υπέροχα αρχαιοελληνικά σχέδια για crafting και χειροτεχνία

Για τους φίλους της χειροτεχνίας και του crafting που αναζητούν αρχαιοελληνικά σχέδια για να εμπνευστούν σήμερα η ανάρτησή μας  είναι αφιερωμένη σε αυτούς. Σχέδια  αρχαιοελληνικά λοιπόν, απο παλιά βιβλία, γραμμικά και λουλουδιαστά για κάθε είδους ιδέα που θα σας έρθει!

Costume of the ancients. (2). Hope, Thomas, 1770?-1831.

 

 

Αν εμπνευστείτε απο τα σχέδια αυτά που σας δείχνουμε στείλτε μας τη δουλειά σας να τη δούμε! Καλή επιτυχία!

πηγη

Tessellation related Photo plates from Owen Jones’ 1853 classic book, «The Grammar of Ornament».

Sourced from the University of Wisconsin’s digital archive of decorative arts: http://digital.library.wisc.edu/1711.dl/DLDecArts.GramOrnJones

Αν σας αρέσουν τα αρχαιοελληνικά σχέδια δειτε και αυτά

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΔΙΑΚΟΣΜΗΤΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ ΖΩΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ

ΜΟΤΙΒΑ ΑΠΟ ΑΓΓΕΙΑ ΤΗΣ ΜΙΝΩΙΚΗΣ ΕΠΟΧΗΣ 

Advertisement

Αμαζόνες και ‘Ελληνες Πολεμιστές σε γραμμικό σχέδιο: υλικό για το σχολείο

Κάποια βιβλία μπορούν να μας προσφέρουν εκπαιδευτικό υλικό για τους μικρούς μας φίλους! Και τι καλύτερο μέσο αφομοίωσης της μυθολογίας απο τη ζωγραφική! Γραμμικά σχέδια λοιπόν Ελλήνων πολεμιστών και Αμαζόνων για αγόρια και κορίτσια. Οι εικόνες απο αγγεία της συλλογής του Βρετανού Thomas Hopes.

πηγή των εικόνων είναι το βιβλίο

του Τhomas Hopes, Costumes of the Greeks and Romans (formerly titled: Costume of the ancients) (New York Dover Publications, 1962) και θα το βρείτε ολόκληρο στον σύνδεσμο εδώ 

 

Το παγκράτιον: Η μητέρα των πολεμικών τεχνών παγκοσμίως;

Όταν μιλάμε για πολεμική παιδεία στην αρχαία Ελλάδα, αναφερόμαστε στο Παγκράτιον. Η λέξη Παγκράτιον αποτελείται από τις λέξεις παν + κράτος .Ο γνώστης αυτής της Πολεμικής Τέχνης ήταν ο “τα πάντα κρατών”. Παγκρατιαστής ήταν δηλαδή αυτός που κυριαρχούσε,αυτός που είχε την εξουσία.

Σύμφωνα με αναφορές του αξιότιμου Κου Λάζαρου Σαββίδη , ο οποίος μεταξύ πολλών άλλων είναι και υπεύθυνος ιστορικής τεκμηρίωσης,η πρώτη αναφορά για το Παγκράτιον έγινε στα Ορφικά κείμενα μεταξύ 12.000 – 4.000πΧ!(στίχος 586)

” Αυτάρ Παγκράτιοιο δωκεν γέρας Ήρακληι,αργύρεον κρητηρα ως βραβειον δια το Παγκράτιον,κρατήρα αργυρούν πολυποίκιλον“.

Σύμφωνα με τον στίχο, δόθηκε λοιπόν στον Ηρακλή για τις επιδόσεις του στο Πακράτιον, ασημένιο βραβείο. Αυτή η αναφορά πιστοποιεί πως την περίοδο εκείνη το Παγκράτιον δεν υπήρχε απλά αλλά οι υψηλές επιδόσεις σε αυτό μπορούσαν να αξιολογηθούν με συγκεκριμένα κριτήρια και βραβεύονταν και με βραβείο χρηματικής αξίας.Ο ιστορικός αναλυτής λαμβάνει υπόψη πως ο Ορφεύς έζησε πριν τον Τρωικό πόλεμο ο οποίος χρονολογείται περί του 3000πΧ. άρα το κείμενο θεωρείται αρχαιότερο.

Βάσει αυτών των αναφορών, το Παγκράτιον είναι η αρχαιότερη πολεμική Τέχνη που έχει καταγραφεί επιστημονικά.Είναι άραγε η μητέρα Πολεμική Τέχνη όλων;

Ας ρίξουμε μια ματιά στα παρακάτω και ο καθένας ας βγάλει τα συμπεράσματα του.

Το Παγκράτιον εισήχθη στους Ολυμπιακούς αγώνες το 648πΧ στην 33η Ολυμπιάδα, και το Παγκράτιον Παίδων το 200πΧ στην 145η Ολυμπιάδα . Υπάρχουν ερωτηματικά για τον λόγο που οι Ηλιείς άργησαν να το συμπεριλάβουν καθώς σε άλλες αθλητικές διοργανώσεις ανά την Ελλάδα,φαίνεται να είναι εισηγμένο νωρίτερα.

Σύμφωνα με τη μυθολογία, το παγκράτιο αποδίδεται στον ήρωα Θησέα, ο οποίος συνδύασε την πάλη και την πυγμαχία για να εξοντώσει το Μινώταυρο ή στο θεό Ερμή. Θεωρούνταν το πλέον ενδιαφέρον και επικίνδυνο αγώνισμα, αφού συνδύαζε όλα τα χτυπήματα της πυγμαχίας και τις λαβές της πάλης σε ένα θέαμα γρήγορων φάσεων και συχνών πτώσεων. Ο Φιλόστρατος αναφέρει ότι το παγκράτιο ήταν μια εξαιρετική άσκηση για την προγύμναση των πολεμιστών.

Η εκστρατεία του Μέγα Αλεξάνδρου είχε ως αποτέλεσμα μεταξύ άλλων και το Παγκράτιον να διαδοθεί σε όλη την Ανατολή (εκστρατεία στην Ινδία – 326πΧ). Υπάρχουν αναφορές πως οι Μακεδόνες μετέφεραν μαζί τους τεράστιες Τέντες για την εξάσκηση στο Παγκράτιον.

Περίπου 1000 χρόνια αργότερα το άθλημα αυτό φαίνεται πως έχει αφομοιωθεί και στην πορεία αντιγραφεί από τους Ινδούς και μέσω ενός Βουδιστή Μοναχού με το όνομα Μποντιτάρμα, ο οποίος ταξίδεψε από την Ινδία στην Κίνα, φαίνεται να έχει διαδοθεί στην περιοχή του μοναστηριού Σαολίν ή οποία και ονομάστηκε Γιουνάν , που σημαίνει Ιωνία.

Στο βιβλίο του N,Gardiner ” Athletics of the ancient world” Oxford Univ.Press NY στην σελίδα 16 αναφέρεται πως το jiu jitsu διδάχτηκε στους Ιάπωνες από τους Κινέζους πολεμιστές.Το άθλημα αυτό φαίνεται να είναι σήμερα αυτο που πλησιάζει περισσότερο σε τεχνική το Παγκράτιον. Στην σελίδα 14 αναφέρεται πως οι Κινέζοι πυγμάχοι μοιάζουν πολύ με τους Έλληνες Παγκρατιαστές. Οι ομοιότητες των Κινέζων με τους Αρχαίους Έλληνες ξεφεύγουν από τις πολεμικές Τέχνες και αγγίζουν ακόμη κι ένα Κινέζικο άθλημα με μπάλα, το οποίο σύμφωνα με τον συγγραφέα έχει μεγάλες ομοιότητες με το Αρχαίο Ελληνικό άθλημα Επίσκυρος. Υπάρχει δηλαδή μια γενικότερη ταύτιση σε αθλητικά θέματα.

Σύμφωνα με τον Oyama Masutatsu, κάποια χρόνια αργότερα (6ος αιώνας μΧ ),άρχισε η διάδοση κάποιας πολεμικής τέχνης με περιορισμένο αριθμό ασκήσεων και τεχνικών Πάλης,στην Κίνα στο μοναστήρι Σαολίν. Στην Ελλάδα όμως το Παγκράτιο, πολύ πριν την περίοδο του Βούδα (500πΧ) ήταν ήδη Ολυμπιακό Άθλημα. Η αρχαιότερη απόδειξη χρήσης της πολεμικής Τέχνης από τους μοναχούς Σαολίν, είναι το 728 μ.Χ, που αφορά δύο περιπτώσεις: υπεράσπισης της Μονής Σαολίν από ληστές περίπου το 610 μ.Χ. , και στη συνέχεια το ρόλο τους στην ήττα του Wang Shichong στη Μάχη της Hulao στο 621 μ.Χ.

To Παγκράτιον ήταν μια τέχνη την οποία και διδάσκονταν όλοι οι Αρχαίοι Έλληνες με σκοπό να μπορούν να νικούν τους εχθρούς τους αλλά και να επιβιώνουν σε συμπλοκές με άγρια ζώα (πχ Ηρακλής και λιοντάρι της Νεμέας αλλά και στη μάχη του Μαραθώνα οι Αθηναίοι, καθώς και στις Θερμοπύλες οι Λακεδαιμόνιοι όταν έσπασαν τα ξίφη και τα δόρατά τους. χρησιμοποιήσαν την τέχνη του παγκρατίου ~ ¨κλασθέντων αυτοίς ξιφών τε και δοράτων πολλά ταις χερσί γυμναίς έπραξαν,οπόσα δε εστίν εν αγωνία προτετίμηται πάντων το Παγκράτιον¨ ).

Το Παγκράτιο ήταν ένα άθλημα του οποίου η σπουδή διαρκούσε όλη μέρα. Από το πρωί μέχρι την Δύση του ηλίου οι αθλητές χωρισμένοι σε ζευγάρια προσπαθούσαν ο ένας να υπερνικήσει τον άλλο κάτω από το άγρυπνο μάτι του ανθρώπου που τους προπονούσε.

Λεπτομέρεια από σκηνή παγκρατίου πάνω σε Αττικό ερυθρόμορφο κύλικα, αγγείο του 490-80 π.Χ. Ο παγκρατιαστής στα δεξιά προσπαθεί να βγάλει τα μάτια του αντιπάλου του. Ο διαιτητής είναι έτοιμος να τον χτυπήσει για αυτό το φάουλ

Λέγεται πως οι Σπαρτιάτες εξασκούνταν στο Παγκράτιο, σε έναν χώρο στον οποίο είχε κανείς πρόσβαση μόνο μέσω γεφυρών, τις οποίες έριχναν μόλις οι αθλητές τις διάβαιναν και σήκωναν εκ νέου λίγο πριν πέσει το σκοτάδι. Με τον τρόπο αυτό κανένας αθλητής δεν μπορούσε να αποφύγει το σύνολο της προπόνησης ή να τα παρατήσει. Γι αυτό και οι αθλητές μπορούσαν να μετατραπούν σε σκληρούς πολεμιστές όταν αυτό ήταν το ζητούμενο, οι οποίοι θα πολεμούσαν όλη μέρα ασταμάτητα ανεξάρτητα με το μέγεθος και τον εξοπλισμό του εχθρού.

