Η βασιλισσα Αμαλία, η πρώτη βασίλισσα του Ελληνικού Κράτους

Πολλές φορές η προσωπικότητα και η θέση μιας γυναίκας μπορεί να επηρεάσει πολύ την κοινωνία. Ας πάρουμε για παράδειγμα την επιρροή που ασκεί σήμερα η βασίλισσα Ελισάβετ και η βασιλική οικογένεια στην Αγγλία, για να μην αναφέρουμε την περίπτωση της πριγκίπισσας Νταϊάνα. Σήμερα λοιπόν σκέφτηκα να σας αναρτήσω κάποια στοιχεία για μια προσωπικότητα που επηρέασε ιδιαίτερα την πρώιμη Ελληνική κοινωνία, την πρώτη βασίλισσα της Ελλάδας, την Αμαλία, σύζυγο του Όθωνα.

Πριν απο κάμποσο καιρό πήγα σε ένα σπίτι για να μου δείξουν φορεσιές της προγιαγιάς και πάνω στο τραπέζι βλέπω σε μια παλιά κορνίζα την παρακάτω εικόνα «φωτογραφία» σε ασπρόμαυρη εκδοχή.

E. W. Rietschel – Fr. Hanfstaengl, Η βασίλισσα Αμαλία στον κήπο της, γύρω στο 1855

«Ποιά είναι η γυναίκα στην κορνίζα;» ρωτώ την κυρία που με ξεναγούσε στην οικογενειακή συλλογή.

«Α!» μου απαντά » Είναι η προγιαγιά μας που μας κληροδότησε τα ρούχα! Βρήκαμε τη φωτογραφία της στο σεντούκι με τα πράγματα.»

Γέλασα με την καρδιά μου. «Κυρία,» της λέω «Αυτή δεν είναι η προγιαγιά σας. Είναι η βασίλισσα Αμαλία.»

Η κυρία έπεσε απο τα σύννεφα! Μια εικόνα της Βασίλισσας Αμαλίας στα οικογενειακά τους κειμήλια;

Η βασιλισσα Αμαλια: πίνακας του Νικηφόρου Λύτρα

Ηλίου φαεινότερον οτι η βασίλισσα Αμαλία επηρέασε βαθιά τις γυναίκες των οικονομικά ανώτερων τάξεων της ελληνικής επαρχιακής κοινωνίας.

Χατζηγιαννόπουλος Σπυρίδων-Η Βασίλισσα Αμαλία, 1858

Η Αμαλία, πριγκίπισσα του Όλντενμπουργκ, η μεγαλύτερη κόρη του Αυγούστου, Μέγα Δούκα του Όλντενμπουργκ και γεννημένη στις 21 Δεκεμβρίου 1818, έφτασε στην Ελλάδα στις 2 Φεβρουαρίου του 1837. Είχε προηγηθεί ο γάμος της με τον Όθωνα, ο οποίος είχε ήδη τρία χρόνια βασιλιάς της Ελλάδας, το 1836, όταν ήταν σε ηλικία 17 ετών.

H βασίλισσα Αμαλία σε πορτρέτο ζωγραφισμένο από τον Stieler, κατά τη στιγμή του γάμου της με τον Όθωνα 22 Νοεμβρίου του 1836 – που πραγματοποιήθηκε στο Oldenburg – της Βαυαρίας για λογαριασμό του βασιλιά Λουδοβίκου

Η Αμαλία ανήκε στο προτεσταντικό δόγμα ενώ ο Όθωνας ήταν καθολικός.

 

Χατζηγιαννόπουλος Σπυρίδων- Η Βασίλισσα Αμαλία, 1855

Με τον ερχομό της στην Ελλάδα, η βασίλισσα εγκαταστάθηκε στην οικία του Αφθονίδη προ του κήπου Κλαυθμώνος που γρήγορα είχε διασκευαστεί σε πρώτο ανάκτορο. Στις 10 Φεβρουαρίου του 1837 δέχθηκε για πρώτη φορά την αθηναϊκή κοινωνία με διερμηνέα τον Αλέξανδρο Ραγκαβή. Στις 25 Μαρτίου του 1837 έγινε η επίσημη υποδοχή της από τον ελληνικό λαό με αποθεωτικές εκδηλώσεις, όταν εμφανίσθηκε δημόσια στο πλευρό του Βασιλιά και η ημερομηνία αυτή χαρακτηρίστηκε ως εθνική επέτειος απο το βασιλιά την επόμενη χρονιά, μιας και συσχετιζόταν με την έναρξη της ελληνικής επανάστασης.

Χρωμολιθογραφια της Αμαλίας και του Όθωνα να κάνουν βόλτα με τη συνοδεια τους απο τη συλλογή του ΠΛΙ

Η άφιξη της Αμαλίας στην Ελλάδα προκάλεσε μεγάλη αίσθηση, καθώς και περιέργεια μεταξύ των ανθρώπων. Ο ελληνικός λαός γοητεύτηκε από αυτήν. Με την ομορφιά, τη γοητεία και την ισχυρή προσωπικότητά της, εισήγαγε στην Ελλάδα την έννοια της μόδας και εκπροσωπούσε το πνεύμα προόδου συνδέοντας την Ελλάδα με την ευρωπαϊκή οπτική.

