Οι Κυκλάδες αποτελούσαν ένα χώρο όπου οι επιρροές απο την ενετοκρατία αναμίχθηκαν με την ντόπια ελληνική κουλτούρα δημιουργώντας ένα ιδιαίτερο πολυτελές στυλ το οποίο αντανακλάται και στα κοσμήματα που έχουν διασωθεί απο τον 16ο-18ο αιώνα.
Χαρείτε τα!
Αν θα θέλατε να σας κατασκευάσει κάποιος χειροποίητα ένα τέτοιο κόσμημα αξίζει να δείτε τη δουλειά του εργαστηρίου αυτού
Μας αρέσει η ζωγραφική που εμπνέεται απο θέματα της ελληνικής υπαίθρου, το έχετε καταλάβει προφανώς, όπως επίσης και η ελληνική φορεσιά. Για τους φίλους που μοιράζονται την αγάπη μας εδώ έχουμε συγκεντρώσει 32 πίνακες με φιλελληνική θεματολογία απο Έλληνες ζωγράφους του 19ου και των αρχών του 20ου αιώνα.
Δείτε και άλλους πίνακες με ελληνικές φορεσιές στα άρθρα μας
Ο ζωγραφος Θεόφιλος και η ελληνική φορεσια
ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΙ ΧΟΡΟΙ ΣΕ ΠΙΝΑΚΕΣ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ
Θ.ΡΑΛΛΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΜΕΓΑΡΙΤΙΚΕΣ ΦΟΡΕΣΙΕΣ
Ο ΤΣΑΡΟΥΧΗΣ ΕΜΠΝΕΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΦΟΡΕΣΙΑ
ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΦΟΡΕΣΙΕΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟ ΧΡΩΣΤΗΡΑ ΤΟΥ Ν. ΓΥΖΗ
Πολλές φορές η προσωπικότητα και η θέση μιας γυναίκας μπορεί να επηρεάσει πολύ την κοινωνία. Ας πάρουμε για παράδειγμα την επιρροή που ασκεί σήμερα η βασίλισσα Ελισάβετ και η βασιλική οικογένεια στην Αγγλία, για να μην αναφέρουμε την περίπτωση της πριγκίπισσας Νταϊάνα. Σήμερα λοιπόν σκέφτηκα να σας αναρτήσω κάποια στοιχεία για μια προσωπικότητα που επηρέασε ιδιαίτερα την πρώιμη Ελληνική κοινωνία, την πρώτη βασίλισσα της Ελλάδας, την Αμαλία, σύζυγο του Όθωνα.
Πριν απο κάμποσο καιρό πήγα σε ένα σπίτι για να μου δείξουν φορεσιές της προγιαγιάς και πάνω στο τραπέζι βλέπω σε μια παλιά κορνίζα την παρακάτω εικόνα «φωτογραφία» σε ασπρόμαυρη εκδοχή.
«Ποιά είναι η γυναίκα στην κορνίζα;» ρωτώ την κυρία που με ξεναγούσε στην οικογενειακή συλλογή.
«Α!» μου απαντά » Είναι η προγιαγιά μας που μας κληροδότησε τα ρούχα! Βρήκαμε τη φωτογραφία της στο σεντούκι με τα πράγματα.»
Γέλασα με την καρδιά μου. «Κυρία,» της λέω «Αυτή δεν είναι η προγιαγιά σας. Είναι η βασίλισσα Αμαλία.»
Η κυρία έπεσε απο τα σύννεφα! Μια εικόνα της Βασίλισσας Αμαλίας στα οικογενειακά τους κειμήλια;
Ηλίου φαεινότερον οτι η βασίλισσα Αμαλία επηρέασε βαθιά τις γυναίκες των οικονομικά ανώτερων τάξεων της ελληνικής επαρχιακής κοινωνίας.
Η Αμαλία, πριγκίπισσα του Όλντενμπουργκ, η μεγαλύτερη κόρη του Αυγούστου, Μέγα Δούκα του Όλντενμπουργκ και γεννημένη στις 21 Δεκεμβρίου 1818, έφτασε στην Ελλάδα στις 2 Φεβρουαρίου του 1837. Είχε προηγηθεί ο γάμος της με τον Όθωνα, ο οποίος είχε ήδη τρία χρόνια βασιλιάς της Ελλάδας, το 1836, όταν ήταν σε ηλικία 17 ετών.
Η Αμαλία ανήκε στο προτεσταντικό δόγμα ενώ ο Όθωνας ήταν καθολικός.
Με τον ερχομό της στην Ελλάδα, η βασίλισσα εγκαταστάθηκε στην οικία του Αφθονίδη προ του κήπου Κλαυθμώνος που γρήγορα είχε διασκευαστεί σε πρώτο ανάκτορο. Στις 10 Φεβρουαρίου του 1837 δέχθηκε για πρώτη φορά την αθηναϊκή κοινωνία με διερμηνέα τον Αλέξανδρο Ραγκαβή. Στις 25 Μαρτίου του 1837 έγινε η επίσημη υποδοχή της από τον ελληνικό λαό με αποθεωτικές εκδηλώσεις, όταν εμφανίσθηκε δημόσια στο πλευρό του Βασιλιά και η ημερομηνία αυτή χαρακτηρίστηκε ως εθνική επέτειος απο το βασιλιά την επόμενη χρονιά, μιας και συσχετιζόταν με την έναρξη της ελληνικής επανάστασης.
Η άφιξη της Αμαλίας στην Ελλάδα προκάλεσε μεγάλη αίσθηση, καθώς και περιέργεια μεταξύ των ανθρώπων. Ο ελληνικός λαός γοητεύτηκε από αυτήν. Με την ομορφιά, τη γοητεία και την ισχυρή προσωπικότητά της, εισήγαγε στην Ελλάδα την έννοια της μόδας και εκπροσωπούσε το πνεύμα προόδου συνδέοντας την Ελλάδα με την ευρωπαϊκή οπτική.