Το Παγκράτιον ήταν ένα βίαιο άθλημα καθώς ο λόγος που δημιουργήθηκε αφορούσε το πεδίο της μάχης.Ουσιαστικά οι κανόνες που υπήρχαν κατά τους Ολυμπιακούς Αγώνες απαγόρευαν στους αθλητές να βγάλουν ο ένας τα μάτια του άλλου, τα χτυπήματα στα γεννητικά όργανα και τα δαγκώματα. Τα όρια αυτά ήταν και ο λόγος που οι Σπαρτιάτες δεν λάμβαναν μέρος στους αγώνες, καθώς θεωρούσαν ότι θα γινόντουσαν πιο μαλθακοί κάτι που θα τους επηρέαζε στο πεδίο της μάχης.

Οι Παγκρατιαστές έπρεπε να ακολουθούν κανόνες σωστής συμπεριφοράς αλλά και να συμμερίζονται τους νόμους του Παγκρατίου.Ξεκάθαρα μπορούμε να δούμε πως το Παγκράτιον δεν αφορούσε μόνο την σωματική εκγύμναση αλλά και το χτίσιμο υγιούς χαρακτήρα.

Οι αρχές του Παγκράτιου ήταν οι εξής :

Μην σκοτώσεις συνάνθρωπο σου ( ευγενές άθλημα )

Να είσαι σεμνός και αγνός

Να είσαι εγκρατής

Να λες πάντα την αλήθεια

Να σέβεσαι όλα τα δημιουργήματα

Να είσαι δίκαιος προς όλους

Να είσαι φιλόξενους προς τους ξένους

Ο αθλούμενος εκτός των παραπάνω , έπρεπε να αναζητά :

την Ευγένεια

την Μετριοφροσύνη

τον σεβασμό

την τιμιότητα

μόνο με αυτό τον τρόπο θα μπορούσε να επιτύχει:

την Αρμονία

την Ισορροπία

την Δικαιοσύνη

την ισότητα

το Μέτρο

Κατά το Φιλόστρατο, ο τέλειος παγκρατιαστής είχε σωματική διάπλαση τέτοια ώστε να μπορεί να χαρακτηριστεί ο καλύτερος παλαιστής μεταξύ των πυγμάχων και ο καλύτερος πυγμάχος μεταξύ των παλαιστών.

Κορυφαίοι παγκρατιαστές ήταν ο Λύγδαμης από τις Συρακούσες, ο Δωριέας -γιος του διάσημου πυγμάχου Διαγόρα- από τη Ρόδο, ο Σώστρατος από τη Σικυώνα, ο Θεαγένης από τη Θάσο και ο Πολυδάμας από τη Σκοτούσσα.

πηγη του άρθρου1 

πηγη2 

 

Γυναίκες με τατουάζ στην αρχαία ελληνική αγγειογραφία

Οι Γυναίκες της Θράκης (Θράσσες) με τα τατουάζ στο σώμα, ήταν ένα από τα αγαπημένα θέματα της αττικής αγγειογραφίας. Σε αυτή την ανάρτηση θα δούμε περισσότερα για τη θεματολογία αυτή των απεικονίσεων ώστε να εντρυφήσουμε περισσότερο σε αυτή την αρχαία τέχνη αλλά και τη συνήθεια της δερματοστιξίας στην αρχαία Θράκη μέσα απο την εργασία των κ. Αμαλίας Αβραμίδου και Δέσποινας Τσιαφάκη.

ancient Greek vase 5th century BC

«Οι αρχαίες πηγές αναφέρουν ότι οι γυναίκες της Θράκης ήταν φημισμένες τροφοί (παραμάνες) και καθώς είναι γνωστό ότι οι Θράκες συνήθιζαν να πουλούν τα παιδιά τους ως δούλους, δεν είναι παράξενο το ότι Θράσσες βρίσκονταν εγκατεστημένες στην Αθήνα κατά την κλασική εποχή. Κάποιες από αυτές θα μπορούσαν να είχαν έρθει ακόμη και την εποχή του Πεισίστρατου, μια που θεωρείται πιθανόν ότι κατά την επιστροφή του από τη Θράκη έφερε μαζί του και ανθρώπους για να δουλέψουν στα μεταλλεία, λόγω της εμπειρίας τους από τα ορυχεία της πατρίδας τους. Από επιγραφές είναι γνωστό ότι γυναίκες της Θράκης πωλούνταν ως δούλες αυτήν την εποχή στην Αθήνα και σύμφωνα με τον Αριστοφάνη (Θεσμοφοριάζουσες, 280), η τροφός του Ευρυπίδη ήταν Θράσσα. Τόσο η παρουσία τους στην ίδια την Αθήνα όσο και η γενικότερη εξοικείωση με τη Θράκη στα αρχαϊκά και κλασικά χρόνια, είχαν ως φυσικό αποτέλεσμα και την εμφάνισή τους στην τέχνη.

Η απεικόνιση των γυναικών της Θράκης στην αττική αγγειογραφία φαίνεται να ξεκινά κυρίως στον 5ο αι. π.Χ. Αυτό βέβαια οφείλεται στον τρόπο αναγνώρισής τους, ο οποίος δεν σχετίζεται με την ενδυμασία τους, όπως συμβαίνει με τους άνδρες, αλλά κυρίως με τα τατουάζ που φέρουν στα γυμνά μέρη του σώματός τους. Σε κάποιες περιπτώσεις βέβαια μπορεί να φορούν ζείρα ή εμβάδες, αλλά αυτό δεν αποτελεί τον κανόνα. Μεμονωμένα παραδείγματα επίσης, δηλώνουν την καταγωγή τους μέσα από το ανοιχτόχρωμο των μαλλιών τους που οι αγγειογράφοι αποδίδουν με αραιό πηλό, καθώς σύμφωνα με τον Ξενοφάνη τον Κολοφώνιο (απ.16) οι Θράκες είχαν κόκκινα μαλλιά.

Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό των Θρακών θεωρούσαν στην αρχαιότητα τη στίξη του σώματος, η οποία αποτελούσε για τους Θράκες γνώρισμα ευγενικής καταγωγής, σε αντίθεση με τους Έλληνες που το θεωρούσαν δείγμα βαρβαρότητας ή σκλαβιάς. Για τις γυναίκες ωστόσο της Θράκης, ήταν σύμφωνα με τον Πλούταρχο η τιμωρία που τους επέβαλαν οι άνδρες τους για τον φόνο του μουσικού Ορφέα. Δεν είναι όμως βέβαιο ότι οι αγγειογράφοι που απεικόνιζαν Θράσσες στον 5ο αι. π.Χ., γνώριζαν την εκδοχή αυτή,

καθώς τις απεικονίζουν με τατουάζ και πριν να σκοτώσουν τον μουσικό. Αντίθετα, τα αττικά αγγεία δεν σώζουν άνδρες της Θράκης με στίξη στο σώμα τους, αλλά χρησιμοποιούν κυρίως την τοπική ενδυμασία τους για να τους αποδώσουν. Μια άλλη παραλλαγή για τη χρήση του τατουάζ από τις Θράσσες αναφέρει ότι τους επιβλήθηκε ως τιμωρία από τις γυναίκες της Σκυθίας, όταν οι Σκύθες νίκησαν σε πόλεμο τους Θράκες.

Μέσα από τις απεικονίσεις τους στα αττικά αγγεία, τα τατουάζ των Θρασσών μπορούσαν να καλύπτουν όλα τα γυμνά μέρη του σώματός τους, όπως τα πόδια, τα χέρια, τον λαιμό ακόμη και το πρόσωπο. Όσον αφορά στο είδος τους, αυτό μπορούσε να έχει είτε το σχήμα ζώου (ελάφι, φίδι) ή να πρόκειται για κάποιο γεωμετρικό ή και αφηρημένο μοτίβο. Έτσι θα μπορούσε να είναι απλές γραμμές, οριζόντιες, κάθετες, διαγώνιες,μεμονωμένες ή σε διάφορους συνδυασμούς. Ενάλληλες γωνίες, ζικ-ζακ, αλλά και ροζέττες, στιγμές ή σπείρες, αποτελούν επίσης συχνά μοτίβα.

These are the most common Ancient Thracian female tattoo images found on archaeological artifacts in Bulgaria

Η αττική αγγειογραφία διακρίνει τις Θράσσες σε δύο κατηγορίες: α) στις άγριες ελεύθερες γυναίκες που μάλλον ζούσαν στην πατρίδα τους και β) στις αφοσιωμένες δούλες που ήταν κατά πάσα πιθανότητα εγκατεστημένες στην Αθήνα. Η πρώτη κατηγορία αφορά σε Θράσσες οι οποίες συμμετέχουν αποκλειστικά σε μυθολογικά επεισόδια και κυρίως στον μύθο του Ορφέα. Στη δεύτερη κατηγορία οι γυναίκες της Θράκης εμφανίζονται κατά κανόνα σε σκηνές του καθημερινού αθηναϊκού βίου, χωρίς όμως να λείπουν και από μυθολογικές παραστάσεις.

Ο θάνατος του Ορφέα από τις γυναίκες της Θράκης αποτελεί αγαπητό θέμα των αγγειογράφων και στο επεισόδιο αυτό οι Θράσσες έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο. Σύμφωνα με τον μύθο, οι Θράσσες σκότωσαν τον Ορφέα από ζήλεια γιατί με τη μουσική του απομάκρυνε τους άνδρες τους από κοντά τους. Οι Θράσσες στη σκηνή αυτήν παρουσιάζονται ιδιαίτερα δυναμικές και κατά κανόνα άγριες και διαφορετικές από τις Αθηναίες.

. Red-figure column-krater, Pan Painter, ca. 470 BCE, Staatliche Antikensammlungen und Glyptothek 2378, Munich. ©Staatliche Antikensammlungen und Glyptothek Munchen; photograph by Renate Kuhling

Έχουν συχνά τατουάζ και αχτένιστα μαλλιά και κρατούν διάφορα όπλα όπως σπαθί, μαχαίρι, διπλό πέλεκυ, οβελία, ή δόρυ. Επιτίθενται με μανία στον Ορφέα.