Οι γυναίκες που ανήκαν σε ανώτερη κοινωνικά βαθμίδα, γυναίκες εμπόρων, γιατρών, πολιτικών κλπ ανώτερων επαγγελμάτων, ήταν αναμενόμενο να αποκτήσουν ως πρότυπό τους τη Βασίλισσα προκειμένου να ξεχωρίζουν απο τις κατώτερες βαθμίδες των γυναικών των αγροτών και των κτηνοτρόφων. Σε αυτό το πλαίσιο οι κυρίες της εποχής υιοθέτησαν αμέσως και την ενδυμασία της βασιλικής αυλής  τη φορεσιά της Αμαλίας που διαδόθηκε σε όλα τα Βαλκάνια, όπου υπήρχε ελληνισμός, και έγινε εθνική στολή. Αν σκεφτούμε οτι η βασίλισσα πρωτοεμφανίστηκε με τη συγκεκριμένη στολή «Αμαλίας» στις 16 Φεβρουαριου 1837, του ίδιου μήνα που έφτασε στην Ελλάδα, αυτό σημαίνει οτι η φορεσιά της Βασίλισσας και της κουστωδίας της είχαν προαποφασιστεί και δημιουργηθεί στην Ευρώπη, πριν την άφιξή της.

Η βασίλισσα Αμαλία εργάστηκε για την κοινωνική βελτίωση και την ομορφιά της Αθήνας. Δική της ιδέα ήταν να δημιουργηθούν κήποι στην Αθήνα, κατά τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Ο Εθνικός Κήπος τέθηκε σε λειτουργία το 1836 και αναπτύχθηκε τα επόμενα 25 χρόνια. Ιδρύθηκε επίσης το Αμαλιείο Ορφανοτροφείο και το Ναυτικό Απομαχικό Ταμείο, αλλά και σχολεία σε όλη την ελληνική επικράτεια. Οι προσπάθειες της Αμαλίας εκτιμήθηκαν σε μεγάλο βαθμό στην Ελλάδα, και πήραν τιμητικά το όνομά της η πόλη Αμαλιάδα και το χωριό Αμαλιάπολη.

Όσον αφορά την προσωπικότητα και τη φυσική εμφάνισή της, η Αμαλία χαρακτηριζόταν γενικά ως όμορφη. Ήταν επίσης εξαιρετικά ζωντανή και τολμηρή στην ιππασία. Της άρεσε να οδηγεί φορώντας το φόρεμα της Αμαλίας και επισκέφθηκε όλη την Ελλάδα με άλογο μέχρι το τελευταίο χωριό.

Όταν αναμίχτηκε με τα πολιτικά, έγινε στόχος σκληρών επιθέσεων και κριτικών. Η εικόνα της υπέστη περαιτέρω πλήγμα όταν αδυνατούσε να παράσχει έναν κληρονόμο στον Όθωνα και επέλεξε να παραμείνει Προτεστάντις σε μια σχεδόν εξολοκλήρου ορθόδοξη χώρα. Έγινε επίσης στόχος μιας προσπάθειας δολοφονίας. Ο πιθανός δολοφόνος ήταν μαθητής. Καταδικάστηκε σε θάνατο, αλλά η παρέμβαση της Αμαλίας του χάρισε την ζωή.

Ενώ το βασιλικό ζευγάρι  ήταν σε περιοδεία στην Πελοπόννησο το 1862, πραγματοποιήθηκε εξέγερση στην Αθήνα. Ο βασιλιάς Όθωνας κλήθηκε να μην αντισταθεί στην εξέγερση και η βασιλεία του έληξε. Αυτός και η Αμαλία έφυγαν από την Ελλάδα με μια βρετανική ναυαρχίδα. Έφτασαν στη Βαυαρία όπου  και πέρασαν τα υπόλοιπα χρόνια τους ως εξόριστοι.

Η Βασίλισσα Αμαλία έφυγε από τη ζωή στη Βαμβέργη το 1875 και ενταφιάστηκε στο Μόναχο, δίπλα στο Βασιλιά Όθωνα.

πηγες

http://arrayedingold.blogspot.com/2012/01/amalia-of-oldenburg-queen-of-greece.html

https://www.klik.gr/gr/el/prosopa/amalia-h-proti-basilissa-tis-elladas-pou-pethane-parthena-2/

http://www.gogmsite.net/early_victorian_-_1837_-_18/amalie-oldenburg-queen-of-g-3.html

https://habilisii-habilis.blogspot.com/2014/03/blog-post_15.html

Advertisement

Τα δύο γνωστά βυζαντινά στέμματα

Όταν μιλάμε για Βυζαντινούς Αυτοκράτορες μας έρχεται πολύ συχνά στο νου η πολυτέλεια που συνοδεύει τον Αυτοκρατορικό Θώκο. Ωστόσο μέσα στο διάβα του χρόνου λίγα κειμήλια των Αυτοκρατόρων σώθηκαν, ανάμεσα στα οποία αυτά τα δύο μοναδικά στον κόσμο στέμματα, εξαιρετικά δείγματα της βυζαντινής τέχνης των χρυσοχόων της Αυτοκρατορικής Αυλής.

Και τα δύο βρίσκονται στα θησαυροφυλάκια της Ουγγαρίας. Το πρώτο λέγεται «Το στέμμα του Μονομάχου» αν και επειδή τα πλακίδια βρέθηκαν μεμονωμένα, οι ερευνητές δεν συγκλίνουν όλοι στο οτι αποτελούσαν το σύνολο ενός στέμματος. Το κόσμημα ανάγεται στον 11ο μΧ αιώνα και αποτελεί σύμφωνα με τους ερευνητές προϊόν των Αυτοκρατορικών Εργαστηρίων της Κωνσταντινούπολης, μολονότι υπάρχουν πολλά ορθογραφικά λάθη πάνω στα πλακίδια.