Οι γυναίκες που ανήκαν σε ανώτερη κοινωνικά βαθμίδα, γυναίκες εμπόρων, γιατρών, πολιτικών κλπ ανώτερων επαγγελμάτων, ήταν αναμενόμενο να αποκτήσουν ως πρότυπό τους τη Βασίλισσα προκειμένου να ξεχωρίζουν απο τις κατώτερες βαθμίδες των γυναικών των αγροτών και των κτηνοτρόφων. Σε αυτό το πλαίσιο οι κυρίες της εποχής υιοθέτησαν αμέσως και την ενδυμασία της βασιλικής αυλής τη φορεσιά της Αμαλίας που διαδόθηκε σε όλα τα Βαλκάνια, όπου υπήρχε ελληνισμός, και έγινε εθνική στολή. Αν σκεφτούμε οτι η βασίλισσα πρωτοεμφανίστηκε με τη συγκεκριμένη στολή «Αμαλίας» στις 16 Φεβρουαριου 1837, του ίδιου μήνα που έφτασε στην Ελλάδα, αυτό σημαίνει οτι η φορεσιά της Βασίλισσας και της κουστωδίας της είχαν προαποφασιστεί και δημιουργηθεί στην Ευρώπη, πριν την άφιξή της.
Η βασίλισσα Αμαλία εργάστηκε για την κοινωνική βελτίωση και την ομορφιά της Αθήνας. Δική της ιδέα ήταν να δημιουργηθούν κήποι στην Αθήνα, κατά τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Ο Εθνικός Κήπος τέθηκε σε λειτουργία το 1836 και αναπτύχθηκε τα επόμενα 25 χρόνια. Ιδρύθηκε επίσης το Αμαλιείο Ορφανοτροφείο και το Ναυτικό Απομαχικό Ταμείο, αλλά και σχολεία σε όλη την ελληνική επικράτεια. Οι προσπάθειες της Αμαλίας εκτιμήθηκαν σε μεγάλο βαθμό στην Ελλάδα, και πήραν τιμητικά το όνομά της η πόλη Αμαλιάδα και το χωριό Αμαλιάπολη.
Όσον αφορά την προσωπικότητα και τη φυσική εμφάνισή της, η Αμαλία χαρακτηριζόταν γενικά ως όμορφη. Ήταν επίσης εξαιρετικά ζωντανή και τολμηρή στην ιππασία. Της άρεσε να οδηγεί φορώντας το φόρεμα της Αμαλίας και επισκέφθηκε όλη την Ελλάδα με άλογο μέχρι το τελευταίο χωριό.
Όταν αναμίχτηκε με τα πολιτικά, έγινε στόχος σκληρών επιθέσεων και κριτικών. Η εικόνα της υπέστη περαιτέρω πλήγμα όταν αδυνατούσε να παράσχει έναν κληρονόμο στον Όθωνα και επέλεξε να παραμείνει Προτεστάντις σε μια σχεδόν εξολοκλήρου ορθόδοξη χώρα. Έγινε επίσης στόχος μιας προσπάθειας δολοφονίας. Ο πιθανός δολοφόνος ήταν μαθητής. Καταδικάστηκε σε θάνατο, αλλά η παρέμβαση της Αμαλίας του χάρισε την ζωή.
Ενώ το βασιλικό ζευγάρι ήταν σε περιοδεία στην Πελοπόννησο το 1862, πραγματοποιήθηκε εξέγερση στην Αθήνα. Ο βασιλιάς Όθωνας κλήθηκε να μην αντισταθεί στην εξέγερση και η βασιλεία του έληξε. Αυτός και η Αμαλία έφυγαν από την Ελλάδα με μια βρετανική ναυαρχίδα. Έφτασαν στη Βαυαρία όπου και πέρασαν τα υπόλοιπα χρόνια τους ως εξόριστοι.
Η Βασίλισσα Αμαλία έφυγε από τη ζωή στη Βαμβέργη το 1875 και ενταφιάστηκε στο Μόναχο, δίπλα στο Βασιλιά Όθωνα.
πηγες
http://arrayedingold.blogspot.com/2012/01/amalia-of-oldenburg-queen-of-greece.html
https://www.klik.gr/gr/el/prosopa/amalia-h-proti-basilissa-tis-elladas-pou-pethane-parthena-2/
http://www.gogmsite.net/early_victorian_-_1837_-_18/amalie-oldenburg-queen-of-g-3.html
https://habilisii-habilis.blogspot.com/2014/03/blog-post_15.html
Για κάποιον που αγαπά τον λαϊκό πολιτισμό και τις παραδοσιακές φορεσιές και χορούς μια επίσκεψη στο Εθνολογικό Λαογραφικό Μουσείο Μακεδονίας Θράκης είναι επιβεβλημένη! Το Μουσείο ιδρύθηκε το 1970 και στεγάζεται στο διατηρητέο κτίριο του 20ού αιώνα, γνωστό ως «Villa Modiano», κατοικία του τραπεζίτη Yiako Modiano και της οικογενείας του. Η βίλα ήταν επίσης γνωστή ως κατοικία του «Παλιού Κυβερνήτη» επειδή φιλοξενούσε κάθε χρόνο τον διοικητή της Μακεδονίας και αργότερα τον Υπουργό της Βορείου Ελλάδος.