Η εικόνα αυτή ωστόσο, φαίνεται να χαρακτηρίζει τις παλιότερες παραστάσεις του 5ου αι. π.Χ., ενώ στη συνέχεια, οι Θράσσες αποκτούν μια πιο ήρεμη εμφάνιση που αν δεν υπήρχαν τα τατουάζ ή ο Ορφέας, δεν θα ξεχώριζαν από μια Αθηναία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί μια κύλικα λευκού βάθους, από την Ακρόπολη των Αθηνών που απεικονίζει τον θάνατο του Ορφέα. Η σκηνή απλώνεται στο εσωτερικό (tondo) του αγγείου και η μνημειακότητα στην απόδοσή της παραπέμπει σε πρότυπα της Μεγάλης Ζωγραφικής. Παρ’όλο που η πρώτη ματιά μπορεί να παραπλανήσει τον θεατή και να θεωρήσει ότι πρόκειται για μια ήρεμη σκηνή ενός άνδρα και μιας γυναίκας, το προσεκτικότερο κοίταγμα δείχνει ότι είναι ο φόνος του Ορφέα από μια Θράσσα. Στην περίπτωση όμως αυτή, παρ’ όλο που η γυναίκα έχει τατουάζ στα χέρια της (ελάφι και ένα μοτίβο με διαγώνιες γραμμές), η Θράσσα απεικονίζεται με φροντισμένα μακριά μαλλιά και κοσμήματα, χωρίς να θυμίζει σε τίποτε τις άγριες συντοπίτισσές της σε άλλες παραστάσεις.

Αμαζόνα ή Θράσσα

Σε αντίθεση όμως με την αγριότητα που δείχνουν συνήθως οι Θράσσες όταν απεικονίζονται στον μύθο του Ορφέα, ως δούλες εμφανίζονται ήρεμες και αξιοπρεπείς. Στην περίπτωση αυτή η παρουσία τους σε μυθολογικά επεισόδια είναι περιορισμένη και η πιο ενδιαφέρουσα ίσως είναι η Γεροψώ, όπως την ονομάζει επιγραφή στο αγγείο που εικονίζεται. Η Γεροψώ η οποία αναγνωρίζεται ως Θράσσα από τα τατουάζ που φέρει στο σώμα της, αποδίδει την πιο γνωστή ιδιότητα που είχαν οι γυναίκες της Θράκης, αυτή της τροφού.

Η Γεροψώ, η Θράσσα τροφός του Ηρακλη με το χαρακτηριστικό τατουάζ στο αντιβράχιο και το λαιμό από τον αγγειογράφο Πιστόξενο Red-igure skyphos, Pistoxenos Painter, ca. 480 BCE, Staatliches Museum KG 708, Schwerin. ©bpk, Berlin/Staatliches Museum, Schwerin/Hugo Maertens/Art Resource, NY. πηγη

Η ηλικιωμένη γυναίκα ως καλή παραμάνα, συνοδεύει τον Ηρακλή στο μάθημα μουσικής, κρατώντας στο ένα χέρι το μπαστούνι της και στο άλλο τη λύρα του ήρωα. Πιο συχνές είναι οι απεικονίσεις των γυναικών της Θράκης σε σκηνές του καθημερινού βίου, στον οποίο μετέχουν ως δούλες. Συναντιούνται για παράδειγμα, σε παραστάσεις που εικονίζουν γυναίκες να παίρνουν νερό από κρήνες, κρατώντας υδρίες, ένα αγαπητό θέμα της αττικής αγγειογραφίας. Η αναγνώρισή τους ως δούλες γίνεται κυρίως από τα κοντά μαλλιά τους, ενώ η σύνδεσή τους με τη Θράκη οφείλεται στα τατουάζ που φέρουν στο σώμα τους.

Μια ιδιαίτερη κατηγορία παραστάσεων του αθηναϊκού ιδιωτικού βίου που μετέχουν και οι Θράσσες δούλες, είναι αυτή που σχετίζεται με τον θάνατο και την ταφή. Σύμφωνα με το τυπικό της αρχαίας ελληνικής κηδείας, απαραίτητες ήταν η πρόθεση (εναπόθεση στη νεκρική κλίνη και ο θρήνος των οικείων) και η εκφορά (μεταφορά από την οικία στον τόπο ταφής) του νεκρού. Η σκηνή της πρόθεσης που αφορά στην περιποίηση του νεκρού και τα μοιρολόγια από συγγενείς και φίλους, είναι συχνή στα αττικά αγγεία και ένα από τα σχήματα που συναντάται είναι η λουτροφόρος. Σε κάποιες από τις σκηνές αυτές συμμετέχουν στον θρήνο για τον νεκρό και Θράσσες δούλες. Ενδιαφέρον παράδειγμα αποτελεί μια τέτοια λουτροφόρος που παρουσιάζει μια δούλη να φροντίζει το σώμα της κυρίας της, της οποίας ίσως να ήταν η τροφός. Η καταγωγή της δούλης από τη Θράκη υποδηλώνεται από τα τατουάζ στο πρόσωπό της και τα κοκκινόχρωμα μαλλιά της που αποδίδονται με αραιωμένο πηλό. Πρόκειται δηλ. για μια Πυραίχμη, Πύρρα ή Πυραλλίδα, ονόματα που ανταποκρίνονται σ’ αυτό της το γνώρισμα. Ενδιαφέρον είναι ότι στην άλλη πλευρά του ίδιου αγγείου παριστάνονται επίσης Θράκες, αλλά αυτή τη φορά άνδρες έφιπποι με θρακική ενδυμασία.

Μέσα από τις παραστάσεις των αγγείων αποδίδονται οι γυναίκες της Θράκης έτσι όπως τις έβλεπαν οι Αθηναίοι της κλασικής εποχής. Η ενασχόλησή τους είτε με τις οικιακές ασχολίες είτε ως τροφοί ή ως θρηνωδοί, δείχνει ότι είχαν ενταχθεί στις αθηναϊκές οικογένειες και παρείχαν τις υπηρεσίες τους σ’ αυτές ως πιστά και αφοσιωμένα μέλη»

Thracian woman with axe; deer tattoo on her right shoulder, “ladder” tattoo on left wrist. White-ground cup, Pistoxenos Painter, ca. 460 BC, Athens National Archaeological Museum Inv. no. Akr. 439. Drawing after Harrison 1888, pl. 6

Δείτε περισσότερα για τις παραστάσεις αθηναικων αγγειων εδω 

Το πλύσιμο των ρούχων στην Αρχαία Ελλάδα

Πολλές φορές όταν μιλάμε για την αρχαία Ελλάδα αναρωτιόμαστε για τα απλά θέματα της καθημερινότητας. Ένα απο αυτά είναι και το πλύσιμο των ρούχων. Σήμερα αντλούμε πληροφορίες απο τον ιστότοπο http://www.antikleidi.com και το βιβλίο «Η μόδα στην Αρχαία Ελλάδα» της Αναστασίας Πεκρίδου – Γκορέσκιν , εκδ. Παπαδήμα,  και τις μοιραζόμαστε μαζί σας.

» Πλύσιμο (στο σπίτι, στο ποτάμι ή στη θάλασσα)

Στα πολλαπλά καθήκοντα της γυναίκας ανήκε το πλύσιμο και η περιποίηση των  ενδυμάτων.Το πλύσιμο γινόταν κατά το δυνατόν στη θάλασσα ή σε ένα κοντινό ποτάμι, όπου γι’ αυτό το σκοπό φτιαγμένα ειδικά βαθουλώματα ή φυσικές εγκαταστάσεις αντικαθιστούσαν τη συνηθισμένη στο σπίτι σκάφη μπουγάδας. την οποία αναγνωρίζουμε στις εικόνες των αγγείων.

Είναι σχετικά σπάνιες οι παραστάσεις γυναικών κατά το πλύσιμο των ρούχων, που μας έχουν παραδοθεί. Μια από τις λίγες παραστάσεις που διασώθηκαν, προέρχεται από το χέρι του γνωστού ζωγράφου Πάνα και βρίσκεται επάνω σε μια ερυθρόμορφη πελίκη. Διασώθηκε η στιγμή κατά την οποία δυο νεαρές γυναίκες σκύβουν επάνω από ένα μεγάλο πλυστικό δοχείο. Η γυναίκα, που μπορεί να αναγνωρισθεί ως αφέντρα, έχει τυλίξει το χιτώνα της σαν ποδιά γύρω από το κάτω μέρος του σώματός της και το έχει κουμπώσει μπροστά από την κοιλιά της, για να έχει περισσότερη ελευθερία κινήσεων. Τι κρατάει πάνω από το άνοιγμα του δοχείου δεν είναι δυνατόν να καθορισθεί. Απέναντι της στέκεται ένα κορίτσι, που από τα κοντά του μαλλιά μπορεί να αναγνωρισθεί ως υπηρέτρια, και κρατάει το ρούχο που πρόκειται να καθαρισθεί. Το ρούχο αυτό βάσει της χαρακτηριστικής του μορφής μπορεί να αναγνωρισθεί σαφώς ως κεφαλομάντηλο.

Απορρυπαντικά μέσα

Σύμφωνα με τον Διοσκουρίδη, έναν Έλληνα γιατρό από το δεύτερο ήμισυ του 1ου αι. μ. X., για το πλύσιμο των ενδυμάτων και υφασμάτων χρησιμοποιούσαν το σαπουνόχορτο. Από το φυτό, που ανήκει στην οικογένεια των γαριφαλοειδών, επεξεργάζονταν τη σαπωνούχο ρίζα (σαπουνόριζα). Αντίθετα, οι Ρωμαίοι ως απορρυπαντικό μέσο γνώριζαν τα ούρα. Τα απεκκρίματα, που συλλέγονταν σε κάδους, τότε μόνον ήταν έτοιμα για χρήση, όταν αφήνονταν να υποστούν ένα είδος ζύμωσης. Τότε σχηματιζόταν αμμωνιακό άλας, το οποίο έχει καθαρτική επίδραση, που αυξανόταν με την προσθήκη σ’ αυτό λίπους, με το οποίο προέκυπτε σαπούνι. Επίσης η ακατέργαστη ποτάσα και η σόδα είχαν καθαρτική δύναμη.

Η χρήση της στάχτης από ξύλα δεν απαιτούσε μεγάλο κόπο. Περιχυμένη με καυτό νερό σχημάτιζε ένα αφέψημα, την αλισίβα, μέσα στην οποία έβαζαν τα ρούχα και τα έβραζαν. Αυτή η απλή μέθοδος αποδείχτηκε πολύ πρακτική και διατηρήθηκε μέχρι την εποχή μας, όπως δείχνουν παραδείγματα όχι μόνον από τη σύγχρονη Ελλάδα.

Το πιο γνωστό ίσως παράδειγμα μεγάλης πλύσης (“πλύνειν”) βρίσκεται στην Οδύσσεια, όταν η Ναυσικά, η θυγατέρα του βασιλιά των Φαιάκων, μαζί με τις φίλες της πηγαίνει στη θάλασσα για να πλύνει. “Η μεγάλη πλύση γίνεται κατά αραιότερα διαστήματα. Οπωσδήποτε γι’ αυτήν χρειαζόταν μια ολόκληρη ημέρα, που άρχιζε από το πρωί. Τα ρούχα ρίχνονταν στο πλυσταριό κομμάτι κομμάτι. Η φυσική δύναμη του νερού, που συνέχεια ανανεωνόταν. υποστηριζόταν και. από την ανθρώπινη δύναμη: Τα κορίτσια κατέβαιναν στο λάκκο του πλυσταριού (όπου έκαναν κι ένα διασκεδαστικό αγώνα) ποδοπατώντας τα ρούχα. Απορρυπαντικό μέσο δε χρησιμοποιούσαν Όταν καθάριζαν τα κομμάτια των ρούχων με την κίνηση του νερού, που σταθερά τα ξέπλυνε, και με το κοπάνισμα και το τρίψιμο από τα πόδια των κοριτσιών, για να στεγνώσουν απλώνονταν σε σειρά επάνω στα βότσαλα της παραλίας. Ο χρόνος που χρειάζονταν τα ρούχα εκεί στον ήλιο, για να στεγνώσουν. έφτανε στις πλύστρες για λουτρό, για γεύμα και παιγνίδι. Έπειτα ακολουθούσε το μάζεμα των ρούχων. Μετά την επιστροφή τα ρούχα μεταφέρονταν αμέσως στο σπίτι” .