Σύμφωνα με το θρύλο που καλύπτει το στέμμα αυτό, το δώρησε ο Αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Μονομάχος (1042-1054) στον βασιλιά της Ουγγαρίας Ανδρέα (1046-1061) ως αμοιβή για την πολιτική που ακολούθησε κατά την περίοδο της Βασιλείας του. Στο κέντρο φέρει εικόνα του Αυτοκράτορα Κωνσταντίνου  και δεξιά και αριστερά του υπάρχουν παραστάσεις απο τις Αυγούστες Ζωη και Θεοδώρα. Τα υπόλοιπα πλακίδια του στέμματος απεικονίζουν δύο ορχούμενες γυναίκες και δύο αλληγορικές μορφές, την Ταπείνωση και την Αλήθεια. Φυλάσσεται στο Εθνικό Μουσείο της Ουγγαρίας.

Το στέμμα του Μονομάχου

Για το στέμμα του Μονομάχου μπορείτε να διαβάσετε και εδώ  την μελέτη της Γιασμίνας Μωυσείδου και το άρθρο του Timothy Dawson The Monomachos Crown: Towards a Resolution

Το δεύτερο διασωθέν στέμμα είναι αυτό που αποκαλείται ως «Στέμμα του Αγίου Στεφάνου» ή Corona Graeca.

Στέμμα του Αγίου Στεφάνου

Το «στέμμα του Αγίου Στεφάνου» δωρήθηκε απο τον Αυτοκράτορα Μιχαήλ Δούκα Παραπινάκη (1071-1078) στον Βασιλιά της Ουγγαρίας Γεϊζάν τον Α, όταν αυτοί συνθηκολόγησαν και ο Γεϊζάν ανεβαίνοντας στο θρόνο νυμφεύθηκε μια ανιψιά του Νικηφόρου Βοτανειάτη.

Φυλάσσεται στη Βούδα και χρησίμευε στη στέψη των βασιλέων της Αυστρίας ως αυτοκρατόρων της Ουγγαρίας.

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΜΕ ΛΥΡΑ

Πολλές φορές αναρωτιόμαστε.. πώς να ήταν άραγε η αρχαία ελληνική μουσική; Μοιάζει με τη σημερινή ή πόρρω απέχει από τα παραδοσιακά μας ακούσματα;

Κάποιοι μουσικοί έκαναν ηχογραφήσεις με αρχαία ελληνικα όργανα και ρυθμούς και το αποτέλεσμα ήταν το παρακάτω… χαρείτε το!

Συνταγές από τη βυζαντινή εποχή! κοπιάστε να φάμε

Αν και οι αγιογράφοι του 11ου και του 12ου αι. παραμένουν πιστοί στο παραδοσιακό ιδεώδες της νηστείας, οι λιγότερο συντηρητικές πηγές προσφέρουν ένα πλούτο πληροφοριών για το αυξημένο ενδιαφέρον για το φαγητό και τη μεγαλύτερη διαθεσιμότητα πρώτων υλών. Η ποικιλία των λαχανικών, των φρούτων και των καρυκευμάτων -μαύρο πιπέρι,  κύμινο, μέλι, ελαιόλαδο, ξύδι, αλάτι, μανιτάρια, σέλινο, πράσα, μαρούλια, ραδίκια, σπανάκι, γογγύλια, μελιτζάνες, λάχανο, σέσκουλα,  αμύγδαλα, ρόδια, καρύδια, μήλα, φακές, σταφίδες, κ.λπ.- τα οποία αναφέρονται από τον Πτωχοπρόδρομο ( ca 1166, Poèmes prodr. nο.2.38-45)  ως τρόφιμα που υπήρχαν στην κουζίνα ενός φτωχού της Κωνσταντινούπολης,  καθρεφτίζει τόσο το ενδιαφέρον για το καλό φαγητό όσο και για τη μεγάλη διαθεσιμότητα των πιάτων.  Φυσικά, πάνω από όλα  το φαγητό στην Κων/πολη των Κομνηνών ήταν μια σύνθεση της διατροφής του παρελθόντος  με τα πολλά νέα υλικά και τις γαστρονομικές καινοτομίες του 11ου και του 12 αιώνα.

TO ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΔΕΙΠΝΟ (ΕΔΩΔΙΜΗ ΙΣΤΟΡΙΑ)

ΜΕΝΟΥ

για ένα πλούσιο τραπέζι

σφουγγάτο

απάκι

χοιρινό συκώτι μαγειρεμένο με κρασί

κουνέλι μαγειρεμένο με κόκκινο κρασί και ναρδόσταχυ

ψητό χοιρινό  αλειμμένο με ξυδόμελο

σιλιγνίτης, ένα πολύ λευκό ψωμί

ρυζόγαλο με κατσικίσιο γάλα και  μέλι

γλυκό κυδώνι

κόνδιτο

θασόροφο (?)

ΜΕΝΟΥ

για ένα φτωχότερο τραπέζι

κάππαρη σε ξιδόμελι

μαύρες ελιές με σιναπόσπορο

αντίδια με γάρο και ελαιόλαδο

λάχανο με γάρο, ελαιόλαδο και ξίδι

φάβα μαυρομάτικων φασολιών αρτυμένη με ξίδι και μέλι

διάφορα είδη ψωμιών φτιαγμένα με αλεύρια κατώτερων δημητριακών

Τα όσπρια ήταν μια διαδεδομένη πηγή πρωτεϊνών για τους αγρότες, τους φτωχούς και τους μοναχούς. Στις περισσότερες περιπτώσεις τα ξέβραζαν για να τα κάνουν πιο εύπεπτα. Οι ελιές, το τυρί, τα αυγά, τα άγρια χόρτα και τα λαχανικά έπαιζαν επίσης σπουδαίο ρόλο στη διατροφή των κατώτερων τάξεων. Τα λαχανικά καταναλώνονταν ωμά, βρασμένα, μαγειρεμένα, τηγανιτά.   Και παρ’ όλο που υπήρχαν λαχανόκηποι σε όλες τις πόλεις,  πολλά από αυτά που ξέρουμε σαν βυζαντινά χλωρά ηδύσματα και «πολυτελή» αρωματικά (π.χ. κρόκος) παρέμειναν προϊόντα της γεωργικής παραγωγής.