Αν και η αυλή του είναι υπέροχη για να πιει κάποιος καφέ μια ηλιολουστη μέρα, ( 2500 τετραγωνικά μέτρα, σχεδόν το μισό της αρχικής περιουσίας του Μοντιάνο) εμείς θα σταθούμε στο εσωτερικό του Μουσείου που ήταν πολύ ενδιαφέρον και αξίζει τον κόπο να επισκεφτείτε ιδίως αν έχετε παιδιά, και θα θέλατε να τα ξεναγήσετε τον τρόπο ζωής των παλιότερων γενεών, καθως το Μουσειο περιλαμβάνει πολλές αλληλεπιδραστικές δράσεις
Στο εσωτερικό του μουσείου φιλοξενούνται συλλογές σχετικές με τις ανθρώπινες δραστηριότητες (γεωργία, κτηνοτροφία κ.α.) και τεχνικές επεξεργασίας (υφανση, ράψιμο, κέντημα, ξυλογλυπτική, μεταλλοτεχνία, κεραμικά) για την κάλυψη των βασικών αναγκών της κοινότητας για τρόφιμα, στέγη, ένδυση καθώς και για την κοινωνική οργάνωση και την πνευματική ζωή των ανθρώπων που ζούσαν στο Βόρειο Ελλαδικό χώρο.
Οι συλλογές αποτελούνται από αντικείμενα που προέρχονται από την προ-βιομηχανική εποχή, κυρίως από τις περιοχές της Μακεδονίας και της Θράκης.
Αντιπροσωπεύουν τον τρόπο ζωής των ανθρώπων μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα τόσο στην ύπαιθρο, όσο και στην πόλη. Όσον αφορά την ποσότητα και την ποικιλία τους, πρόκειται για μία από τις πλουσιότερες συλλογές του είδους σε όλη την Ελλάδα.
Σε αυτή την ανάρτηση θα δούμε κάποιες απο τις 55 φορεσιές της μόνιμης συλλογής του Μουσείου και θα επανέλθουμε σε άλλη ανάρτησή μας με κοσμήματα και κεφαλόδεσμους.
O σταυρός είναι ένα κόσμημα που συναντάμε στην ελλαδική παράδοση συχνά σε αστικές και νησιώτικες φορεσιές. Στις αστικές συνήθως είναι μικρότερος αλλά στις νησιώτικες είναι μεγαλύτερος, περίτεχνος και κρέμεται συχνά από ιδιαίτερα συρματερά κολιέ. Σταυρούς συναντάμε κυρίως να φορούν γυναίκες της Πάτμου, της Κρήτης, της Κέρκυρας, σαφώς αυτές της ανώτερης τάξης, καθώς τα ιδιαίτερα αυτά στολίδια απευθύνονταν σε πλούσιες οικογένειες. Ας θαυμάσουμε σήμερα κάποια ιδιαίτερα κομμάτια από γυναικείους σταυρούς του Αιγαίου και του Ιονίου, τα περισσότερα απο τα οποία προέρχονται απο τη συλλογή του Μουσείου Μπενάκη.
Ενδιαφέρουσα είναι η μορφολογία αυτών των σταυρών που μοιάζουν με επισκοπικούς σταυρούς και αποτελούνται από «κορώνα» στο πάνω μέρος και απο κάτω βρίσκεται ο σταυρός, πολλές φορές τετραγωνισμένος, στη μορφή του σταυρού της Μάλτας. Σύμφωνα με τη Wikipedia «Ο σταυρός έχει οκτώ ακίδες και συμβολίζει τους οκτώ μακαρισμούς της Επί του Όρους ομιλίας του Ιησού Χριστού. (Ματ. 5:3-10) Οι τέσσερις ακίδες που δείχνουν προς το κέντρο συμβολίζουν τις τέσσερις αρετές: Σοφία. Δικαιοσύνη, Θάρρος, Μετριοφροσύνη».
Οι σταυροί διακοσμούνται επίσης με μαργαριτάρια, χαρακτηριστικός ημιπολύτιμος λίθος της αστικής τάξης και χρωματιστούς ημιπολύτιμους λίθους.
Αν σας αρέσουν τα ελληνικά παραδοσιακά κοσμήματα μπορείτε να δείτε εδώ αντίγραφά τους φτιαγμένα με μεράκι απο τον Θεοφάνη Ραμιώτη
Η ίδρυση του ελληνικού κράτους και η τοποθέτηση του Βασιλιά Όθωνα και της συζύγου του Αμαλίας στον ελληνικό θρόνο, είχε ανάμεσα στα άλλα και ένα ενδυματολογικό αποτέλεσμα. Τη δημιουργία μιας νέας αστικής φορεσιάς που είναι γνωστή με το όνομα «Αμαλία» η οποία έγινε και σήμα κατατεθέν του ελληνικού στοιχείου παγκοσμίως.
Αιτία της δημιουργίας της; Μια γυναίκα φυσικά. Η ίδια η βασίλισσα Αμαλία, η οποία στην προσπάθειά της να δημιουργήσει μια στολή για τις κυρίες της Βασιλικής Αυλής έκανε μια δική της μόδα, τη μόδα της «Αμαλίας», η οποία περιβεβλημένη με την βασιλική αίγλη διεσπάρη σε όλη την ελληνική επικράτεια. Πηγές μας οι συλλογές των Μουσείων αλλά και οι οικογενειακές φωτογραφίες του Φίλιππου Μαργαρίτη και του Πέτρου Μωραϊτη που ρίχνουν άπλετο φως στην εποχή.
Όταν έφθασε στην Ελλάδα ως σύζυγος του βασιλιά το 1837, η Βασίλισσα Αμαλία άσκησε άμεση επίδραση στην κοινωνική ζωή και τη μόδα. Κατάλαβε από νωρίς ότι η ενδυμασία της οφείλει να μιμηθεί αυτή των νέων υπηκόων της, και έτσι δημιούργησε ένα ρομαντικό αυλικό ένδυμα, το οποίο έγινε το εθνικό γυναικείο ένδυμα, γνωστό ως Αμαλία.