Πηγές: http://antikleidi.com/2015/12/28/ancient-greece-clothe/

http://www.travelstyle.gr/tropoii-kathariothtas-arxaiwn-ellhnwn/

 

Φροντίδα μαλλιών και χτενίσματα στην αρχαία Ελλάδα

Τα αρχαιοελληνικά χτενίσματα θεωρούνται διαχρονικά και πάντοτε ενδιαφέροντα… Μα πώς να φρόντιζαν οι αρχαίες Ελληνίδες τα μαλλιά τους;

Η φροντίδα των μαλλιών στην Αρχαία Ελλάδα ήταν μια πραγματική ιεροτελεστία. Τα περίτεχνα αρχαιοελληνικά χτενίσματα διακοσμούν πλήθος αγγείων της εποχής και μέχρι και σήμερα εμπνέουν τους μεγαλύτερους κομμωτές σε όλο τον κόσμο .

Η τριχοβάτρια στην αρχαία Ελλάδα ήταν η σημερινή κομμώτρια η οποία με την μίξη διαφόρων συστατικών έβγαζε το χρώμα που επιθυμούσε. Πιστεύουμε ότι δεν είχαν όλες τις αποχρώσεις των σημερινών σύγχρονων βαφών αλλά με την μίξη φυσικών και ορυκτών αλοιφών έβγαζαν τα χρώματα που επιθυμούσαν. Πολλές φορές οι συνταγές τους ήταν εξαιρετικά επικίνδυνες επειδή είχαν βάση τον ανθρακικό μόλυβδο (στουπέτσι) και τον θειούχο υδράργυρο (κιννάβαρι). Η πιο γνωστή και αγαπημένη ήταν η βαφή με χέvνα πασπαλισμένη με χρυσό.

Greek terracotta from Tanagra,350 BC

Τα μαλλιά τα έβαφαν μαύρα με διάφορα εκχυλίσματα από λαχανικά ή με λειχήνες σε αποσύνθεση. Από τις πηγές που υπάρχουν μαθαίνουμε ότι για να πετύχουν ειδικές αποχρώσεις χρησιμοποιούσαν τους μπλε καρπούς της μυρτιάς ή τριμμένη κουφοξυλιά ή βρασμένα φύλα φασκομηλιάς ή καρπούς του βάτου.

Ενώ το ξανθό χρώμα ήταν το πιο δημοφιλές στην Αρχαία Ελλάδα, τη συνταγή για το πώς πετύχαιναν το ξάνοιγμα δεν την μάθαμε ακόμα. Μια μαρτυρία του αρχαίου Έλληνα συγγραφέα Μέναδρου (Αθήνα, 342-292 π.Χ.)  αναφέρει ότι το ξάνοιγμα προϋπόθετε έκθεση των μαλλιών στον ήλιο για κάποιες ώρες μετά το λούσιμο και το πέρασμα με μια συγκεκριμένη αλοιφή. Πιθανά η συνταγή αυτή να ήταν η ίδια με αυτή που διασώζεται ως μαρτυρία από τον 1ο αιώνα : «Πάρε στεγνά cauls (?) από την Ανατολή, τριψ’ τα μέχρι να γίνουν σκόνη και ανακάτεψε με ίση ποσότητα κρόκου βρασμένου αβγού και αφού ολοκληρώσεις ανακάτεψε με άγριο μέλι. Άπλωσέ το στο κεφάλι το απόγευμα και τύλιξε το κεφάλι με μαντήλι. Το επόμενο πρωί λούσε τα μαλλιά με ελαιόλαδο και σαπούνισε με καθαρό νερό. Όλα με προσοχή για να μην πάθεις έγκαυμα από τον ήλιο»

Για την τριχόπτωση χρησιμοποιούσαν Αλόη με κρασί και τιθύμαλλο δενδρίτη. Για την πρόληψη της τριχόπτωσης χρησιμοποιούσαν μείγμα από λάβδανο και σμύρνα ενώ για την κάλυψη των λευκών (γκριζάρισμα) κάνανε μασάζ με λίπος αρκούδας ή επάλειψη με αλοιφή από σκουλήκια.Για την ελαστικότητα των μαλλιών έβαζαν λάδι ελιάς ή από μπουμπούκια δάφνης και κέδρου. Τα μαλλιά τους οι γυναίκες τα φρόντιζαν από μόνες τους και τα χτένιζαν πολλές φορές την ημέρα με την βοήθεια δούλων ή φιλενάδων τους.

Τα ψεύτικα μαλλιά ή αν θέλετε τα σημερινά extensions ή περούκες εμφανίστηκαν στην Αρχαία Ελλάδα αλλά δεν ήταν πολύ διαδεδομένα στη χρήση τους.

Karyatides column statues

Kore from the Acropolis Archaic period (600 – 480 BCE)

Acropolis Museum

Φυσικά υπήρχαν και κομμωτήρια, ειδικοί χώροι που πήγαιναν για να κουρέψουν τα μαλλιά τους, να τα βάψουν και να τα χτενίσουν. Αντι για πιστολάκια είχαν τους βοστρυχωτήρες οι οποίοι ήταν εργαλεία τα οποία έβαζαν στην φωτιά, έβγαζαν θερμό αέρα (μη ρωτάτε το πώς!) και πετύχαιναν εκπληκτικά αποτελέσματα. Υπήρχαν επίσης ψαλίδια που είχαν σχήμα αντίστοιχο με τα σημερινά.Οι μπούκλες, οι κυματισμοί και το κατσάρωμα των μαλλιών γινόταν με ένα ειδικό εργαλείο που λεγόταν καλαμιστήρας (χάλκινη ράβδος ή μεταλλική ράβδος).

Περίτεχνες πλεξούδες και κότσοι οι οποίοι στερεώνονταν με καρφίδες (τσιμπιδάκια) ήταν η μόδα της εποχής. Φυσικά η διακόσμηση τους με λουλούδια, υφάσματα, κοσμήματα ήταν μοναδική. Η χτένα ήταν απαραίτητο αξεσουάρ των γυναικών και ήταν κατασκευασμένη από μόλυβδο. Οι ελεύθερες γυναίκες είχαν συνήθως μακριά μαλλιά. Τα κοντά μαλλιά τα έφεραν συνήθως οι δούλες ή δούλοι και οι γυναίκες που πενθούσαν ένα δικό τους πρόσωπο.

Η κόμμωση των Καρυάτιδων του Ερεχθείου

πηγή κειμένου:

Η Θεά των Φιδιών και η σημασία της στην αρχαία Κρήτη

Ως η θεά με τα φίδια ονομάζεται ο τύπος αγαλματίδιου που βρέθηκε σε ανασκαφές στους Μινωικούς αρχαιολογικούς τόπους που παρουσιάζει γυναίκα εξώστηθη να κρατάει φίδια. Τα αγαλματίδια χρονολογούνται στον 16ο αιώνα π.Χ. Λίγες πληροφορίες έχουμε για την ερμηνεία των αγαλματιδίων.

Minoan snake Goddess, Ivory and gold,Early Aegean, Minoan–Bronze Age, Late Minoan I Period, about 1600–1500 b.c.

Minoan snake Goddess, Ivory and gold, Early Aegean, Minoan–Bronze Age, Late Minoan I Period, about 1600–1500 b.c. Museum of Fine Arts, Boston Σε κάθε χέρι το ειδώλιο κρατάει ένα χρυσό φίδι, το οποίο φαίνεται να είναι αιγυπτιακή κόμπρα, το σώμα του οποίου τυλίγεται γύρω από τα χέρια. Φορά επίσης μια χρυσή κορδέλα με μια μικρή χρυσή λωρίδα που εκτείνεται κάθετα πάνω από αυτήν και αντιπροσωπεύει τις συνδέσεις του μπούστο και έχει πέντε χρυσές ζώνες που περιβάλλουν τα επίπεδα της φούστας της, ενώ τα άνω τέσσερα είναι σχήματος V μπροστά. Τα χρυσά βραχιόλια σε κάθε βραχίονα σημαίνουν τις κεντημένες μπορντούρες των κοντών μανικιών του μπούστου. Προφανώς, οι χρυσές ζώνες σηματοδότησαν αρχικά την άκρη του μπούστο, περνώντας γύρω από τα στήθη και μέχρι τις πλευρές του λαιμού. Οι τρύπες υποδεικνύουν ότι φορούσε επίσης ένα κολιέ, μια χρυσή ταινία και είχε μια σειρά από επτά χρυσές μπούκλες στο μέτωπό της.

Ένα από τα πρωταρχικά αποδεικτικά στοιχεία που υποστηρίζουν την άποψη ότι οι γυναίκες κυριαρχούσαν στον μινωικό πολιτισμό είναι η «Θεά του φιδιού». Οι λόγοι αυτής της άποψης τέθηκαν από τον ίδιο τον Arthur Evans. Είναι φανερό από το μοντέλο της μινωικής θρησκείας που κατασκευάστηκε από τον Evans ότι επηρεάστηκε από τις θεωρίες που έθεσε ο James Frazer στο The Golden Bough (που δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά το 1890) ότι η προϊστορική θρησκεία επικεντρώθηκε σε μια κυρίαρχη θεά της γονιμότητας, και η αναγέννηση συμβόλιζε τη φθορά και την αναγέννηση της βλάστησης.

Ο Evans γνώριζε σίγουρα τις επικρατούσες απόψεις για την ύπαρξη της Μητέρας Θεάς  στην Προϊστορική περίοδο  και έτσι, όταν βγήκε στο φως η Θεά των Φιδιών το 1903 , όχι μόνο τα αναγνώρισε ως «θεά» αλλά και ισχυρίστηκε ότι λατρεύτηκε από τους Μινωίτες ως μια όψη της θεάς Μητέρας. Έτσι, ο Evans έδωσε τη βάση για το επιχείρημα ότι οι Μινωίτες ζούσαν σε μια κοινωνία μητριαρχική.

Snake goddess, faience. Palace of Knossos. Crete, Greece. c. 1600 B.C. (Middle Minoan) [Heraklion Archaeological Museum]

Μεταξύ των πολλών παραδειγμάτων λατρευτικών αντικειμένων όπως το διπλό τσεκούρι, ο ιερός κόμπος, τα ιερά κέρατα, οι ιερές κολώνες, τα ιερά δέντρα, τα πουλιά και τα ζώα (ταύροι, λιοντάρια, κατσίκες)  σε ανάγλυφα, και σε σφραγίδες, το φίδι εμφανίζεται μόνο σπάνια.