Με το Βόσπορο και την Προποντίδα να τους προσφέρουν άφθονα αλιεύματα, δεν είναι περίεργο που οι κάτοικοι της Κωνσταντινούπολης ήταν ψαροφάγοι. Εντούτοις κατά τον 11ο και 12ο αι. σημείνεται αξιόλογη αύξηση της κατανάλωσης κρέατος.  Χοιρινά, πρόβεια και κατσικίσια κρέατα είχαν μεγάλη διάδοση στα τραπέζια. Αυτά που προέρχονταν από  νεαρά ζώα συνήθως προσφέρονταν βραστά ή ψητά.  Λαγοί, γαζέλες από την Ανατολία, άγρια γαϊδούρια (όναγροι) ανήκαν στα δημοφιλέστερα είδη για αυτοκρατορικό κυνήγι.   Οι φτωχοί και οι αγρότες έτρωγαν μικρό κυνήγι, εντόσθια και ίσως κάποιο πουλερικό από αυτά που εξέτρεφαν οι ίδιοι.

Δείτε περισσότερα

https://historyofgreekfood.wordpress.com/tag/%CE%B2%CF%85%CE%B6%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B9%CE%BD%CE%AE-%CE%B3%CE%B1%CF%83%CF%84%CF%81%CE%BF%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%AF%CE%B1/

πηγη

Η Μπάμπο ή Βρεξούδια: ένα πανάρχαιο έθιμο με αναφορά στη γυναικοκρατία

Η Μπάμπο ή Βρεξούδια είναι ένα πανάρχαιο έθιμο, με αναφορά στη γυναικοκρατία που τελείται απο τις γυναίκες της Μονοκκλησιάς, της Ανω Καμήλας και της Νεας Πέτρας Σερρών.

Η γυναικοκρατία το 1964 

Κυρίως τελούνταν στη Βόρεια και την Ανατολική Θράκη, απ’ όπου οι πρόσφυγες το μετέφεραν στις νέες τους πατρίδες. Οι πρόσφυγες από τη Βουλγαρία, το έλεγαν “Μπάμπω Ντεν”, από την Τουρκία “Μπάμπου Γκιουνού”, ενώ όσοι ήρθαν από τα παράλια του Πύργου (Μεσημβίας Σουζόπολη), το έλεγαν “Μπαμπώτερα”.

Το έθιμο αυτό, τελείται στις 8 Ιανουαρίου, εορτή της Αγίας Δομνίκης, ή Δόμνης και σκοπό έχει την απόδοση τιμής στο πρόσωπο της γιαγιάς, η οποία συνέβαλε στη γέννα των παιδιών. Η γιαγιά στην αρχαιότητα, λέγονταν μάμμη και ως έμπειρη στη ζωή, ήταν αυτή που με τη σοφία και την πείρα της βοηθούσε τις έγκυες στη γέννα. ‘Έτσι με τα χρόνια η μάμμη με την μετάθεση του τόνου έγινε μαμή και από γιαγιά απόχτησε τη σημασία της μαίας.

Η 8η του Γενάρη λοιπόν,  είναι αφιερωμένη αποκλειστικά και μόνο στις παντρεμένες γυναίκες.
Πρωί-πρωί οι γυναίκες με την ιδιότυπη ενδυμασία τους πηγαίνουν στο σπίτι της πιο ηλικιωμένης γυναίκας, της μπάμπως (μπάμπω= γριά ή μαμή), που είναι και το τιμώμενο πρόσωπο της μέρας, και, αφού τη «βρέχουν» με βασιλικό και τη βάζουν να «τάξει», της προσφέρουν δώρα. Ύστερα την τοποθετούν πάνω σε ένα αμάξι, κατάλληλα μετασκευασμένο και στολισμένο. Και τη γυρίζουν στους δρόμους του χωριού χορεύοντας στο ρυθμό της παραδοσιακής γκάιντας. Ακολουθεί το γλέντι που το μεσημέρι μεταφέρετε ξέφρενο στην κεντρική πλατεία του χωριού. Οι θρακιώτικοι χοροί, το «ζουναράδικο» και η «μπαιντούσκα» έρχονται πρώτοι έπονται ο συρτός και ο καρσιλαμάς. Μην τολμήσει κάποιο αντρικό πόδι να παραβιάσει τα σύνορα, που έχουν ορίσει με σχοινί γύρω από την πλατεία! Τον περιμένει κατάβρεγμα μέχρι το κόκαλο.
Αλλες γυναίκες ντυμένες με αντρικές ενδυμασίες ασχολούνται με καθαρά αρρενωπές δουλειές. Παράλληλα οι άντρες στα σπίτια αναγκάζονται να κάνουν τις εργασίες του σπιτιού, αφού η νοικοκυρά λείπει για μια μέρα από αυτό. Η διασκέδαση και το συμπόσιο, συνεχίζεται το σούρουπο μέσα στο οίκημα του συλλόγου σε αυστηρά περιορισμένο κύκλο των παντρεμένων γυναικών μέχρι τα ξημερώματα της επομένης μακριά από κάθε αδιάκριτο μάτι και χωρίς την αντρική παρουσία. Οι οργανοπαίκτες είναι χωρισμένοι από ένα προπέτασμα, για να μην βλέπουν ότι γίνεται.