Η συγκεκριμένη αμφίεση ακολουθεί το ευρωπαϊκό ύφος Biedermeier, που έδινε έμφαση στις λιτές γραμμές και την ελάχιστη διακόσμηση, αν και επειδή η αστική τάξη ανέβαινε διαρκώς υπήρξε στην πορεία μια υπερβολή στον πλούτο των φουστανιών και στα κοσμήματα. Το σύνολο περιλάμβανε φουστάνι από πολύτιμη στόφα, συχνά χρυσοΰφαντη, σε έντονο χρώμα, κόκκινο ή μπλε συνήθως, με μπούστο ανοιχτό για να φαίνεται η ολοκέντητη τραχηλιά του πουκάμισου και φαρδιά μανίκια καμπυλωτά στο κάτω μέρος και ανοιχτά απο την εσωτερική πλευρά. Από πάνω φορούσαν το κοντό νησιώτικο ζακέτο, το κοντογούνι, βελούδινο, συνήθως σε σκούρο χρώμα, χρυσοκεντημένο και πάρα πολύ εφαρμοστό, άλλοτε γαρνιρισμένο και με γούνα. Στο κεφάλι φοριέται το φέσι ή το καλπάκι. Το φέσι που αρχικά ήταν μεγάλο, το φορούσαν οι παντρεμένες με πολλούς τρόπους, κυρίως λοξά. Μεγάλη σημασία είχε η φούντα του, το παπάζι, καμωμένη από χρυσές κλωστές, πλεγμένες κοτσίδα, συχνά με τον κόμβο του Ηρακλέως και στολισμένες με μαργαριτάρια ή πούλιες. Το καλπάκι φοριόταν από τις ανύπαντρες γυναίκες. Τα κοσμήματα ήταν κυρίως ευρωπαϊκής τέχνης.
Αυτή η ενδυμασία έγινε η συνηθισμένη φορεσιά όλων των Χριστιανών αστών γυναικών που κατοικούσαν σε πόλεις της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στα Βαλκάνια και φοριόταν ως το Βελιγράδι. (πηγη)
Η φορεσιά της Αμαλίας έγινε δημοφιλής στην Ευρώπη το 1844 μέσω της Ρόζας Μπότσαρη όπως μας λέει ο Γιάννης Καιροφύλλας στο βιβλίο του «Η Αθήνα στου Όθωνα τα χρόνια». Η εκπληκτική ομορφιά της κοπέλας που συνόδευσε τη βασίλισσα στην Βαυαρία, έκανε όλους τους πλανόδιους που πουλούσαν χαλκογραφίες στις όχθες του Ρήνου να πωλούν εικόνες με τη μορφή της, με αποτέλεσμα να συσχετιστεί η αυλική αυτή ενδυμασία με την Ελλάδα.
Αργότερα, οι κυρίες φόρεσαν το κοντογούνι πάνω απο τα αστικά τους φορέματα και στο τέλος αφαίρεσαν και το φέσι με το παπάζι, συμπληρώνοντας τη φορεσιά με καπέλα με βέλο.
Αναδημοσιεύουμε εδώ μια εργασία που αναφέρεται στην φορεσιά της Αττικής του πρώιμου 18ου αιώνα απο την οποία είναι σαφέστατος ο πλούτος της αλλά και ο τρόπος με τον οποίο γινόταν η κοινωνική εξέλιξη των ατόμων εκείνη την εποχή.
ΕΥΤΥΧΙΑ Δ. ΛIATA «ΤΕΚΜΗΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΘΗΝΑΊΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΣΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ 18ου ΑΙΩΝΑ Η ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΑΣΤΙΚΗ ΦΟΡΕΣΙΑ»
Τα ιστορικά γεγονότα της αποτυχημένης απόπειρας των Βενετών για την κατάληψη της Αθήνας το 1687 καθώς και της ομαδικής μετανάστευσης των Αθηναίων είναι γνωστά, ώστε να μη χρειάζεται εδώ ειδικός λόγος.
(Ολα τα αρχειακά στοιχεία, τα οποία έχουν χρησιμοποιηθεί εδώ, προέρχονται από το ιδιωτικό αρχείο του εμπόρου Γ. Αντ. Μέλου, που βρίσκεται στο Ελληνικό Ινστιτούτο Βενετίας. Η παραπομπή στο αρχείο θα γίνεται στο εξής : Ε.Ι.Β.- Παλ. Αρχ., κλπ. 2. Για το θέμα, εκτός από τους χρονογράφους της Αθήνας, βλέπε ειδικά την μελέτη του Κων. Ντόκου, Η μετοικεσία των Αθηναίων στην Πελοπόννησο, Μνήμων 10 (1985) 96 -138.)