Παρόλα αυτά ο Evans ερμήνευσε το φίδι ως μορφή του πνεύματος του Κάτω Κόσμου και ως εκ τούτου προσδιόρισε τη θεά ως χθόνια θεότητα. Ωστόσο, παρά την ένωση τους με τον Κάτω Κόσμο, ο Evans υποστήριξε ότι το φίδι και η θεά δεν πρέπει να λαμβάνονται ως στοιχεία  κακού. Αντιθέτως, υποστηρίζει ότι το φίδι έχει μια φιλική και οικεία όψη. Ελλείψει κάθε αρχαιολογικού αποδεικτικού στοιχείου ο Evans στήριξε την άποψη την ευρωπαϊκή παράδοση ανάμεσα στους αγρότες ότι αντιμετωπίζουν το φίδι ως καλοκάγαθο «οικουρό όφι».

Ωστόσο, η Geraldine Gesell υποστηρίζει ότι η θεά του φιδιού δεν ήταν θεά της οικογένειας, καθώς δεν βρέθηκε ποτέ θεά φιδιού σε ανασκαφές κατοικιών. Αντίθετα, η «Θεά του Φιδιού» φαίνεται οτι είχε την ευρύτερη λειτουργία της καθολικής Μητέρας ή της Θεάς της Γης και ως εκ τούτου ήταν κατά κύριο λόγο μια θεότητα γονιμότητας.

‘Snake Goddess,’ 1600 BC. black steatite. Walters Art Museum (23.196): Acquired by Henry Walters, 1929.

Ο Έβανς ξεφεύγοντας απο την οικιακή λατρεία του φιδιού και έχοντας υπόψη την ανταλλαγή στοιχείων λατρείας και πολιτισμού με την Αίγυπτο συνδέει την θεά των όφεων με την Αιγυπτιακή θεά Ουατζέτ, τη θεά του φιδιού του Δέλτα του Νείλου, χωρίς όμως να τις ταυτίζει. Όπως η Αφροδίτη, η Ουατζέτ ήταν θεά της γονιμότητας. Το όνομά της  μαζί με τη διακόσμηση των φιδιών και τα ηλιακά μάτια, εμφανίζεται περιστασιακά σε μαγευτικά εργαλεία, όπως ραβδιά (που χρησιμοποιούνται από τους νεκρούς για να υπερασπιστούν τους εαυτούς τους απέναντι σε κακό πνεύματα και δαίμονες), και αποτροπαϊκά  ραβδιά από μαργαριτάρι τα οποία φαίνεται να χρησιμοποιούνταν για να προστατεύουν  τις γυναίκες, ιδιαίτερα τις εγκυμνούσες, θηλάζουσες και μητέρες.

Snake Goddess., c1600 BC  περισσότερες πληροφορίες στο σύνδεσμο

Όταν εξετάζεται σε συνδυασμό με τα σχεδόν σύγχρονα αιγυπτιακά μαγικά αντικείμενα, μπορεί να προταθεί ότι τα ειδώλια που βρέθηκαν από τον Evans  λειτουργούσαν ως γοητευτικά αντικείμενα σε μαγικές τελετές που εκτελούνταν από τα ιερά και  πιο συγκεκριμένα με μαγικές ιεροτελεστίες που είχαν να κάνουν με την ιδιαίτερες ανησυχίες των γυναικών, μεταξύ των οποίων η γονιμότητα, η εμμηνόρροια, η σύλληψη και την προσφορά μητρικού γάλακτος.

Το γεγονός ότι το ειδώλιο της Μινωικής «Θεάς Φιδιού» μπορεί να συνδέεται με την εμμηνόρροια προτείνεται πρώτα απ’ όλα από το χρώμα του. Στην σημερινή του κατάσταση, το κυρίαρχο χρώμα της φούστας και του μπούστου είναι ένα σκοτεινό χρυσοκίτρινο. Η Elizabeth Barber έχει επισημάνει ότι το κίτρινο είναι το χρώμα της γυναίκας στον αρχαίο κόσμο. Η κίτρινη χρωστική αποκτήθηκε από σαφράν (τα αποξηραμένα στίγματα του κρόκου), ένα φυτό το οποίο παρουσιάζεται να συγκεντρώνεται από γυναίκες στη μινωική τοιχογραφία που ανακαλύφθηκε το 1973 στο Ακρωτήρι της Θήρας.

Το σαφράν χρησιμοποιήθηκε ιατρικά από τις γυναίκες για να διευκολύνει τους πόνους της εμμηνόρροιας. Η συλλογή κρόκου είναι επίσης το αντικείμενο μιας τοιχογραφίας που βρέθηκε από τον Evans στην Κνωσό,ενώ τα λουλούδια κρόκου διακοσμούν επίσης έναν από τα κλασσικούς κορσέδες που βρέθηκαν με τα ειδώλια και αποτελούν επίσης το κεντρικό διακοσμητικό μοτίβο στο μπροστινό μέρος των φουστανιών τους απο φαγεντιανή.

Την υπόθεση στηρίζει και η ύπαρξη αναθηματικών κόμπων στα ενδύματα. Μιας και το  ιερογλυφικό σημάδι που χρησιμοποιείται για να γραφεί η αιγυπτιακή λέξη sa, που σημαίνει «προστασία», είναι ένα σκοινί με θηλιά  από λινάρι ή δέρμα, προτάθηκε ότι το κορδόνι που κάνει ένα «κόμπο» ανάμεσα στα στήθη της «Θεάς των Φιδιών» και τον κορσέ μπορεί να είναι συμβολικό. Μπορεί στην πραγματικότητα να αντιπροσωπεύει έναν μαγικό κόμβο, κάτι που επιβεβαιώνεται συγκρίνοντας αγάλματα της Ίσιδας ή των γυναικών ντυμένων ως Ίσιδα όπου ο κόμπος εμφανίζεται ανάμεσα στα στήθη στην ίδια θέση που εμφανίζεται στη Θεά των Φιδιών.

Faïence Figure of Votary (or Double) Snake Goddess, Brooklyn Museum

 

Παρόλο που είναι δύσκολο να δημιουργηθεί ένας άμεσος σύνδεσμος μεταξύ των φιδιών και της εμμήνου ρύσεως στη Μινωική Κρήτη, η σημερινή ανθρωπολογία προσφέρει επίσης το παράδειγμα του τελετουργικού αυστραλιανού Rainbow Snake των Αβορίγινων  στο οποίο ο «συγχρονισμός της εμμήνου ρύσεως» θεωρείται «σαν ένα ουράνιο τόξο» και «σαν ένα φίδι . »

Ορισμένες κουλτούρες επίσης πιστεύουν ότι η πρώτη εμφάνιση της εμμήνου ρύσεως προκαλείται από την συνεύρεση με ένα υπερφυσικό φίδι το οποίο επίσης καθιστά τη γυναίκα εύφορη και την βοηθά να συλλάβει παιδιά.

Τέλος, εάν, όπως υποστηρίζεται εδώ, η «θεά του φιδιού» είναι μια θεότητα αφιερωμένη στις ιδιαίτερες ανησυχίες των γυναικών, είναι δυνατόν να υποτεθεί ότι τα εκτεθειμένα στήθη μπορεί να έχουν κάποια σχέση με το μητρικό γάλα.

The Goddess Ariadne (keeper of the labyrinth) and Snakes from Minoan culture, Crete. Ariadne is goddess of fertility connected to Ishtar (Astarte)

Ο καθηγητής Barry Powell πρότεινε ότι η θεά των φιδιών της Μινωικής Κρήτης ήταν η Αριάδνη (που το όνομά της σημαίνει «τελείως αγνή»).

Δείτε και άλλα άρθρα για τον μινωικό πολιτισμό στον σύνδεσμο εδώ

πηγή

http://arthistoryresources.net/snakegoddess

Γυναικείες καρφίτσες της αρχαιότητας

Οι καρφίτσες για της αρχαίες Ελληνίδες ήταν εξίσου χρηστικά και  διακοσμητικά κοσμήματα. Πρωταρχικός σκοπός τους ήταν να στερεώνουν τα ενδύματα πάνω στο σώμα τους  με περόνες ή με διάφορα είδη παραμάνας, φτιαγμένα απο μέταλλα αρκετά σκληρά ώστε να πιάνουν το ύφασμα. Αυτό δεν σημαίνει οτι  δεν υπήρχαν διακοσμητικές καρφίτσες για τα μαλλιά, οι οποίες ήταν αντικείμενα υψηλής τέχνης και αξίας… Οι τελευταίες ήταν ασημένιες ή χρυσές και αφορούσαν κυρίως την ανώτερη τάξη (ηγεμόνες, ευγενείς, θρησκευτικοί αρχηγοί και οι γυναίκες αυτών)

Εδώ σας έχω συγκεντρώσει 18 καρφίτσες της αρχαιότητας. Άλλες λιτές φτιαγμένες απο μπρούτζο ή χαλκό και άλλες περίτεχνες απο ασήμι ή χρυσό, όλες όμως ενδιαφέρουσες για να αντιληφθούμε τη χρήση του κοσμήματος αυτού.  Εντυπωσιακό επίσης είναι το πόσο μοντέρνο, minimal, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί το σχέδιο κάποιων απο αυτές…

 

Pin (fibula) Greek, South Italian Early Hellenistic Period 320–280 B.C.

Ancient Greek Fibulae

Attic bronze brooch, Greek Attic Boeotian type, Late Geometric period, 8th century B.C. 7.4 cm long. Private collection

Pin with sphinxes, lions, and bees Late 5th century BC Gold

Ancient Greek gold fibula in the form of a flower with dangling pomegranate pendants, dated to the 7th century BCE

Greek geometric fibula, 8th century B.C. Thessalian. On the obverse a prancing horse, its body covered with engraved tremolo patterns, on the reverse a lion with six huge fangs, long tongue, his body likewise covered with engraved tremolo patterns, is about to ingurgitate the head and neck of a man 8 cm. George Ortiz collection

Jewelry Greek , 8th century BC Geometric period

(Bulgaria) Graeco-Thracian Bow Gold Fibula with Herakles Knots. ca 4th century BCE.

Ancient Greek Fibulae

Ancient Greece. Bronze fibula,

Gold Fibula. Greek 490 – 323 B.C. | Photo (C) RMN-Grand Palais (musée du Louvre) / Hervé Lewandowski

ancient greek fibula

Silver fibula (safety pin) Greek, South Italian 4th century BC

Plate Fibula – Greek, 750-700 BC (Archaic). bronze inlaid with gold

A Plate Fibula with Engraved Decoration / Greek / 750-700 BCE / Bronze / 14.5×11.7 cm

Ancient Greek fibula Brooch Bronze, 3rd c BC

greek hellenistic gold hair pin ca 4th-2th cent BC

Οι άνεμοι, το ανεμολόγιο και οι μύθοι γύρω απο αυτούς

 

Το ανεμολόγιο, είναι εκείνο το κυκλικό σχέδιο που συναντούμε στους χάρτες και τις πυξίδες το οποίο ορίζει τις κατευθύνσεις. Στα ελληνικά, έχει την ονομασία αυτή λόγω του ότι από τα σημεία του ορίζοντα, ορίζουμε και τις ονομασίες των ανέμων.