Στην Νέα Βύσσα και στ’ άλλα χωριά του Βόρειου ‘Εβρου όπου δεν υπάρχουν πια μαίες στα χωριά, η εκδήλωση γίνεται με την εξής λειτουργικότητα.

 Το πρωί της 8ης Ιανουαρίου, η κάθε γυναίκα του χωριού που γέννησε τη χρονιά που πέρασε, επισκέπτεται στο σπίτι της την “Μπάμπω”, φέρνοντας της δώρα, πετσέτα και παπούτσια, για να μπορεί να σκουπίζεται και να τρέχει στα σπίτια, όσων την έχουν ανάγκη. Εκείνη που έχει καλοντυθεί και στολιστεί, ανταποδίδει με κεράσματα κι ευχές. ‘Οταν συγκεντρωθούν όλες οι γυναίκες, φέρνουν τη “Μπάμπω” με πομπή επάνω σε αμάξι ως τη βρύση του χωριού, όπου η κάθε γυναίκα της πλένει τελετουργικά τα χέρια. Ακολουθεί διασκέδαση μόνο των γυναικών με τη “Μπάμπω”, σε ένα καφενείο του χωριού.

Στην περιοχή των Σερρών, το έθιμο μεταφέρθηκε από τις Θρακιώτισσες που μετοίκησαν στον νομό και το διατηρούν εδώ και δεκάδες χρόνια.

Σύμφωνα με αυτό, στις 8 Ιανουαρίου, οι γυναίκες αναλαμβάνουν κυρίαρχο ρόλο, γλεντούν, χορεύουν και πίνουν όλη μέρα, ενώ οι άνδρες μένουν μέσα στα σπίτια και αναλαμβάνουν τον ρόλο της νοικοκυράς. Τη μέρα αυτή αποδίδονται ιδιαίτερες τιμές στη γηραιότερη γυναίκα του χωριού (μπάμπω), που στα ύστερα χρόνια εκτελούσε και χρέη μαμής.

Κατά το δρώμενο, νωρίς το μεσημέρι, οι παντρεμένες γυναίκες του χωριού, με τη συνοδεία ήχων μουσικών οργάνων (παλιότερα με τους ήχους της γκάιντας), μαζεύονται στην κεντρική πλατεία και από εκεί πορεύονται προς το σπίτι της «μπάμπως» για να της προσφέρουν δώρα και να πάρουν τις ευχές της, για μακροζωία και γονιμότητα.  Στη συνέχεια, σχηματίζουν πομπή και οδηγούνται στην πλατεία του χωριού, όπου στήνεται το γλέντι. Καθ’ όλη τη διάρκεια του «ξεφαντώματος» των γυναικών, οι άνδρες δεν επιτρέπεται ούτε να κυκλοφορούν στους δρόμους, αλλά ούτε και να πλησιάσουν τις γυναίκες. Σε περίπτωση που κάποιος θαρραλέος τολμήσει να πλησιάσει, τότε οι γυναίκες τον κυνηγούν, τον καταβρέχουν και προσπαθούν να τού βγάλουν τα ρούχα,τα οποία και στη συνέχεια θα δημοπρατήσουν. Το μεγάλο γλέντι των γυναικών ολοκληρώνεται αργά το απόγευμα με τραγούδια, παραδοσιακά εδέσματα και πολύ κρασί.

    Στις Σέρρες, το έθιμο αναβιώνει από τον Σύλλογο Έγγαμων Γυναικών της Νέας Πέτρας Σερρών και από τον Σύλλογο Γυναικών Μονοκκλησιάς, ενώ το «παρών» στις εκδηλώσεις δίνουν αρκετοί πολιτικοί άρχοντες της περιοχής, που προκειμένου να πλησιάσουν στις εκδηλώσεις, φορούν μαντίλες στο κεφάλι και ποδιές στη μέση. Δεν είναι λίγες δε, οι φορές που οι γυναίκες τους καταβρέχουν και τους αλευρώνουν…

Οι ρίζες όμως του εθίμου πρέπει να αναζητηθούν πολύ πιο παλιά και πιθανόν στην αρχαιότητα. Ίσως ξεκίνησε από τη λατρεία κάποιας αρχαίας θεότητας της γονιμότητας. Οι γυναίκες στην αρχαιότητα πρόσφεραν θυσίες στην Γενετυλλίδα, αττική θεότητα της γονιμότητας του τοκετού, η γιορτή που γινόταν προς τιμή της χαρακτηριζόταν ως γιορτή των γυναικών. Το έθιμο αυτό φαίνεται πως πρωτάρχισε με τιμώμενο πρόσωπο τη μαμή, που αποτελούσε αξιόλογο μέλος της κοινωνίας του χωριού, και από έλλειψη μαμής πιθανόν στα πρώτα χρόνια της εγκατάστασης των προσφύγων στη Μονοκκλησιά, τη θέση της πήρε η γεροντότερη γυναίκα του χωριού. Παρόμοια έθιμα με συμμετοχή γυναικών γίνονται και σε άλλα χωριά της Βόρειας κυρίως Ελλάδας.