Ανάμεσα στις οικογένειες που εγκατέλειψαν τότε την Αθήνα ήταν και οι αδελφοί Νικολός και Μιχάλης Μέλος, οι οποίοι εγκαταστάθηκαν στ’ Ανάπλι, όπου έζησαν ως το 1715 καλλιεργώντας τα κτήματα, που η βενετσιάνικη διοίκηση τους παραχώρησε στην περιοχή του Άργους και συγχρόνως εμπορευόμενοι σε συνεργασία με τον μεγαλύτερο αδελφό τους, τον Γιωργάκη, εγκατεστημένο από χρόνια στη Βενετία. Μετά την πτώση τ’ Αναπλιού στους Τούρκους το 1715, ο Μιχάλης Μέλος, για δεύτερη φορά ξεριζωμένος, βρίσκεται καταρχήν αιχμάλωτος κι ύστερα απελευθερωμένος στη Σμύρνη, όπου προσπαθεί να ασχοληθεί με το εμπόριο αλλά δίχως επιτυχία. Tο δίλημμα, που αντιμετωπίζει τότε, είναι να επιστρέψει στην Αθήνα ή να γυρίσει στο Μοριά, όπου έχει τα κτήματά του και είναι εξοικειωμένος με τον τόπο. Η επάνοδος των Αθηναίων στην πατρίδα τους είχε αρχίσει τρία μόλις χρόνια μετά την εγκατάλειψη της πόλης, αλλά στην κορύφωσή της έφτασε ύστερα από το 1715, όταν και στο Μοριά, όπου είχαν εγκατασταθεί οι περισσότεροι φυγάδες, επικράτησαν πλέον οι ίδιες πολιτικές συνθήκες. Με τη συνθήκη του Πασσάροβιτς (1718) και κυρίως με το φιρμάνι του Κισλάρ-αγά εξασφαλίζονταν οι προϋποθέσεις για το γυρισμό των εκπατρισμένων στην εστία τους. Η Αθήνα, από έρημο χωριό, αρχίζει τότε να γίνεται πόλος έλξης όχι μόνο των παλιών της κατοίκων αλλά και άλλων και να διαμορφώνεται σε κέντρο με κάποια στοιχεία αστικής ζωής.
Σ’ αυτή την προοπτική προβλέποντας ότι θα εξελιχθούν τα πράγματα, ο Γ. Μέλος παρακινεί τον αδελφό του να πάει να εγκατασταθεί στην Αθήνα και, για να τον βοηθήσει να ξεπεράσει τους δισταγμούς του, του προτείνει να παντρευτεί εκεί κι έτσι η οικογένειά-τους να ξαναστεριώσει στον τόπο της. Με αφορμή το προξενιό αυτό είναι γραμμένες οι δυό επιστολές του Μιχάλη προς τον Γιωργάκη, οι οποίες δημοσιεύονται στο τέλος της εργασίας αυτής. Η υποψήφια νύφη, η οποία επιμελώς πουθενά δεν κατονομάζεται —ίσως για να μην «ακουστεί» το όνομά-της— είναι ενάρετη, νέα, όμορφη, από καλό σπίτι και ο πατέρας-της έχει μεγάλη περιουσία. Αυτά λένε στο Μιχάλη οι Αθηναίοι πληροφοριοδότες-του, που τυχαίνει να βρίσκονται στη Σμύρνη, και τις πληροφορίες διασταυρώνει ο Γιωργάκης από άλλους συμπατριώτες του στη Βενετία. Ο Μιχάλης, άπειρος της σύγχρονής του αθηναϊκής ζωής, περιορίζεται να ορίσει μόνο το μέγεθος της προίκας σε ακίνητα και αφήνει τον έμπειρο και κυρίως καλύτερα πληροφορημένο μεγάλο αδελφό- του να διαλέξει από την περιουσία του υποψήφιου πεθερού του τα καλύτερα κτήματα. Οι απαιτήσεις που προβάλλει φαίνονται υπερβολικές, αλλά δεν είναι, αν λογαριάσουμε ότι η οικογένεια Μέλου συγκαταλέγεται στην Α’ τάξη των Αθηναίων .
Εκτός από τα ακίνητα, με τα οποία θέλει να προικιστεί ο Μιχάλης, προκειμένου να στήσει σπιτικό στην Αθήνα—και μάλιστα σπιτικό καλής σειράς— είναι ανάγκη η γυναίκα του κι αυτός να διαθέτουν και την κατάλληλη αμφίεση. Αντιμετωπίζοντας το ενδεχόμενο να μην προικιστεί η νύφη με όλα, όσα ο ίδιος θεωρεί απαραίτητα, στέλνει στον αδελφό του το δεύτερο γράμμα, (που δημοσιεύεται εδώ), όπου του απαριθμεί ένα προς ένα όλα τα χρειαζούμενα και μάλιστα κοστολογημένα, ώστε να φροντίσει είτε όλα είτε ό,τι χρειαστεί να συμπληρώσουν, να τα προμηθευτούν οι ίδιοι. Για να προλάβει μάλιστα κάθε αρνητική αντίδραση του Γιωργάκη, που φαίνεται να την περιμένει σίγουρη, βάζει το Δημητρό Δημάκη, Αθηναίο, ο οποίος αυτό τον καιρό βρίσκεται στη Σμύρνη και του γράφει σχετικά με το προξενιό και την ανάγκη προικισμού του Μιχάλη με όσα ζητάει, επειδή τώρα «και στην Αθήνα ξέρουνε κι εκεί τα στολίδια κι όλα τα συνακόλουθα, που εσυνηθίζανε και στο Ανάπλι, και μάλιστα όπου εκεί είναι ένα σπίτι από τα πρώτα και δεν είναι να λείψει τίποτα» . Από τα γραφόμενα του Μέλου και του Δημάκη γίνεται φανερό πως η Αθήνα αρχίζει σιγά-σιγά να μιμείται τα ήθη του Αναπλιού, του Αναπλιού βέβαια όπως το ξέρανε κάτω από τη