Εκείνοι που όρισαν πρώτοι τα τέσσερα βασικά σημεία του ορίζοντα τα οποία έχουν καθιερωθεί μέχρι και σήμερα, ήταν οι Αρχαίοι Έλληνες, με βάση τα ουράνια σώματα. Διατηρώντας τα δύο σημεία του ορίζοντα όπως τα είχαν ορίσει οι Φοίνικες με βάση την ανατολή και την δύση του ηλίου, πρόσθεσαν το σημείο της “Άρκτου” το οποίο ήταν ο σημερινός βοράς, ονομάζοντας το έτσι λόγω του αστερισμού της Μικρής Άρκτου όπου ένα από τα αστέρια που τον σχηματίζουν, είναι και ο Πολικός Αστέρας. Το σημείο του νότου, το είχαν ορίσει ως “Μεσημβρία” διότι στην Ελλάδα (όπως και σε ολόκληρο το τμήμα του βορείου ημισφαιρίου που βρίσκεται πάνω από την τροπική ζώνη) ο ήλιος μεσουρανεί προς τον νότο. Στην συνέχεια της Ιστορίας, επινοήθηκαν και άλλα ανεμολόγια, των οποίων οι βασικές ονομασίες, είχαν φτάσει μέχρι και τις δώδεκα όπως το ανεμολόγιο του Τιμοσθένη του Ρόδιου ο οποίος είχε επινοήσει ένα ανεμολόγιο με τις κατευθύνσεις των ανέμων να είναι μοιρασμένες όπως και οι ώρες σε ένα σύγχρονο ρολόι. 

Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται τα ονόματα των κυρίων ανέμων (δηλαδή αυτών που πνέουν από κατεύθυνση πολλαπλάσια των 45 μοιρών) με Ελληνικό σύμβολο κατεύθυνσης, επίσημο όνομα, κοινό ή γραικολεβαντίνικο, διεθνές σύμβολο (ΔΣ) και όνομα διεθνές.

Διεύθυνση	Επίσημο	Κοινό	Δ.Σ.	Όνομα διεθνές
Β (000°)	Βόρειος	Τραμουντάνα, Βοριάς	N	North
ΒΑ (045°)	Μέσης	Γραίγος	NE	Northeast
Α (090°)	Απηλιώτης	Λεβάντες	E	East
ΝΑ (135°)	Εύρος	Σιρόκος	SE	Southeast
Ν (180°)	Νότιος	Όστρια, Νοτιάς	S	South
ΝΔ (225°)	Λίβας	Γαρμπής	SW	Southwest
Δ (270°)	Ζέφυρος	Πουνέντες	W	West
ΒΔ (315°)	Σκίρων	Μαϊστρος	NW	Northwest

Εκτός από το σημείο του ορίζοντα οι άνεμοι παίρνουν ονόματα και από την κατεύθυνσή τους σε σχέση με την μορφολογία του συγκεκριμένου τόπου. Υπάρχουν πολλά άλλα ονόματα ανέμων όπως ο μπάτης (θαλάσσια αύρα), ο Βαρδάρης (τοπικός βόρειος – βορειοδυτικός άνεμος της κεντρικής Μακεδονίας κατά μήκος του Αξιού ποταμού, κ.ά.

«Κι’ η Αυγή με τον Αστραίο γέννησε τους δυνατόκαδους ανέμους και τον ξαστερωτή τον Ζέφυρο και τον γοργόδρομο βορέα και τον Νότο, ερωτικά με τον θεό σαν πλάγιασεν η θέαινα» (Ησίοδ. Θεογονία 378 – 380, μεταφρ. Π. Λεκατσά).

Ποιοι είναι οι άνεμοι λοιπόν;

Βορρέας – Τραμουντάνα ή Απάρκτιον (Βόρειος, Β – 000°)

Η Τραμουντάνα είναι το κλασικό όνομα που δίνουν οι ναυτικοί της Μεσογείου στον Βόρειο άνεμο. Προέρχεται από το λατινικό trans – montanus, που σημαίνει ο «πέρα από τα βουνά» (ή σε ελεύθερη απόδοση ο «βουνίσιος»), σε σχέση με την οροσειρά των Άλπεων που για τους Λατίνους σημάδευε τον Βορρά.

Το αρχαιοελληνικό όνομα του ανέμου είναι Βορρέας ή Βορέας ή Απάρκτιον. Η νεοελληνική λέξη «μπόρα» (καταιγίδα) ετυμολογείται από αυτή την αρχαιοελληνική λέξη, η οποία και αποτελεί αντιδάνειο της αντίστοιχης Ιταλικής.

Ο Βορέας στην ελληνική μυθολογία είναι γνωστός για τον έρωτα που ένιωσε για την Ωρείθυια, την κόρη του βασιλιά της Αθήνας Ερεχθέα. Όταν κάποτε η Ωρείθυια έπαιζε στις όχθες του Ιλισού (κατ’ άλ­λους στον Βριλησσό ή στον Άρειο Πάγο) ή πή­γαινε ως κανηφόρος στην Ακρόπολη, ήρθε ο Βο­ρέας και την άρπαξε. Την πήρε μαζί του στη μα­κρινή Θράκη όπου η Ωρείθυια του χάρισε δυο γιους, τους φτερωτούς Βορεάδες Ζήτη και Κάλαϊ, και δυο κόρες, την Κλεοπάτρα και τη Χιόνη. Οι γιοι τους αυτοί έλαβαν μέρος στην Αργοναυ­τική Εκστρατεία και κυνήγησαν τις Άρπυιες — ενώ η Κλεοπάτρα παντρεύτηκε τον Φινέα. 

Η ξαφνική δημοτικότητα του μύθου της απαγωγής της Ωρείθυιας κατά τις αρχές του 5ου αι. π.χ. οφείλεται σε μια παράδοση που αναφέρει ο Ηρόδοτος (7, 189). Κατά τους Περσικούς πολέμους και πριν από τη μάχη στο Αρτεμίσιο, το 480 π.χ., δόθηκε στους Αθηναίους χρησμός να ζητήσουν τη βοήθεια του «γαμβρού» τους. Οι Αθηναίοι, στην προσπάθεια τους να ερμηνεύσουν τον θεϊκό λόγο, θυμήθηκαν πως, παλιά, ο Βορέας είχε αρπάξει την αθηναία βασιλοκόρη Ωρείθυια και επομένως αυτός και δεν αμφέβαλλαν καθόλου, ήταν το πρόσωπο που υπαινισσόταν ο χρησμός. Γι’ αυτό και ικέτεψαν τη βοήθεια αυτού και της Ωρείθυιας για να αντιμετωπίσουν τον εχθρό. Πραγματικά ξέσπασε τότε ένας δυνατός βόρειος άνεμος που κράτησε τρείς ολάκαιρες μέρες και κατέστρεψε 400 πλοία του περσικού στόλου. Ευγνώμονες μετά τη νίκη τους οι Αθηναίοι ίδρυσαν ιερό στον Βορέα στις όχθες του Ιλισσού. Για ανάλογες περιπτώσεις ιδρύθηκαν ιερά του και σε άλλα μέρη (Παυσανίας 8. 36.6).

Κατά άλλη εκδοχή ο Βορέας έχει παιδιά άλογα: Ερωτεύτηκε τις φοράδες του Εριχθόνιου (γιου του Δάρδανου, του γενάρχη των Τρώων) που έβοσκαν στα βοσκοτόπια κάτω από το τρωικό βουνό  Ιδα και αφού πήρε μορφή ίππου με μαύρη χαίτη, πλά­γιασε μαζί τους· αυτές γέννησαν δώδεκα πουλά­ρια, που όταν έτρεχαν δεν πατούσαν στη γη —τόσο, που τρέχοντας πάνω από σπαρμένα χωράφια δεν έσπαζαν τα στάχυα, και καλπάζοντας πάνω από τη θάλασσα μόλις που άγγιζαν τον αφρό των κυμάτων.

Θυγατέρα του Βορέα, σύμφωνα με ύστερη μυθική εκδοχή, ήταν και η Αύρα και ήταν αυτή που έφερε στον Αρη το άγελμα του θανάτου της θυγατέρας του, της Αμαζόνας Πενθεσίλειας, στην Τροία. Στον πληθυντικό οι Αύρες ήταν προσωποποιήσεις των ήπιων, δροσερών ανέμων.

Υπάρχουν και άλλες, μεταγενέστερες, πληροφορίες για την Αύρα. Μια από αυτές ήταν πως προκάλεσε αναίτια τη ζήλια και το θάνατο της Πρόκριδας, της αδελφής της Ωρείθυιας. Κι αυτό, γιατί η Πρόκριδα τη θεώρησε αντίζηλό της στην αγάπη της για τον Κέφαλο όταν τον άκουσε στο δάσος να καλεί την αύρα να τον αναζωογονήσει από την κούραση του κυνηγιού. Εκεί βρήκε τραγικό θάνατο η Πρόκριδα από το ακόντιο του ίδιου του Κέφαλου που την πέρασε για αγρίμι, κρυμμένη καθώς ήταν στις φυλλωσιές για να τον παρακολουθήσει.

Γραίγος ή Καικίας (Μέσης, ΒΑ – 045°)

Κατά τη ναυτική παράδοση της Μεσογείου ο Γραίγος είναι ο ΒΑ άνεμος, ο οποίος πνέει από την περιοχή της Μαύρης θάλασσας προς τα νότια και δυτικά της Μεσογείου. Το όνομά του παραπέμπει στο ιταλικό vento grecale, κατά λέξη «ελληνικός άνεμος», αφού φαινομενικά προέρχεται από τη μεριά της Ελλάδας.

Ο γραίγος πιθανόν να ταυτίζεται με τον αρχαίο ευροκλύδωνα, λέξη που ετυμολογείται από τον Εύρο (ανατολικό) άνεμο και τον κλύδωνα (εκ του ρήματος κλυδωνίζω). Ο γραίγος είναι δριμύς και ψυχρός άνεμος, ο οποίος προκαλεί τρικυμία, ενώ συγγενής άνεμος είναι και ο γραιγολεβάντες, ο οποίος πνέει από ΒΑ-Α διεύθυνση.

Λεβάντες (Απηλιώτης, Α – 090°)

Ο Λεβάντες (από την ιταλική λέξη Levante, που σημαίνει Ανατολή) είναι ένας ανακριβής γεωγραφικός όρος που αναφέρεται ιστορικά σε μια μεγάλη περιοχή της Μέσης Ανατολής νότια των βουνών του Ταύρου, και ορίζεται δυτικά από τη Μεσόγειο, βόρεια από την Αραβική Έρημο και ανατολικά από την Άνω Μεσοποταμία.

