κάθε μικρή χορηγία, αποτελεί μια ένδειξη εμπιστοσύνης και στήριξης στο έργο του συγγραφέα και τον ενθαρρύνει να συνεχίσει να συλλέγει, να καταγράφει και να προβάλλει τον τόπο και την Ελλάδα στα πέρατα της Οικουμένης. Τίποτα δεν είναι αυτονόητο. Τίποτα δεν είναι δεδομένο.Ο χρόνος περνάει και τα στοιχεία χάνονται όσο πεθαίνουν οι παππούδες μας.  Και εμείς όλοι είναι απαραίτητο να στηρίζουμε αυτούς που σε πείσμα των καιρών κάνουν κάποιο κόπο προς την διάσωση του ελληνισμού και της ταυτότητάς μας για να συνεχίσουν και στο μέλλον να το κάνουν.

ΔΕΙΤΕ ΤΗΝ ΚΑΜΠΑΝΙΑ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ ΣΕ ΑΥΤΟ ΤΟ ΣΥΝΔΕΣΜΟ

Σας εύχομαι το 2017 να είναι μια υπέροχη χρονιά, γεμάτη με δραστηριότητες που σας γεμίζουν και ανυψώνουν το πνεύμα σας!

Ασημίνα Ντέλιου

ΥΓ: Αν θέλετε να επικοινωνήσετε μαζί μου μπορείτε να μου στείλετε μήνυμα στο assi_del@yahoo.gr

 

 

 

Η τσακώνικη γλώσσα – μια αρχαία διάλεκτος

Η Τσακωνική διάλεκτος είναι ελληνογενής διαλεκτική ομάδα που μιλιέται στην περιοχή της νότιας Κυνουρίας της Αρκαδίας. Από την αρχαιότητα έως το 1912 η περιοχή της νότιας Κυνουρίας άνηκε στην αρχαία Σπάρτη και το νομό Λακωνίας αντίστοιχα.Η πρώτη μνεία τής διαλέκτου γίνεται το 1668 από τον Τούρκο περιηγητή Εβλιά Τσελεμπή, ο οποίος κατέγραψε λίγες λέξεις. Στην απογραφή του 1907 τα τσακωνικά δηλώθηκαν ως κύρια γλώσσα από 823 άτομα. Σύμφωνα με πιο πρόσφατες αναφορές (1981, J. Werner), η Τσακωνική μιλιόταν το 1981 από 300 περίπου άτομα. Υπάρχουν ακόμα αναφορές για 2.000 υπερήλικους ομιλητές, των οποίων οι πρώτοι απόγονοι έχουν μόνο παθητική γνώση τής διαλέκτου. Σήμερα η διάλεκτος είναι υπό εξαφάνιση κατά τον σχετικό κατάλογο της UNESCO.

Ο χώρος όπου εντοπίζεται σήμερα η γλώσσα είναι κάποια χωριά στην Τσακωνιά στις πλαγιές του Πάρνωνα στην νότια επαρχία Κυνουρίας του Νομού Αρκαδίας. Είναι οι κωμοπόλεις του Λεωνιδίου και του Τυρού, και τα χωριά Μέλανα, Άγιος Ανδρέας, Βασκίνα, Πραστός, Σίταινα και Καστάνιτσα.

Στο παρελθόν τα τσακώνικα ομιλούνταν και σε γειτονικές περιοχές της Λακωνίας, αλλά και σε τσακώνικες αποικίες στη θάλασσα του Μαρμαρά και μέχρι το 1997 η διάλεκτος διδασκόταν από ντόπιους καθηγητές στο γυμνάσιο του Τυρού. Στον Τυρό ομιλείται ακόμη από νέους. Η Ακαδημία Αθηνών έχει κατά καιρούς οργανώσει διαλεκτολογικές αποστολές στην περιοχή, προκειμένου να αποθησαυρίσει τον λεξιλογικό πλούτο, σωζόμενο ακόμη σε ορισμένους ηλικιωμένους ομιλητές. Παρόμοιες διαλεκτολογικές εργασίες ανατίθενται επίσης σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο από ελληνικά πανεπιστήμια.

πηγη