βενετσιάνικη διοίκηση —«εσυνηθίζανε και στο Ανάπλι»— και το οποίο τώρα, δύο μόλις χρόνια κάτω από τον τουρκικό ζυγό, μοιάζει να έχει χάσει πολύ από την εικόνα του παρελθόντος- του. Αντίθετα, στην Αθήνα με την εισροή των επαναπατριζόμενων καλών οικογενειών πραγματοποιείται ουσιαστική ανέλιξη στην κοινωνία της. Οι πληροφορίες για την αθηναϊκή φορεσιά, που μας παρέχονται εδώ, δεν είναι οι στατικές πληροφορίες ενός νοταριακού εγγράφου (προικοσύμφωνο, διαθήκη), αλλά μαρτυρούν τη χρήση της ενδυμασίας ως στοιχείου της κοινωνικής διαβάθμισης που προσδοκάται. Ο εκπατρισμένος Μέλος και μέσω του ενδύματος αποβλέπει σε κοινωνική καταξίωση και άνοδο, την οποία είτε είχε και έχασε είτε ελπίζει να αποκτήσει. Ετσι, μπορεί να μεγαλώνει, να φουσκώνει, τις απαιτήσεις της αθηναϊκής ζωής σύμφωνα με τους πόθους του για τέτοια κοινωνική κατάταξη. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του Μιχάλη για την αμφίεση της γυναίκας-του θα χρειαστεί να ξοδευτούν 1.211 ρεάλια, ενώ η δική του φορεσιά θα κοστίσει μόνο 126, σύνολο και για τους δύο 1.347 ρεάλια. Μιά πρώτη παρατήρηση στην ανδρική και τη γυναικεία φορεσιά είναι ότι δεν αναφέρεται τίποτα για την υπόδηση, πράγμα που πρέπει να εκληφθεί απλά σαν παράλειψη· αντίθετα, το ότι δεν γίνεται λόγος για γυναικεία εσώρουχα, όπως τα εννοούμε σήμερα, θα πρέπει είτε να θεωρηθεί εσκεμμένη παρασιώπηση για λόγους σεμνοτυφίας είτε να ερμηνευτεί μάλλον σαν απουσία-τους από τη γυναικεία αμφίεση. Ενδέχεται τέλος να μην έχουμε εδώ την πλήρη και αμιγή εικόνα της αστικής φορεσιάς, αλλά είναι πιθανόν ο Μέλος να αναμειγνύει στοιχεία από την αγροτική ή ακόμα και την πελοποννησιακή ενδυμασία, πράγμα όμως που δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη ότι η ανάμειξη αυτή οφείλεται σε δική του σύγχυση, αλλά πιθανό να αποδίδει την πραγματικότητα. Πολλά από τα μέρη της αθηναϊκής φορεσιάς, όπως μας περιγράφεται εδώ, τα συναντάμε κι αργότερα σε αθηναϊκά προικοσύμφωνα του β’ μισού του 18ου αι. , μας λείπει όμως εντελώς η εικαστική απόδοση του αθηναϊκού ενδύματος στις δύο πρώτες δεκαετίες του αιώνα. Οι ειδήσεις που έχουμε για προγενέστερα ή τα αμέσως μεταγενέστερα χρόνια, εκτός του ότι είναι λιγοστές και σποραδικές, δεν μας δίνουν πάντα μιά ολοκληρωμένη εικόνα και κάποτε δεν ξεκαθαρίζεται, αν πρόκειται για τη λαϊκή ή τη φορεσιά των αρχόντων του τόπου. Οι διαταγές της οθωμανικής διοίκησης στην προσπάθειά της να επιβάλει σαφή διαφοροποίηση ανάμεσα στην ενδυμασία των χριστιανών ραγιάδων και των μουσουλμάνων, αποτελούν πηγή για την ενδυματολογία της εποχής, έστω και αν η διάκριση εντοπίζεται κυρίως στην υπόδηση και το κάλυμμα της κεφαλής και αφορά κατά βάση το χρώμα. Συνεπώς τα 1.347 ρεάλια, που υπολογίζει ο Μιχάλης για τα έξοδα αμφίεσής τους, είναι το αντίτιμο 2.694 ξεστιών ή 16.164 οκάδων λαδιού, το οποίο παράγεται από 1.616-2.020 περίπου ελαιόδεντρα
Το κείμενο είναι το εξής, (σημ. γραμμένο ανορθόγραφα από το Μέλο)
«Ηξερο οτη θελης συνχηστης αναγνονον ταύτα, αμη εγο επροκρηνα καλύτερα να σου τα γραψο δια να μην ηπης ηστερα πος δεν τα σηλογηστηκα να σου τα φανεροσο δια να τα γηρεψης κε δια ταυτος σου τα σημηονο δια να μη γηνο μάσκαρας ηστερα, οτη η αυτή ηποθεσης Βέλη τα συνακουλουθα της τα οπηα χρηανζοντε να γίνουνε μηα φοράν μόνον, διατι δεν ηνε η Αθήνα ος καθος την ήξερες οπού εφοραε η γηνεκα μηα γούνα τζηκηαρηα κι οχη αλο, αλα σηνηθηζούνε παρομηα οσαν του Αναπληου. Θελης ηξερης κε ετούτο οτη τα μουλτζα της Αθήνας ηνε ενα δροσηο του οσπητηου, διατη εγο τα ηξερο οτη εκηνο οπού κανουση εκηνα πάλε τα τροση όσον να τα φτηασης κε οσο να τα σηναξης κε μη λογηασης πος ηνε οσαν τα μουλτζα του Μορεος οπού δίνουνε εσοδια κε ημπορη κάνης να πορευτη κε αν του αυγατηση να καμη απο την αυ^ατ^σ^ ενα θέλημα τον οσπητηου τον. Απο τοντο να καταλα/?^ς οτη το καλητερο αργαστηρη εξι ρ^αΑ?]α διδί τον χρονον νηκη κε τηχενη η αφέντρα σον να τα σηλογηστης ολα εκηνα οπού ης την μπαρον σου γράφο, οτη δεν ημπορη να μου λήψη τηποτης ανκης κε περησοτερα. Τορα ηδου οπού τα φανερονο ενα προς ενα όνομα κατ όνομα τη χρηαζετε της γηνεκος, οπού δεν ημπορη ναν της ληψουνε χορης αλο : αρχής καίεΐ
Ό μαματενηα μαννηνηα ζευγαρηα διο, ενα δια στραπατζο κε αλο δια εορτή ρεαλια 90
40 δαχτηληδια που να ηνε αρκετά της )) 150
μαργραρηταρη μαζη με της φούσκες του δια τον λεμον )) 200
μαργαρηταρη δια ξηληκη μαζη με τα φλορηα του )) 120
μπερέτα μαργαρηταρενηα » 030
σκολαρητζα ζηγη μηα με πετρδια ρεαλια 060
ζψαρη πολητηκο » 030
γιλέκο γραν καπρα ;; 030
ζψαρη ρηχτη „ 030
δαμάσκο χρησο μπροκαδο κρεμεζο δια γοννελα πήχεις 12 » 072
δαμάσκο ομηο δια γούνα πήχεις 10 » 060
δαμάσκο ομηο δια ζηποννη κε μπερέτα πήχεις 4 n 024
φορνημεντα δια την γοννα κε δια την γοννελα κε δια το ζηποννη » 070
γοννα ρονχηνη δια να παγενη οξο το χημονα » 060
γοννα ρουχψη δια να παγενη οξο το καλοτζερη ρεαλια 050
χρηταη χρησο δια φονστανη δια κοντογοννη δια πανοβρακη » 080
φονστανη άσπρο φητηλη ενα κε ζηποννη ομηο )) 015
καπΛαμαόες διο μπονχασενηονς δια να τες φορη στο σπητη )) 010
κοντογοννη σημητενηο ενα κε πανοβρατζα σημητενηα δω » 015
χρησομανδιλο δια την κηναγηαλη ενα’ κ αΑα μανδιληα της )) κεφαλής άσπρα κε κολοραδα )) 015
Σονμε, οπον χρηαζητε της γηνεκος ρηαληα χηληα διακοσηα ένδεκα 1211
Εξοδες εδικές μον δια φορεσιές μον
κοντοση με την γοννα τον )) 40
καλονπατζα διο )) 12
τζαχτζηρηα διο
ζηναρηα διο
μπονγασηα διο
δια καπλαμάδες καπλαμάς μεταξοτος
γοννακη ρονχενηο με την γοννα τον καμηζολες
εξε πονκαμησα κε βρατζα οτη ηξερης πος δεν εχο κε δεν τηχενη να καταλισο τον πρητζηον μον»
Μπορείτε να δείτε γκραβούρες με ελληνικές φορεσιές του 18ου αιώνα στο σύνδεσμο εδώ
πηγή:
http://ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/mnimon/article/view/7831/7503
Οι παραδοσιακές φορεσιές είναι υπέροχες το γνωρίζουμε όλοι. Όμως όταν η ενδυμασία συμπληρώνεται με το απαραίτητο κόσμημα τότε πλέον οι φορεσιές γίνονται απλά εντυπωσιακές. Για σήμερα η ανάρτηση είναι αφιερωμένη στα κοσμήματα που στολίζουν τις Κερκυραϊκές φορεσιές. Τα κοσμήματα ήταν δώρα του γαμπρού προς τη νύφη και μαρτυρούσαν την οικονομική κατάσταση του ζεύγους.
Καδένες
Τα κοσμήματα της Κέρκυρας έμοιαζαν με αυτά της Λευκάδας και ιδίως μ’ αυτά της Κάτω Ιταλίας. Προτιμούνταν μακριές χρυσές καδένες που τις στερέωναν πάνω στο στήθος με καρφίτσες, απο τις οποίες κρεμόντουσαν μενταγιόν. Τα σχέδια ήταν ιταλικά αλλά τα επεξεργάζονταν επιδέξια Κερκυραίοι τεχνίτες.
Σκουλαρίκια
Τα κερκυραϊκά σκουλαρίκια είναι πολλών ειδών: τριάπιδα (τρία κρεμαστά από κρίκο σε σχήμα αχλαδιού), βεργέτες (μεγάλα κρεμαστά σκουλαρίκια), μποκολέτες (μακριά με κόκκινη πέτρα), καμπάνες (σε σχήμα καμπάνας), κλωσσαριές (στρογγυλά με μαργαριτάρια), κουμπιά (μπουμπούλια ολοστρόγγυλα), δάκρυα (σταγονοειδή), κρίκοι, τορκίνες, μασουρέτες, κουλούρες, λαουρέτες, λαουράδες κ.ά
Οι κοπέλες, από πολύ νεαρή ηλικία, φορούσαν σκουλαρίκια. Όταν γίνονταν νύφες, οι γονείς τους χάριζαν μαζί με τα άλλα και ένα ζευγάρι σκουλαρίκια.
Τα «τριάπιδα» είναι χρυσά συρματερά σκουλαρίκια της γυναικείας ενδυμασίας της Κέρκυρας. Το κόσμημα αποτελείται από μικρό δισκοειδή ρόδακα από χρυσό έλασμα με συρματερή διακόσμηση από όπου κρέμεται άνθινο συρματερό στοιχείο με κόκκινη πέτρα στο μέσον και τρία αχλαδόσχημα κεμμασίδια, ‘τα απίδια’. Το κόσμημα μοιάζει πολύ με τις μπόκολες της Λευκάδας και χαρακτηρίζονται από τη λεπτή συρματερή τεχνική τους που δίνει στο κόσμημα την αίσθηση της δαντέλας. (πηγή)
Επιστήθιος σταυρός
Στηθοβελόνες
Πολλών ειδών και σχεδίων κοσμούν το στήθος της γυναίκας
Τέλος ακόμη και τα κουμπιά των φορεσιών ήταν ασημένια με έκτυπα σχέδια
Την αμφίεση συμπλήρωναν βελόνες, καρφίτσες, πόρπες, βραχιόλια, δακτυλίδια κ.ά., δείγματα εξαιρετικής λαϊκής παραδοσιακής τέχνης.
Αν σας αρέσουν τα παραδοσιακά ελληνικά κοσμήματα μπορείτε να θαυμάσετε σύγχρονα αντίγραφα των κοσμημάτων των ελληνικών νησιών πατώντας ακριβώς εδώ
Οι ανδρικές παραδοσιακές φορεσιές είναι πολύ πιο σπάνιες σε σχέση με τις γυναικείες, κι αυτό διότι οι άντρες έπαψαν πολύ πιο νωρίτερα στις περισσότερες περιοχές να φορούν την εθνική ενδυμασία και την αντικατέστησαν με την ευρωπαϊκή στα τέλη του 19ου αιώνα. Εδώ σας παρουσιάζουμε κάποια δείγματα ανδρικών φορεσιών όπως αυτά φορέθηκαν από τον Όθωνα τον πρώτο βασιλιά του νεοσύστατου Ελληνικού κράτους το 1833 και από αξιωματικούς της αυλής του.
The male traditional costumes are much rarer than the womens’ ones. That is because men in most Greek places stopped wearing the national greek costume and replaced it with the european costumes in late 19th century. Here we present you some of the Greek fustanella costumes that were worn by the first king of Greece, King Otto in 1833 and some of the generals and adjutants of his court.
Μπορείτε να δείτε περισσότερες γκραβούρες από ανδρικές ελληνικές φορεσιές στη συλλογή Traditional Dress of Greece πατώντας εδώ you can see engravings from male greek traditional dresses here
If you liked this article please like and share! Αν σας άρεσε το άρθρο κάντε like και share!
The Maid of Athens was the woman that inspired Lord Byron to write the poem MAID OF ATHENS, ERE WE PART
Η κόρη των Αθηνών ήταν η γυναίκα που ενέπνευσε τον Λόρδο Βύρωνα να γράψει το ποίημά του MAID OF ATHENS, ERE WE PART
According to C. G. Brouzas, Byron’s «Maid of Athens» was born Teresa Macri or Macris in 1797. She was the daughter of Mrs. Tarsia Macri, at whose house Byron lodged briefly in 1809 and in February 1810. Byron apparently fell in love with the 12-year-old girl; in a letter to Henry Drury the poet declares to be «dying for love of three Greek Girls at Athens», «Teresa, Mariana, and Kattinka», and wrote the poem for her before departing for Istanbul. On his way back from Turkey to Morea, on 17 July 1810, he stayed at Mrs. Macri’s house for another ten days. At some point he offered £500 for the girl — an offer which evidently was not accepted.
Σύμφωνα με τον Γ. Βρούζα, επρόκειτο για την Τερέζα Μακρή γεννημένη το 1797. Ήταν κόρη της κυρίας Ταρσίας Μακρή, στο σπίτι της οποίας έμεινε ο Λόρδος Βύρων για λίγες μέρες το 1809 και το Φεβρουάριο του 1810. Φημολογείται ότι ερωτεύτηκε με την 12-χρονη κοπέλα. Σε επιστολή του προς τον Henry Drury ο ποιητής δηλώνει ότι «πεθαίνει για την αγάπη τριών ελληνικών κοριτσιών στην Αθήνα», «Τερέζα, Μαριάνα, και Κατίνκα», και έγραψε το ποίημα γι ‘αυτήν πριν αναχωρήσει για την Κωνσταντινούπολη. Κατά την επιστροφή του από την Τουρκία στο Μοριά, στις 17 Ιουλίου 1810, έμεινε στο σπίτι της κας Macri για άλλες δέκα ημέρες. Σε κάποιο σημείο πρόσφερε £ 500 για το κορίτσι – μια προσφορά η οποία προφανώς δεν έγινε δεκτή.
Byron never met Teresa again. She eventually married James Black (1803–1868) and died impoverished in 1875 in Athens, Greece.
Ο Βύρων δεν ξανασυναντήθηκε με την κοπέλα η οποία παντρεύτηκε τον James Black και πέθανε πάμφτωχη στην Αθήνα το 1875.
Here is the poem…
MAID OF ATHENS, ERE WE PART
Ζωή μου, σᾶς ἀγαπῶ.
1.
Maid of Athens, ere we part,
Give, oh give me back my heart!
Or, since that has left my breast,
Keep it now, and take the rest!
Hear my vow before I go,
Ζωή μου, σᾶς ἀγαπῶ.
2.
By those tresses unconfined,
Wooed by each Ægean wind;
By those lids whose jetty fringe
Kiss thy soft cheeks’ blooming tinge
By those wild eyes like the roe,
Ζωή μου, σᾶς ἀγαπῶ.
3.
By that lip I long to taste;
By that zone-encircled waist;
By all the token-flowers that tell
What words can never speak so well;
By love’s alternate joy and woe,
Ζωή μου, σᾶς ἀγαπῶ.
4.
Maid of Athens! I am gone:
Think of me, sweet! when alone.
Though I fly to Istambol,
Athens holds my heart and soul:
Can I cease to love thee? No!
Ζωή μου, σᾶς ἀγαπῶ.
– George Gordon Lord Byron
Byron translates Ζωή μου, σᾶς ἀγαπῶ as “My life, I love thee.”
δείτε επίσης υπέροχες γκραβούρες με φορεσιές της Αττικής, Πελοποννήσου και όλης της Ελλάδος του 19ου αιώνα πατώντας εδώ
moreover take a look at wonderful engravings of Greek Attiki, Peloponnese and more Greek costumes of the 19th century in this link
greek culture/ελληνικός πολιτισμός 