Στην ελληνική βιβλιογραφία δεν έχει επικρατήσει. Αντ’ αυτού η περιοχή δηλώνεται συχνότερα με τον όρο Ανατολική Μεσόγειος, με το μειονέκτημα ότι η Ανατολική Μεσόγειος δηλώνει καταρχήν θαλάσσιο χώρο, ενώ το Levante χερσαίο.

Ο Λεβάντες, στην αρχαία ελληνική γνωστός ως ο τοπικός άνεμος Απηλιώτης (ο ήλιος ανατέλλει από την ανατολή), χρησιμοποιείται στη ναυτική διάλεκτο από την αντίστοιχη χρήση στα ισπ. (levante = ανατολή).

Σιρόκος (Εύρος, ΝΑ – 135°)

Κατά τη ναυτική παράδοση της Μεσογείου ο Σιρόκος ή Σορόκος είναι ο ΝΑ άνεμος, ο οποίος πνέει από τη έρημο Σαχάρα και τηΜέση Ανατολή. Ετυμολογικά, ο Σιρόκος είναι ελληνική λέξη, με πιθανές καταβολές από την αραβική شرقي (sharqī = ανατολικός άνεμος).

Στην αρχαία Ελλάδα αναφέρεται ως Εύρος, ενώ στη Ζακυνθινή ντοπιολαλιά απαντάται και ως λαμπαδίτσα. Άλλες συγγενείς ονομασίες περιλαμβάνουν τις σιροκολεβάντες και σοροκάδα.

Ο Σιρόκος είναι ένας δυνατός άνεμος, ο οποίος μπορεί να φτάσει τα 100 χλμ/ώρα σε ταχύτητα και έχει διάρκεια συνήθως λίγων ημερών (1-4). Λόγω της διεύθυνσής του μεταφέρει μεγάλες ποσότητες σκόνης, η οποία περιστασιακά ευθύνεται για μειωμένη ορατότητα και μεγάλη συγκέντρωση σωματιδίων στην ατμόσφαιρα. Το φαινόμενο των κιτρινισμένων επιφανειών αποδίδεται ακριβώς στη σκόνη που μεταφέρεται και επικάθεται σε αυτοκίνητα, μπαλκόνια και γενικά εκτεθειμένες επιφάνειες.

Από σκοπιάς θερμοκρασίας, ο σιρόκος είναι ένας ξηρός και θερμός άνεμος. Στην πορεία του προς τη δυτική Ευρώπη συνήθως προσλαμβάνει υγρασία και συχνά συνοδεύεται με βροχή, η οποία μεταφέρει τη σκόνη και παρουσιάζει το φαινόμενο τηςλασποβροχής. Στο σημείο εκκίνησής του είναι αρκετά ξηρός και ζεστός, στο πέρασμά του από τη θάλασσα δημιουργεί φουρτούνες και γίνεται θυελλώδης, ενώ φτάνοντας στις ακτές της Γαλλίας και της Ισπανίας είναι πλέον υγρός, προκαλώντας ομίχλη και βροχή.

Όστρια (Νότιος, Ν – 180°)

Η όστρια είναι ο νότιος άνεμος, ο οποίος κατά τη ναυτική παράδοση της Μεσογείου φαινομενικά πνέει από τις ακτές της βόρειας Αφρικής. Ο νοτιάς όπως έχει επικρατήσει να λέγεται είναι άνεμος ήπιος, θερμός και υγρός, ο οποίος συχνά φέρνει βροχή και μεταφέρει σκόνη από την έρημο Σαχάρα. Λόγω της διεύθυνσής του συχνά συγχέεται με τον Σιρόκο και τον Λίβα.

Από ετυμολογικής σκοπιάς, η όστρια έλκει την καταγωγή της από το λατινικό auster (νότιος), λεκτικό θέμα από το οποίο ετυμολογείται η Αυστραλία, το Νότιο Σέλας (Aurora Australis) κλπ.

Γαρμπής (Λίβας, ΝΔ – 225°)

Κατά τη ναυτική παράδοση της Μεσογείου ο Λίβας ή Γαρμπής είναι ο ΝΔ άνεμος. Το όνομα Λίβας προέρχεται από τη λέξη λιψ (= Λίβυος) και συνδέεται με το γεγονός ότι φαινομενικά πνέει από τη Λιβύη· το όνομα Γαρμπής έχει αραβική προέλευση (garbī), το οποίο σημαίνει δυτικός.

Ο Λίβας είναι κατά βάση ένας ήπιας ταχύτητας ξηρός και θερμός άνεμος, ο οποίος πνέει στη Μεσόγειο καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, ωστόσο επηρεάζει κατά κύριο λόγο την Κορσική. Στην υπόλοιπη επικράτεια είναι πιο εμφανής τους καλοκαιρινούς μήνες, οπότε και συνοδεύεται από απότομη αύξηση της θερμοκρασίας.

Στην παραδοσιακή γεωργία έχει επικρατήσει να λέγεται πως ο Λίβας καίει τα σπαρτά, καθώς τα χαρακτηριστικά του ευνοούν την αφυδάτωση των καλλιεργειών, οδηγώντας ενδεχομένων στην αποξήρανσή τους, ή ακόμη και σε καταστροφή της σοδειάς. Στη θάλασσα ο Λίβας μπορεί να επιφέρει μπουρίνια και θαλασσοταραχή, ωστόσο δεν διαρκεί συνήθως πάνω από μία-δυο μέρες.

Πουνέντες (Ζέφυρος, Δ – 270°)

Ο Ζέφυρος στην ελληνική μυθολογία ήταν προσωποποίηση του δυτικού ανέμου (Πουνέντε), ο οποίος εξακολουθεί να αναφέρεται με αυτό το όνομα ακόμα και σήμερα. Θεωρείται γιος της Ηούς και του Αστραίου, αδελφός του Βορέα.

Είναι άνεμος απαλός, φυσά μόνιμα σε παραδεισένιους τόπους, δίνει δροσιά στα Ηλύσια Πεδία και βοηθάει στη βλάστηση.

Σύζυγος της Ιριδας, της προσωποποίησης του ουράνιου τόξου, απέκτησε, έλεγαν, από αυτήν τον Έρωτα.

Ο Ζέφυρος είχε μια ερωτική ένωση με την Άρπυια Ποδάργη, εκεί που έβοσκε σ’ ένα λιβάδι κοντά στο ρεύμα του μεγάλου Ωκεανού. Από την Ποδάργη τότε γεννήθηκαν τα άλογα Ξάνθος και Βαλίος, που έτρεχαν σαν τον άνεμο, και ανήκαν στον Αχιλλέα.

Για τον Ζέφυρο ιστορούσαν ακόμα πως αγάπησε τον Υάκινθο, τον γιο του Αμύκλα, του βασιλιά της Λακωνίας και δισέγγονο του Δία και της Ταϋγέτης, της θυγατέρας του Ατλαντα. Όμως τον Υάκινθο, τον γιο του Αμύκλα. Του βασιλιά της Λακωνίας και δισέγγονο του Δία και της Ταϋγέτης, της θυγατέρας του Ατλαντα. Όμως τον Υάκινθο αγαπούσε και ο Απόλλωνας. Κυριευμένος καθώς ήταν ο Ζέφυρος από το πάθος του , όταν κάποτε είδε τον αγαπημένο του να αθλείται στην παλαίστρα με την συντροφιά του θεού, έχασε το νου του, φύσηξε δυνατά και ο δίσκος που έριξε ο Απόλλωνας, ξεφεύγοντας απ’ τον στόχο του, έπεσε με ορμή στο κεφάλι του αγαπημένου του. Έτσι χάθηκε το παλικάρι (Ευριπίδης, Ελένη 1469 – 1474).

Μεταγενέστερες πηγές (Ovid. Fast. 5, 195 – 206) διασώζουν την παράδοση πως ο Ζέφυρος κυνήγησε τη νύμφη Χλωρίδα (Φλώρα) κι από τον έρωτα τους γεννήθηκαν όλα τα λουλούδια της άνοιξης. Ο Ζέφυρος, γρήγορος όσο και ο Βορέας, ήταν άλλοτε καταστροφικός, άλλοτε απαλός και καλοδεχούμενος και δρόσιζε αιώνια τόπους παραδείσιους, όπως ήταν οι κήποι του Αλκίνοου και τα Ηλύσια πεδία (ομ. Οδ. 7, 112 κ.ε. και 4, 563 – 568).

Η λατρεία του Ζέφυρου στην Αθήνα επιβεβαιώνετε από βωμό που του είχαν στήσει όχι μακριά από τα τείχη της πόλης, στην Ιερά Οδό (Παυς. 1, 37, 2).

Μαΐστρος (Σκίρων, ΒΔ – 315°)

Μαΐστρος ή Maestro (λατινόφωνες χώρες). Ο Μαΐστρος είναι ο βορειοδυτικός άνεμος για τους ναυτικούς. Συχνά αναφέρεται και ως μαϊστράλι που έχει κυριαρχήσει, και στην καθημερινή ζωή εκτοπίζοντας σε μεγάλο βαθμό την αρχαιοελληνική «Σκίρων» ή Αργέστης, ή Ιάπυξ ή Ολυμπιάς.

Maestro, είναι ο βόρειοδυτικός άνεμος που φυσάει το καλοκαίρι στην Αδριατική, όταν η πίεση είναι χαμηλή στη Βαλκανική χερσονήσο. Είναι ένα φρέσκο αεράκι που συνοδεύονται από πολύ καλές καιρικές συνθήκες.

Τους ανέμους τους εξαπολύουν ή τους καταπραΰνουν ο Ποσειδώνας, ο Δίας, η Αθηνά. Ο Παυσανίας (4,35, 8) αναφέρει ναό της «Αθηνάς Ανεμώτιδος» στη Μεθώνη. Το προσωνύμιο της αυτό γράφει, της το έδωσε, ο μυθικός ήρωας Διομήδης, γιατί η θεά εισάκουσε τη δέηση του να ησυχάσουν οι άνεμοι που έπνεαν εκεί με ασυνήθιστη ορμή και παράκαιρα και ρήμαζαν τη χώρα.

Ο Αίολος, στην ελληνική μυθολογία, ήταν ο διορισμένος από τον Δία ταμίας των ανέμων. Ο Αίολος κρατούσε τους ανέμους μέσα στον ασκό του και τους άφηνε μετά από εντολή του Δία. Ήταν γιος του Ιππότη, όπως λέει ο Όμηρος. Γι’ αυτό λεγόταν Ιπποτάδης. Ζούσε στη νήσο Αιολία, που είχε χάλκινα τείχη.Το νησί αυτό πιστευόταν ότι ήταν η Στρογγύλη, το σημερινό Στρόμπολι , εξ ου και η ονομασία Αιολίδες Νήσοι για τα σύμπλεγμα που ανήκε εκει. Ζούσε στο νησί μαζί με την γυναίκα του Αμφιθέα.