Κατά τους λαογράφους, το έθιμο έχει αρχαιοελληνική προέλευση και θυμίζει τα “Θεσμοφόρια”, αγροτική γιορτή κατά την οποία οι γυναίκες επικαλούνταν γονιμότητα και ιδιαίτερα τα Αλώα, που γίνονταν την ίδια εποχή (αρχές Ιανουαρίου) στη Θράκη, στα οποία μετείχαν μόνο γυναίκες, οι οποίες πορεύονταν τραγουδώντας άσεμνα τραγούδια, ενώ στα τραπέζια τους είχαν πολύ κρασί και ομοιώματα “μορίων”. Όλα αυτά, ήταν χαρακτηριστικά για όλες τις γιορτές, οι οποίες αποσκοπούσαν στη γονιμότητα των ανθρώπων και των καρπών. Άλλοι ερευνητές συνδέουν το έθιμο της Μπάμπως με τα ορφικά και ελευσίνια μυστήρια. Περισσότερες πληροφορίες δείτε εδώ

Πηγές :

http://www.e-thraki.gr/cgs.cfm?areaid=1&id=141

http://www.protothema.gr/culture/article/440600/anavionei-to-ethimo-tis-babos-stis-serres/

Omorfa Taxidia 6 Ιανουαρίου 2012 ·

http://www.faroslive.com/
http://users.sch.gr/vaxtsavanis/ginaikokratia.html

http://laografiaparadosi.blogspot.gr/2015/01/blog-post_8.html

Η παρουσίαση του βιβλίου «Ελληνικές Παραδοσιακές Φορεσιές Β. Εύβοια» στο Μαντούδι Ευβοίας

Στην κατάμεστη αίθουσα του Πνευματικού Κέντρου του Ιερού Ναού Αγ. Ιωάννου του Θεολόγου στο Μαντούδι Ευβοίας, βρεθήκαμε με χαρά την περασμένη εβδομάδα να μιλάμε για τον ευβοϊκό πολιτισμό.

Με πλοηγό το βιβλίο «Ελληνικές Παραδοσιακές Φορεσιές Βόρεια Εύβοια»  μας δόθηκε η ευκαιρία να επικοινωνήσουμε με τους παρευρισκομένους και να μιλήσουμε για τις τοπικές βορειο-ευβοϊκές φορεσιές και τα κοσμήματά τους, την αξία, την δημιουργία, τον τρόπο ντυσίματος αλλά και τον συμβολισμό τους.

Την παρουσίαση του βιβλίου έκανε με εξαίρετο τρόπο η ιστορικός-φιλόλογος κ. Ιωάννα Παπαϊωάννου η οποία ανέλυσε εν συντομία τα μέρη του βιβλίου αλλά και φώτισε τις ιδιαίτερες πτυχές του, που αφορούσαν τον τοπικό πολιτισμό της περιοχής.

Το βήμα στη συνέχεια φιλοξένησε τον κ. Θεοφάνη Ραμιώτη, ο οποίος πλαισίωσε την παρουσίαση με την έκθεση των αντιγράφων των αυθεντικών παραδοσιακών κοσμημάτων που κατασκευάζει. Ο κ. Ραμιώτης  παρουσίασε με διαφάνειες τις τεχνικές δημιουργίας των παραδοσιακών κοσμημάτων που στολίζουν τα σεγκούνια της Βόρειο-ανατολικής Εύβοιας και του Μαντουδίου. Επίσης, πρόβαλλε βίντεο στους παρευρισκομένους και τους εξήγησε αναλυτικά πώς κατασκευάζεται ένα παραδοσιακό συρματερό κόσμημα στο εργαστήριο.

Στη συνέχεια μου δόθηκε η ευκαιρία να παρουσιάσω ζωντανά, τα σεγκούνια της περιοχής, αναφέροντας αναλυτικά τα κομμάτια της φορεσιάς. Παράλληλα παρέθεσα ιστορικά και λαογραφικά στοιχεία για καθένα από αυτά τα ενδύματα που επιδεικνύονταν, για τις παραδόσεις και συνήθειες που συνδέονται με αυτά αλλά και για τα κοσμήματά τους.

Την εκδήλωση, που κράτησε αμείωτο το ενδιαφέρον των ακροατών μέχρι τέλους, έκλεισε ο πανοσιολογιώτατος αρχιμ. π. Δαμασκηνός Μάκρας ο οποίος ευχαρίστησε και τίμησε τον οικοδεσπότη της εκδήλωσης, τον αιδεσιμολογιώτατο αρχιερατικό επίτροπο Κηρέως π. Ιωάννη Μαρκου, και προϊστάμενο του Ι.Ν. Αγ. Ιωάννου του Θεολόγου, χαρίζοντάς του έναν ασημένιο σταυρό.

 

Την παρουσίαση τίμησαν με την παρουσία τους οι αιδεσιμολογιώτατοι ιερείς της περιοχής π. Νικόλαος Μάρκου, π. Βασίλειος Μάρκου, π. Δημήτριος Σταμούλης, η Πρόεδρος της τοπικής κοινότητας Μαντουδίου, οι Πρόεδροι και τα Δ.Σ. των πολιτιστικών συλλόγων της περιοχής και αρκετός κόσμος, φίλοι της παράδοσης και του πολιτισμού.