Είχε έξι γιους και έξι κόρες, που προσωποποιούσαν τους ανέμους. Οι γιοι τους δυνατούς ανέμους, οι θυγατέρες τους ήπιους (τις αύρες). Σύμφωνα με μεταγενέστερη εκδοχή του μύθου, ο Αίλος ήταν γιος του Ποσειδώνα και της Άρνης. Με τη μητέρα του και τον αδελφό του Βοιωτό ζούσε στο Μεταπόντιο. Όταν αναγκάστηκε να φύγει από το Μεταπόντιο, λόγω του φόνου της θετής του μητέρας Αυτολύκης, κατέφυγε σ’ ένα νησί του Τυρρηνικού Πελάγους, όπου έχτισε την πόλη Μπάρα, κατά τον Διόδωρο Σικελιώτη.

Εφεύρε τα πανιά που κινούν τα πλοία και δίδαξε τη χρήση τους στους υπηκόους του. Ο Οδυσσέας με τους συντρόφους του πήγε στην Αιολία, όπου ο Αίολος τους φιλοξένησε ένα μήνα. Όταν ζήτησε τη βοήθεια του Αιόλου για να αναχωρήσει, αυτός έκλεισε όλους τους ανέμους σε ένα ασκί και άφησε μόνο τον ούριο Ζέφυρο να πνέει ευνοϊκά γι’ αυτούς. Με τη βοήθεια του Ζέφυρου ο Οδυσσέας και οι σύντροφοί του έφτασαν πολύ κοντά στην Ιθάκη. Αλλά κάποια στιγμή που ο Οδυσσέας αποκοιμήθηκε, οι σύντροφοί του άνοιξαν το ασκί, νομίζοντας ότι έχει χρυσάφι, και άφησαν ελεύθερους όλους τους ανέμους. Ξέσπασε θύελλα η οποία έστειλε τον Οδυσσέα πίσω στο νησί του Αιόλου, ο οποίος όμως δεν δέχτηκε να τον βοηθήσει και πάλι, τιμωρώντας τον για την ασέβεια των συντρόφων του.

Οι Έλληνες θεωρούσαν τον Αίολο ταμία των ανέμων, όχι θεό τους. Γι’ αυτό δεν είχε ιερά, ούτε γίνονταν θυσίες προς τιμήν του. Θεό τον θεωρούσαν οι Ρωμαίοι. Ο Βιργίλιος στην «Αινειάδα» τον αναφέρει ως βασιλιά που κατοικεί σε ένα άντρο, όπου είναι φυλακισμένοι οι άνεμοι, σ’ αυτόν δε καταφεύγει η Ήρα όταν αποφασίζει να καταστρέψει τα καράβια των Τρώων.

Μία από τις κόρες του Αιόλου ήταν η Αλκυόνη η οποία σχετίζεται με τον μύθο των Αλκυονίδων ημερών. Η Αλκυόνη ερωτεύτηκε τον Κύηκα και ζούσαν ευτυχισμένοι, αλλά μια μέρα ο Κύηκας πνίγηκε ψαρεύοντας και η Αλκυόνη από τον πόνο της έπεσε στα βράχια και σκοτώθηκε. Οι θεοί τους λυπήθηκαν και τους έκαναν πουλιά. Ο Δίας μάλιστα πρόσταξε τον Αίολο κάθε χρόνο τον Ιανουάριο να σταματάει τους ανέμους για να μπορεί η Αλκυόνη να επωάσει τα αυγά της.

Στους Αέρηδες, το μνημείο που βρίσκεται στην Πλάκα, απεικονίζεται ο Αίολος μαζί με τους βοηθούς του ανέμους, Βορρέα, Καικία, Απηλιώτη, Εύρο, Νότο, Λιψ, Ζέφυρο, Σκίρων.

Επιλογή και αναδημοσίευση αποσπασμάτων απο τις εξής πηγές:

http://mythagogia.blogspot.gr/2013/11/blog-post_27.html

http://theseus-aegean.blogspot.gr/

https://www.helppost.gr/kairos/anemologio-dieythinsi-onomata-anemon/

https://aristotelisguidegr.wordpress.com/2014/03/14/%CE%BF%CE%B9-%CE%AC%CE%BD%CE%B5%CE%BC%CE%BF%CE%B9-%CF%84%CF%89%CE%BD-%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CF%89%CE%BD-%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%AE%CE%BD%CF%89%CE%BD/

http://thesecretrealtruth.blogspot.com/2011/06/blog-post_4007.html#ixzz4kYNbqXO3

 

Ο «κόμβος του Ηρακλή» στην τέχνη και το αρχαιοελληνικό κόσμημα

Ηράκλειον άµµα είναι ο κόμπος που συχνά συναντάται στην αρχαιότητα και δηλώνει το δέσιμο της ζωής με τον θάνατο μέσα από τη σύνδεση που επιτυγχάνει ο Ηρακλής ανάμεσα στους δύο κόσμους και βέβαια τον διττό χαρακτήρα του ήρωα (ημίθεος).

Ο Ηρακλής λατρεύτηκε απο τους αρχαίους ως θεός χθόνιος. Ήταν αυτός που κατέβηκε στον Άδη για να ανεβάσει τον Κέρβερο και διεκδίκησε τη Διηάνειρα, επειδή του το ζήτησε η ψυχή του Μελέαγρου. Όταν ο Ηρακλής έσπασε το κέρατο του Αχελώου στη διαμάχη μεταξύ τους για τη Διηάνειρα, ο θεός-ποταμός θεώρησε ότι νικήθηκε και ζήτησε πίσω το κέρατο, δίνοντας ως αντάλλαγμα στον Ηρακλή το κέρας της Αμαλθείας , το οποίο είχε πάρει από την κόρη του Ωκεανού Αμάλθεια, και από το οποίο έβγαιναν ποτά και φαγητά. Ο Ηρακλής με τη σειρά του το έδωσε στους Καλυδωνίους και λατρεύτηκε στα βουνά ως θεός της γονιμότητας και της ευφορίας που μπορεί να επέλθει με την ορθολογική διευθέτηση και τον έλεγχο των υδάτων. Επιπλέον, το κέρας της Αμαλθείας το κρατά και ο Πλούτωνας στο χέρι του, καθώς ο Ηρακλής τον κουβαλά στην πλάτη του για να τον ανεβάσει στον επάνω κόσμο. Ο θεός του κάτω κόσμου είναι και θεός της ευφορίας, της βλάστησης και της γονιμότητας, τον οποίον επικαλούνται οι γεωργοί, για να φυτρώσει ο σπόρος της Δήμητρας.

Ο ηράκλειος κόμβος ονομάστηκε έτσι συμβατικά από τον κόμβο με τον οποίο έδενε στο λαιμό του ο Ηρακλής τη λεοντή (τομάρι) του λιονταριού της Νεμέας που ο ίδιος σκότωσε, όμως ο κόμβος είναι ένα αρχαιότατο θρησκευτικό σύμβολο: η Αφροδίτη δένει τα μαλλιά της σε κόμβο, ενώ η Άρτεμις δένει με κόμβο το χιτώνα της στον ένα ώμο. Στην αρχαία τέχνη, περίαμμα (περί + άμμα/κόμβος) είναι το κόσμημα που περιβάλλει το γυμνό κορμό της Αφροδίτης ή της Αφροδίτης-Ίσιδας, καθώς και του γυμνού Έρωτα.

Συναντιέται συχνά ζωγραφισμένος σε επιτύμβιες στήλες δηλώνοντας προφανώς αυτό το δέσιμο της ζωής με τον θάνατο μέσα από τη σύνδεση που επιτυγχάνει ο ήρωας ανάμεσα στους δύο κόσμους και τον διττό του χαρακτήρα, αλλά και στην χρυσοχοΐα

Χρυσή ζώνη με ορεία κρύσταλλο και κλείσιμο Ηρακλείου κόμβου η επονομαζόμενη »ζώνη της Αφροδίτης» ! Φοριόταν διαγώνια στο στήθος ! 3ος -2ος αιώνας π.Χ. – Αρχαιολογικό μουσείο Αθήνας.  Δωρήθηκε από την Ελένη Σταθάτου.   Στις μεγάλες τελετές, οι αρχιέρειες πιθανόν φορούν αυτό το κόσμημα διαγωνίως στο στήθος τους, στολίζοντας έτσι την επίσημη ενδυμασία τους και υποδυόμενες τη θεά που υπηρετούν. Μετά από σημαντική περίοδο χρήσης, που δικαιολογείται από την υψηλή αξία του, το κόσμημα αφιερώνεται στο ιερό, ή ενταφιάζεται μαζί με την κάτοχό του.

Στον «κόμβο του Ηρακλέους»  απέδιδαν ιδιαίτερες αποτρεπτικές, προφυλακτικές και ιαματικές ιδιότητες για το λόγο τον συναντάμε συχνά στα κοσμήματα, που ερχόντουσαν σε επαφή με το ανθρώπινο σώμα.

Αρχαίο Ελληνικό διάδημα από τον Πόντο σε σχέδιο ηράκλειου κόμβου – 300 π.Χ. – Αρχαιολογική συλλογή Μονάχου

Η πρώιμη ελληνιστική χρυσοχοϊα που συμπίπτει µε την περίοδο της βασιλείας του Αλεξάνδρου και των Διαδόχων (περίπου 330-270 π.χ.) φέρει ακόμα τα µορφολογικά χαρακτηριστικά της όψιμης κλασικής περιόδου, δηλαδή, διακοσμητικά θέματα εμπνευσμένα από τη φύση, βλαστόσπειρες, ρόδακες, καρποί, φύλλα άκανθας κ.ά., συνδυασμένα µε τις μορφές του Έρωτα και της Νίκης, καθώς και µε το «ηράκλειο άµµα», τον σχηματοποιημένο κόμπο του Ηρακλή, του μυθικού γενάρχη των Μακεδόνων.

A Hellenistic gold and garnet Herakles knot – Circa 3rd Century B.C.

Εδώ μπορείτε να δείτε κάποια ελληνιστικά κοσμήματα με «Ηράκλειο άμμα»

Το σλάιντ απαιτεί την χρήση JavaScript.

Collier avec noeud d’Héraclès. période hellénistique (323-31 av J.-C.) (Grèce). Paris, musée du Louvre

Heracles Knot Bangle courtesy State Hermitage Museum, St Petersburg

Απο το σύμβολο αυτό επηρεάστηκαν και άλλοι πολιτισμοί και δημιούργησαν έργα τέχνης με αυτό όπως οι Σκύθες, οι Ρωμαίοι κλπ

Scythian Diadem | Dimensions 8,1×12,3 cm. Diadem with a knot of Hercules.III century BC

πηγές

http://www.namuseum.gr/object-month/2015/dec/dec15-gr.html

https://arxaia-ellinika.blogspot.gr/2017/02/iraklion-amma-kombos-irakli.html

Μήπως σε ενέπνευσε ο Ηράκλειος Κόμβος για να δημιουργήσετε ένα δικό σας μοναδικό κόσμημα; Δείτε εδώ ένα εργαστήριο που μπορεί να σας κατασκευάσει τη δική σας έμπνευση.