Ευχαριστούμε θερμά τους αιδεσιμολογιώτατους  π. Ιωάννη Μάρκου και π. Νικόλαο Μάρκου, τις οικογένειές τους, αλλά και όλους τους ανθρώπους που βοήθησαν για το στήσιμο της εκδήλωσης, για την αγάπη και την αβραμιαία φιλοξενία τους και τις κυρίες Έλενα Αλατζά και Ολυμπία Ματσούκα για τον κόπο και την άδολη βοήθειά τους στην παρουσίαση των σεγκουνιών. Επίσης ευχαριστούμε από καρδιάς όλους τους ανθρώπους που με την προσέλευσή τους στήριξαν την εκδήλωση, ανάμεσα στους οποίους ιδιαίτερα συγκινητική ήταν η παρουσία μιας κυρίας εκ των χορηγών της έκδοσης του βιβλίου από την Αμερική, που βρέθηκε στο Μαντούδι και άδραξε την ευκαιρία να μας γνωρίσει. Τέλος, ευχαριστούμε τον Πρόεδρο, τη χοροδιδάσκαλο και τα μέλη του Χορευτικού Συλλόγου «Μάκιστος«, οι οποίοι, εκτός της φυσικής τους παρουσίας, εξέδωσαν πρόσφατα το νέο τους ημερολόγιο, με θέμα κοσμήματα των φορεσιών της Βόρειας Εύβοιας, δημιουργημένα από τον Θεοφάνη Ραμιώτη.

Η εκδήλωση αυτή στο Μαντούδι μας ευχαρίστησε και μας γέμισε θετική ενέργεια για να συνεχίσουμε να προβάλλουμε με αγάπη τον ευβοϊκό πολιτισμό μας. Ελπίζουμε σύντομα να βρεθεί ευκαιρία να ανταμώσουμε και πάλι.

 

Οι πετρινες βρυσες των αναμνήσεων και της έμπνευσης…

Οι πέτρινες βρύσες ήταν κομβικό σημείο για τη συνάντηση των χωρικων των προηγούμενων αιώνων. Μιας και το τρεχούμενο νερό δεν έφτανε μέχρι το σπίτι όπως σήμερα, οι γυναίκες και τα παιδιά αναγκάζονταν να το μεταφέρουν απο τη δημοσια βρυση με κανάτια για τις ανάγκες της οικογένειας. Αργότερα εμφανίστηκε το επάγγελμα του νερουλά, ο οποίος για μικρό χρηματικό αντίτιμο μετέφερε μια ποσότητα νερού από την πετρινη βρυση της περιοχής στα σπίτια.

Κρήτη 1955, Erich Lessing

Μικρό αγόρι παίρνει νερό από τη βρύση Sara Shneiderman Collection

Νερουλάδες Αθήνα 1946 by Leo Stoecker

Η πέτρινη βρυση ήταν και το σημείο συνάντησης και συναναστροφης των νέων αντρων με τα κορίτσια. Μιας και τα ήθη δεν επέτρεπαν στις γυναίκες να κυκλοφορούν ελευθερα, η επίσκεψη τους στην πέτρινη βρύση ήταν και η ευκαιρία τους να δουν και να ανταλλάξουν δυο λόγια με  τους υποψήφιους μνηστήρες τους. Αρκετοί καλλιτέχνες εμπνεύστηκαν απο το θέαμα αυτό και το αποτύπωσαν με το χρωστηρα τους.

Johann Georg Christian Perlberg (1806-1884)-Scena neoellenica

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΦΕΡΕΚΕΙΔΗΣ(1862-1929) Στη βρυση

Νικόλαος Σαντοριναίος – Το κορίτσι με την στάμνα

AT THE FOUNTAIN Απόστολος Γεραλης

 

Το σύμβολο «καρδιά» και η αρχαία σύνδεσή του με τον έρωτα

Αν και ολοι έχουμε μάθει απο μικροί να ζωγραφίζουμε καρδιές όταν θέλουμε να εκδηλώσουμε την αγάπη μας παρόλα αυτά καλό θα ήταν να μαθαίναμε την ιστορία του συμβόλου που έμελλε να γίνει παγκόσμιο.

Μετά απο πολλές εικασίες, οι επιστήμονες κατέληξαν οτι το παραδοσιακό σχήμα της καρδιάς (♥) σχετίζεται με ένα φυτό της αρχαιότητας, το σίλφιο.

Αυτό διατυπώθηκε μιας και βρέθηκαν ασημένια νομίσματα από την Κυρήνη του 6ου-5ου αιώνα π.Χ., που φέρουν ένα παρόμοιο σχέδιο, μερικές φορές συνοδευόμενο από ένα φυτό σίλφιον. Το σχήμα καρδιάς που αποτυπώνεται θεωρείται ότι εκπροσωπεί το σπόρο του φυτού ή την στενόμακρη σποροθήκη του.

Τι ήταν όμως το φυτό σίλφιο για τους αρχαίους;

Πολλές ιατρικές χρήσεις αποδόθηκαν στο φυτό.Λέγεται ότι μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να θεραπεύσει το βήχα, τον πονόλαιμο, τον πυρετό, τους πόνους, για το πεπτικό (απεντόμωση, αντισπασμωδικό, καθαρτικό, στυπτικό), για το κυκλοφορικό, για κοινές, γυναικολογικές (κονδυλώματα, έναντι στειρότητας και για να διευκολυνθεί η έμμηνος ρύση), για εξωτερική χρήση κατά του καρκίνου του δέρματος, τη θεραπεία των πληγών, ενάντια στη μυϊκή ένταση, αλλά και ως θεραπεία στο τρέμουλο, την επιληψία και την κατάθλιψη.

Ο Ιπποκράτης έγραψε:^[14]

Όταν εξέχει το έντερο και δεν επιστρέφει στη θέση του, ξύστε σε μικρά κομμάτια, το καλύτερο και πιο συμπαγές σίλφιον και εφαρμόστε το ως κατάπλασμα.

Ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος παραδέχεται ότι τις θεραπευτικές του ιδιότητες ήταν σχεδόν ατελείωτες.

Στο θέμα του έρωτα, εικάζεται ότι το φυτό μπορεί επίσης να λειτουργούσε και ως αντισυλληπτικό, βασιζόμενο εν μέρει σε δήλωση του Πλίνιου, ότι θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί «για την απομάκρυνση των υγρών που εκκρίνονται στην εμμηνόρροια». Πολλά είδη στην οικογένεια του μαϊντανού έχουν οιστρογονικές ιδιότητες, ενώ ορισμένες, όπως το άγριο καρότο, έχουν βρεθεί να λειτουργούν ως αμβλωτικά (έχουν χημικές ουσίες που τερματίζουν μια εγκυμοσύνη). Δεδομένου αυτού, είναι πολύ πιθανό ότι το φυτό ήταν φαρμακολογικά δραστικό στην πρόληψη της εγκυμοσύνης, εμποδίζοντας την γονιμοποίηση του ωαρίου ή την εμφύτευση στη μήτρα ή συνεισέφερε στη διακοπή της κύησης.

Ένα Κυρηναϊκό κέρμα, πολύ εύγλωττο από την άποψη αυτή, δείχνει μια γυναικεία μορφή με το χέρι αγγίζει ένα φυτό σίλφιον και με το άλλο υποδεικνύει τα γεννητικά όργανα. Για την ακρίβεια, γνωρίζουμε ότι στην Ελλάδα από τον έβδομο αιώνα πΧ μερικά φυτά της οικογένειας Apiaceae (που περιλαμβάνει μάραθο, καρότα, κύμινο, μαϊντανό, κόλιαντρο, άνηθο και άλλα), εκτός από τη μαγειρική χρήση, χρησιμοποιούνταν ως φάρμακα, και ότι τα άγρια ​​καρότα και το μάραθο κατέχουν την ιδιότητα να εμποδίζουν την αναπαραγωγή. Με δεδομένη μια τέτοια ευελιξία της χρήσης, δεν αποτελεί έκπληξη η ευρεία διάδοση του σίλφιον σε όλο τον αρχαίο κόσμο, και το γεγονός ότι η επεξεργασία και το εμπόριο του αποτελούσε κρατικό μονοπώλιο από το βασίλειο της Κυρήνης . Η Κυρήνη ιδρύθηκε το 630 π.Χ. με μετανάστες Δωριείς από το νησί της Σαντορίνης και έγινε η πιο σημαντική πόλη στις ακτές της Βόρειας Αφρικής, επίκεντρο του πολιτισμού –  που έγινε διάσημο από την παρουσία των διάσημων ανθρώπων (το μαθηματικό Θεόδωρο, ο ποιητής Καλλίμαχος , ο φιλόσοφος Αρίστιππος, ο γεωγράφος Ερατοσθένης κλπ) και όχι συμπτωματικά η περιοχή φημιζόταν για τη σχολή της ιατρικής και της φαρμακολογίας.

Νόμισμα από την Κυρήνη

Ένα ελληνικό κύπελλο του 560 π .Χ που βρίσκεται τώρα στην Εθνική Βιβλιοθήκη του Παρισιού, παρουσιάζει την εικόνα του βασιλιά Αρκεσίλαου ΙΙ της Κυρήνης να ζυγίζει τα τσουβάλια που περιέχουν σίλφιον.  Ένας χαρακτήρας της κωμωδίας του Αριστοφάνη λέει ότι «ο μεγαλύτερος πλούτος της γης θα ήταν το να κατέχεις όλο το σίλφιο της Λιβύης.»

Για την ιστορία το φυτό σίλφιον έχει εξαφανιστεί σήμερα. Μιας και έλεγαν οτι μόνο όταν ήταν αυτοφυές στα παράλια της Βόρειας Αφρικής είχε τις ιδιότητές του, η υπερεκμετάλλευσή του οδήγησε στην εξαφάνιση του είδους απο τους ρωμαϊκούς χρόνους.

Τελικά μήπως το σημερινό παγκόσμιο σύμβολο της αγάπης και της φιλίας ήταν το παλιό σύμβολο του σαρκικού έρωτα χωρίς περιορισμούς;

πηγή 

Βυζαντινοί ναοί σε Εύβοια και Άνδρο

Στη σημερινή ανάρτηση σας παραθέτω δύο τεκμήρια και εργασίες αναφορικά με παλιούς βυζαντινούς ναούς στα νησιά μας Άνδρο και Εύβοια. Καλή μελέτη!

ΠΑΣΧΑΛΗΣ, Δημήτριος Π.. Χριστιανική Άνδρος (Andros sacra). Παλαιαί εκκλησίαι της νήσου Άνδρου. Δελτίον Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας, [S.l.], p. 3-50, Απρ. 2013. ISSN 2241-2190. 

βυζαντινός ναός του Ταξιάρχη Μελίδας στην Άνδρο (πηγη)

ΖΩΓΡΑΦΟΣ, Παντελής Γ.. Χριστιανική Εύβοια. Δελτίον Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας, [S.l.], p. 3-13, Απρ. 2013. ISSN 2241-2190. Διαθέσιμο από: <http://ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/deltion/article/view/4874/4648>. Ημερομηνία πρόσβασης: 15 Νοέ. 2016 doi:http://dx.doi.org/10.12681/dchae.1332.

πηγη

Πρoστατευμένο: 20+1 ΑΛΗΘΙΝΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΠΟΥ ΕΓΙΝΑΝ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΙ ΧΟΡΟΙ (δωρεάν e-book! Με την εγγραφή σας στο blog σας αποστέλλεται ο κωδικός!)

Αυτό το περιεχόμενο είναι προστατευμένο με κωδικό. Για να το δείτε εισάγετε τον κωδικό σας παρακάτω:

Συνθηματικό: