Για τους φίλους της χειροτεχνίας και του crafting που αναζητούν αρχαιοελληνικά σχέδια για να εμπνευστούν σήμερα η ανάρτησή μας είναι αφιερωμένη σε αυτούς. Σχέδια αρχαιοελληνικά λοιπόν, απο παλιά βιβλία, γραμμικά και λουλουδιαστά για κάθε είδους ιδέα που θα σας έρθει!
Costume of the ancients. (2). Hope, Thomas, 1770?-1831.
Αν εμπνευστείτε απο τα σχέδια αυτά που σας δείχνουμε στείλτε μας τη δουλειά σας να τη δούμε! Καλή επιτυχία!
πηγη
Tessellation related Photo plates from Owen Jones’ 1853 classic book, «The Grammar of Ornament».
Κάποια βιβλία μπορούν να μας προσφέρουν εκπαιδευτικό υλικό για τους μικρούς μας φίλους! Και τι καλύτερο μέσο αφομοίωσης της μυθολογίας απο τη ζωγραφική! Γραμμικά σχέδια λοιπόν Ελλήνων πολεμιστών και Αμαζόνων για αγόρια και κορίτσια. Οι εικόνες απο αγγεία της συλλογής του Βρετανού Thomas Hopes.
πηγή των εικόνων είναι το βιβλίο
του Τhomas Hopes, Costumes of the Greeks and Romans (formerly titled: Costume of the ancients) (New York Dover Publications, 1962) και θα το βρείτε ολόκληρο στον σύνδεσμο εδώ
Οι Γυναίκες της Θράκης (Θράσσες) με τα τατουάζ στο σώμα, ήταν ένα από τα αγαπημένα θέματα της αττικής αγγειογραφίας. Σε αυτή την ανάρτηση θα δούμε περισσότερα για τη θεματολογία αυτή των απεικονίσεων ώστε να εντρυφήσουμε περισσότερο σε αυτή την αρχαία τέχνη αλλά και τη συνήθεια της δερματοστιξίας στην αρχαία Θράκη μέσα απο την εργασία των κ. Αμαλίας Αβραμίδου και Δέσποινας Τσιαφάκη.
ancient Greek vase 5th century BC
«Οι αρχαίες πηγές αναφέρουν ότι οι γυναίκες της Θράκης ήταν φημισμένες τροφοί (παραμάνες) και καθώς είναι γνωστό ότι οι Θράκες συνήθιζαν να πουλούν τα παιδιά τους ως δούλους, δεν είναι παράξενο το ότι Θράσσες βρίσκονταν εγκατεστημένες στην Αθήνα κατά την κλασική εποχή. Κάποιες από αυτές θα μπορούσαν να είχαν έρθει ακόμη και την εποχή του Πεισίστρατου, μια που θεωρείται πιθανόν ότι κατά την επιστροφή του από τη Θράκη έφερε μαζί του και ανθρώπους για να δουλέψουν στα μεταλλεία, λόγω της εμπειρίας τους από τα ορυχεία της πατρίδας τους. Από επιγραφές είναι γνωστό ότι γυναίκες της Θράκης πωλούνταν ως δούλες αυτήν την εποχή στην Αθήνα και σύμφωνα με τον Αριστοφάνη (Θεσμοφοριάζουσες, 280), η τροφός του Ευρυπίδη ήταν Θράσσα. Τόσο η παρουσία τους στην ίδια την Αθήνα όσο και η γενικότερη εξοικείωση με τη Θράκη στα αρχαϊκά και κλασικά χρόνια, είχαν ως φυσικό αποτέλεσμα και την εμφάνισή τους στην τέχνη.
Η απεικόνιση των γυναικών της Θράκης στην αττική αγγειογραφία φαίνεται να ξεκινά κυρίως στον 5ο αι. π.Χ. Αυτό βέβαια οφείλεται στον τρόπο αναγνώρισής τους, ο οποίος δεν σχετίζεται με την ενδυμασία τους, όπως συμβαίνει με τους άνδρες, αλλά κυρίως με τα τατουάζ που φέρουν στα γυμνά μέρη του σώματός τους. Σε κάποιες περιπτώσεις βέβαια μπορεί να φορούν ζείρα ή εμβάδες, αλλά αυτό δεν αποτελεί τον κανόνα. Μεμονωμένα παραδείγματα επίσης, δηλώνουν την καταγωγή τους μέσα από το ανοιχτόχρωμο των μαλλιών τους που οι αγγειογράφοι αποδίδουν με αραιό πηλό, καθώς σύμφωνα με τον Ξενοφάνη τον Κολοφώνιο (απ.16) οι Θράκες είχαν κόκκινα μαλλιά.
Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό των Θρακών θεωρούσαν στην αρχαιότητα τη στίξη του σώματος, η οποία αποτελούσε για τους Θράκες γνώρισμα ευγενικής καταγωγής, σε αντίθεση με τους Έλληνες που το θεωρούσαν δείγμα βαρβαρότητας ή σκλαβιάς. Για τις γυναίκες ωστόσο της Θράκης, ήταν σύμφωνα με τον Πλούταρχο η τιμωρία που τους επέβαλαν οι άνδρες τους για τον φόνο του μουσικού Ορφέα. Δεν είναι όμως βέβαιο ότι οι αγγειογράφοι που απεικόνιζαν Θράσσες στον 5ο αι. π.Χ., γνώριζαν την εκδοχή αυτή,
καθώς τις απεικονίζουν με τατουάζ και πριν να σκοτώσουν τον μουσικό. Αντίθετα, τα αττικά αγγεία δεν σώζουν άνδρες της Θράκης με στίξη στο σώμα τους, αλλά χρησιμοποιούν κυρίως την τοπική ενδυμασία τους για να τους αποδώσουν. Μια άλλη παραλλαγή για τη χρήση του τατουάζ από τις Θράσσες αναφέρει ότι τους επιβλήθηκε ως τιμωρία από τις γυναίκες της Σκυθίας, όταν οι Σκύθες νίκησαν σε πόλεμο τους Θράκες.
Μέσα από τις απεικονίσεις τους στα αττικά αγγεία, τα τατουάζ των Θρασσών μπορούσαν να καλύπτουν όλα τα γυμνά μέρη του σώματός τους, όπως τα πόδια, τα χέρια, τον λαιμό ακόμη και το πρόσωπο. Όσον αφορά στο είδος τους, αυτό μπορούσε να έχει είτε το σχήμα ζώου (ελάφι, φίδι) ή να πρόκειται για κάποιο γεωμετρικό ή και αφηρημένο μοτίβο. Έτσι θα μπορούσε να είναι απλές γραμμές, οριζόντιες, κάθετες, διαγώνιες,μεμονωμένες ή σε διάφορους συνδυασμούς. Ενάλληλες γωνίες, ζικ-ζακ, αλλά και ροζέττες, στιγμές ή σπείρες, αποτελούν επίσης συχνά μοτίβα.
These are the most common Ancient Thracian female tattoo images found on archaeological artifacts in Bulgaria
Η αττική αγγειογραφία διακρίνει τις Θράσσες σε δύο κατηγορίες: α) στις άγριες ελεύθερες γυναίκες που μάλλον ζούσαν στην πατρίδα τους και β) στις αφοσιωμένες δούλες που ήταν κατά πάσα πιθανότητα εγκατεστημένες στην Αθήνα. Η πρώτη κατηγορία αφορά σε Θράσσες οι οποίες συμμετέχουν αποκλειστικά σε μυθολογικά επεισόδια και κυρίως στον μύθο του Ορφέα. Στη δεύτερη κατηγορία οι γυναίκες της Θράκης εμφανίζονται κατά κανόνα σε σκηνές του καθημερινού αθηναϊκού βίου, χωρίς όμως να λείπουν και από μυθολογικές παραστάσεις.
Ο θάνατος του Ορφέα από τις γυναίκες της Θράκης αποτελεί αγαπητό θέμα των αγγειογράφων και στο επεισόδιο αυτό οι Θράσσες έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο. Σύμφωνα με τον μύθο, οι Θράσσες σκότωσαν τον Ορφέα από ζήλεια γιατί με τη μουσική του απομάκρυνε τους άνδρες τους από κοντά τους. Οι Θράσσες στη σκηνή αυτήν παρουσιάζονται ιδιαίτερα δυναμικές και κατά κανόνα άγριες και διαφορετικές από τις Αθηναίες.
Έχουν συχνά τατουάζ και αχτένιστα μαλλιά και κρατούν διάφορα όπλα όπως σπαθί, μαχαίρι, διπλό πέλεκυ, οβελία, ή δόρυ. Επιτίθενται με μανία στον Ορφέα.
Η εικόνα αυτή ωστόσο, φαίνεται να χαρακτηρίζει τις παλιότερες παραστάσεις του 5ου αι. π.Χ., ενώ στη συνέχεια, οι Θράσσες αποκτούν μια πιο ήρεμη εμφάνιση που αν δεν υπήρχαν τα τατουάζ ή ο Ορφέας, δεν θα ξεχώριζαν από μια Αθηναία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί μια κύλικα λευκού βάθους, από την Ακρόπολη των Αθηνών που απεικονίζει τον θάνατο του Ορφέα. Η σκηνή απλώνεται στο εσωτερικό (tondo) του αγγείου και η μνημειακότητα στην απόδοσή της παραπέμπει σε πρότυπα της Μεγάλης Ζωγραφικής. Παρ’όλο που η πρώτη ματιά μπορεί να παραπλανήσει τον θεατή και να θεωρήσει ότι πρόκειται για μια ήρεμη σκηνή ενός άνδρα και μιας γυναίκας, το προσεκτικότερο κοίταγμα δείχνει ότι είναι ο φόνος του Ορφέα από μια Θράσσα. Στην περίπτωση όμως αυτή, παρ’ όλο που η γυναίκα έχει τατουάζ στα χέρια της (ελάφι και ένα μοτίβο με διαγώνιες γραμμές), η Θράσσα απεικονίζεται με φροντισμένα μακριά μαλλιά και κοσμήματα, χωρίς να θυμίζει σε τίποτε τις άγριες συντοπίτισσές της σε άλλες παραστάσεις.
Αμαζόνα ή Θράσσα
Σε αντίθεση όμως με την αγριότητα που δείχνουν συνήθως οι Θράσσες όταν απεικονίζονται στον μύθο του Ορφέα, ως δούλες εμφανίζονται ήρεμες και αξιοπρεπείς. Στην περίπτωση αυτή η παρουσία τους σε μυθολογικά επεισόδια είναι περιορισμένη και η πιο ενδιαφέρουσα ίσως είναι η Γεροψώ, όπως την ονομάζει επιγραφή στο αγγείο που εικονίζεται. Η Γεροψώ η οποία αναγνωρίζεται ως Θράσσα από τα τατουάζ που φέρει στο σώμα της, αποδίδει την πιο γνωστή ιδιότητα που είχαν οι γυναίκες της Θράκης, αυτή της τροφού.
Η ηλικιωμένη γυναίκα ως καλή παραμάνα, συνοδεύει τον Ηρακλή στο μάθημα μουσικής, κρατώντας στο ένα χέρι το μπαστούνι της και στο άλλο τη λύρα του ήρωα. Πιο συχνές είναι οι απεικονίσεις των γυναικών της Θράκης σε σκηνές του καθημερινού βίου, στον οποίο μετέχουν ως δούλες. Συναντιούνται για παράδειγμα, σε παραστάσεις που εικονίζουν γυναίκες να παίρνουν νερό από κρήνες, κρατώντας υδρίες, ένα αγαπητό θέμα της αττικής αγγειογραφίας. Η αναγνώρισή τους ως δούλες γίνεται κυρίως από τα κοντά μαλλιά τους, ενώ η σύνδεσή τους με τη Θράκη οφείλεται στα τατουάζ που φέρουν στο σώμα τους.
Μια ιδιαίτερη κατηγορία παραστάσεων του αθηναϊκού ιδιωτικού βίου που μετέχουν και οι Θράσσες δούλες, είναι αυτή που σχετίζεται με τον θάνατο και την ταφή. Σύμφωνα με το τυπικό της αρχαίας ελληνικής κηδείας, απαραίτητες ήταν η πρόθεση (εναπόθεση στη νεκρική κλίνη και ο θρήνος των οικείων) και η εκφορά (μεταφορά από την οικία στον τόπο ταφής) του νεκρού. Η σκηνή της πρόθεσης που αφορά στην περιποίηση του νεκρού και τα μοιρολόγια από συγγενείς και φίλους, είναι συχνή στα αττικά αγγεία και ένα από τα σχήματα που συναντάται είναι η λουτροφόρος. Σε κάποιες από τις σκηνές αυτές συμμετέχουν στον θρήνο για τον νεκρό και Θράσσες δούλες. Ενδιαφέρον παράδειγμα αποτελεί μια τέτοια λουτροφόρος που παρουσιάζει μια δούλη να φροντίζει το σώμα της κυρίας της, της οποίας ίσως να ήταν η τροφός. Η καταγωγή της δούλης από τη Θράκη υποδηλώνεται από τα τατουάζ στο πρόσωπό της και τα κοκκινόχρωμα μαλλιά της που αποδίδονται με αραιωμένο πηλό. Πρόκειται δηλ. για μια Πυραίχμη, Πύρρα ή Πυραλλίδα, ονόματα που ανταποκρίνονται σ’ αυτό της το γνώρισμα. Ενδιαφέρον είναι ότι στην άλλη πλευρά του ίδιου αγγείου παριστάνονται επίσης Θράκες, αλλά αυτή τη φορά άνδρες έφιπποι με θρακική ενδυμασία.
Μέσα από τις παραστάσεις των αγγείων αποδίδονται οι γυναίκες της Θράκης έτσι όπως τις έβλεπαν οι Αθηναίοι της κλασικής εποχής. Η ενασχόλησή τους είτε με τις οικιακές ασχολίες είτε ως τροφοί ή ως θρηνωδοί, δείχνει ότι είχαν ενταχθεί στις αθηναϊκές οικογένειες και παρείχαν τις υπηρεσίες τους σ’ αυτές ως πιστά και αφοσιωμένα μέλη»
Thracian woman with axe; deer tattoo on her right shoulder, “ladder” tattoo on left wrist. White-ground cup, Pistoxenos Painter, ca. 460 BC, Athens National Archaeological Museum Inv. no. Akr. 439. Drawing after Harrison 1888, pl. 6
Πολλές φορές όταν μιλάμε για την αρχαία Ελλάδα αναρωτιόμαστε για τα απλά θέματα της καθημερινότητας. Ένα απο αυτά είναι και το πλύσιμο των ρούχων. Σήμερα αντλούμε πληροφορίες απο τον ιστότοπο http://www.antikleidi.com και το βιβλίο «Η μόδα στην Αρχαία Ελλάδα» της Αναστασίας Πεκρίδου – Γκορέσκιν , εκδ. Παπαδήμα, καιτις μοιραζόμαστε μαζί σας.
» Πλύσιμο (στο σπίτι, στο ποτάμι ή στη θάλασσα)
Στα πολλαπλά καθήκοντα της γυναίκας ανήκε το πλύσιμο και η περιποίηση των ενδυμάτων.Το πλύσιμο γινόταν κατά το δυνατόν στη θάλασσα ή σε ένα κοντινό ποτάμι, όπου γι’ αυτό το σκοπό φτιαγμένα ειδικά βαθουλώματα ή φυσικές εγκαταστάσεις αντικαθιστούσαν τη συνηθισμένη στο σπίτι σκάφη μπουγάδας. την οποία αναγνωρίζουμε στις εικόνες των αγγείων.
Είναι σχετικά σπάνιες οι παραστάσεις γυναικών κατά το πλύσιμο των ρούχων, που μας έχουν παραδοθεί. Μια από τις λίγες παραστάσεις που διασώθηκαν, προέρχεται από το χέρι του γνωστού ζωγράφου Πάνα και βρίσκεται επάνω σε μια ερυθρόμορφη πελίκη. Διασώθηκε η στιγμή κατά την οποία δυο νεαρές γυναίκες σκύβουν επάνω από ένα μεγάλο πλυστικό δοχείο. Η γυναίκα, που μπορεί να αναγνωρισθεί ως αφέντρα, έχει τυλίξει το χιτώνα της σαν ποδιά γύρω από το κάτω μέρος του σώματός της και το έχει κουμπώσει μπροστά από την κοιλιά της, για να έχει περισσότερη ελευθερία κινήσεων. Τι κρατάει πάνω από το άνοιγμα του δοχείου δεν είναι δυνατόν να καθορισθεί. Απέναντι της στέκεται ένα κορίτσι, που από τα κοντά του μαλλιά μπορεί να αναγνωρισθεί ως υπηρέτρια, και κρατάει το ρούχο που πρόκειται να καθαρισθεί. Το ρούχο αυτό βάσει της χαρακτηριστικής του μορφής μπορεί να αναγνωρισθεί σαφώς ως κεφαλομάντηλο.
Απορρυπαντικά μέσα
Σύμφωνα με τον Διοσκουρίδη, έναν Έλληνα γιατρό από το δεύτερο ήμισυ του 1ου αι. μ. X., για το πλύσιμο των ενδυμάτων και υφασμάτων χρησιμοποιούσαν το σαπουνόχορτο. Από το φυτό, που ανήκει στην οικογένεια των γαριφαλοειδών, επεξεργάζονταν τη σαπωνούχο ρίζα (σαπουνόριζα). Αντίθετα, οι Ρωμαίοι ως απορρυπαντικό μέσο γνώριζαν τα ούρα. Τα απεκκρίματα, που συλλέγονταν σε κάδους, τότε μόνον ήταν έτοιμα για χρήση, όταν αφήνονταν να υποστούν ένα είδος ζύμωσης. Τότε σχηματιζόταν αμμωνιακό άλας, το οποίο έχει καθαρτική επίδραση, που αυξανόταν με την προσθήκη σ’ αυτό λίπους, με το οποίο προέκυπτε σαπούνι. Επίσης η ακατέργαστη ποτάσα και η σόδα είχαν καθαρτική δύναμη.
Η χρήση της στάχτης από ξύλα δεν απαιτούσε μεγάλο κόπο. Περιχυμένη με καυτό νερό σχημάτιζε ένα αφέψημα, την αλισίβα, μέσα στην οποία έβαζαν τα ρούχα και τα έβραζαν. Αυτή η απλή μέθοδος αποδείχτηκε πολύ πρακτική και διατηρήθηκε μέχρι την εποχή μας, όπως δείχνουν παραδείγματα όχι μόνον από τη σύγχρονη Ελλάδα.
Το πιο γνωστό ίσως παράδειγμα μεγάλης πλύσης (“πλύνειν”) βρίσκεται στην Οδύσσεια, όταν η Ναυσικά, η θυγατέρα του βασιλιά των Φαιάκων, μαζί με τις φίλες της πηγαίνει στη θάλασσα για να πλύνει. “Η μεγάλη πλύση γίνεται κατά αραιότερα διαστήματα. Οπωσδήποτε γι’ αυτήν χρειαζόταν μια ολόκληρη ημέρα, που άρχιζε από το πρωί. Τα ρούχα ρίχνονταν στο πλυσταριό κομμάτι κομμάτι. Η φυσική δύναμη του νερού, που συνέχεια ανανεωνόταν. υποστηριζόταν και. από την ανθρώπινη δύναμη: Τα κορίτσια κατέβαιναν στο λάκκο του πλυσταριού (όπου έκαναν κι ένα διασκεδαστικό αγώνα) ποδοπατώντας τα ρούχα. Απορρυπαντικό μέσο δε χρησιμοποιούσαν Όταν καθάριζαν τα κομμάτια των ρούχων με την κίνηση του νερού, που σταθερά τα ξέπλυνε, και με το κοπάνισμα και το τρίψιμο από τα πόδια των κοριτσιών, για να στεγνώσουν απλώνονταν σε σειρά επάνω στα βότσαλα της παραλίας. Ο χρόνος που χρειάζονταν τα ρούχα εκεί στον ήλιο, για να στεγνώσουν. έφτανε στις πλύστρες για λουτρό, για γεύμα και παιγνίδι. Έπειτα ακολουθούσε το μάζεμα των ρούχων. Μετά την επιστροφή τα ρούχα μεταφέρονταν αμέσως στο σπίτι” .
Ως η θεά με τα φίδια ονομάζεται ο τύπος αγαλματίδιου που βρέθηκε σε ανασκαφές στους Μινωικούς αρχαιολογικούς τόπους που παρουσιάζει γυναίκα εξώστηθη να κρατάει φίδια. Τα αγαλματίδια χρονολογούνται στον 16ο αιώνα π.Χ. Λίγες πληροφορίες έχουμε για την ερμηνεία των αγαλματιδίων.
Minoan snake Goddess, Ivory and gold,Early Aegean, Minoan–Bronze Age, Late Minoan I Period, about 1600–1500 b.c.Minoan snake Goddess, Ivory and gold, Early Aegean, Minoan–Bronze Age, Late Minoan I Period, about 1600–1500 b.c. Museum of Fine Arts, Boston Σε κάθε χέρι το ειδώλιο κρατάει ένα χρυσό φίδι, το οποίο φαίνεται να είναι αιγυπτιακή κόμπρα, το σώμα του οποίου τυλίγεται γύρω από τα χέρια. Φορά επίσης μια χρυσή κορδέλα με μια μικρή χρυσή λωρίδα που εκτείνεται κάθετα πάνω από αυτήν και αντιπροσωπεύει τις συνδέσεις του μπούστο και έχει πέντε χρυσές ζώνες που περιβάλλουν τα επίπεδα της φούστας της, ενώ τα άνω τέσσερα είναι σχήματος V μπροστά. Τα χρυσά βραχιόλια σε κάθε βραχίονα σημαίνουν τις κεντημένες μπορντούρες των κοντών μανικιών του μπούστου. Προφανώς, οι χρυσές ζώνες σηματοδότησαν αρχικά την άκρη του μπούστο, περνώντας γύρω από τα στήθη και μέχρι τις πλευρές του λαιμού. Οι τρύπες υποδεικνύουν ότι φορούσε επίσης ένα κολιέ, μια χρυσή ταινία και είχε μια σειρά από επτά χρυσές μπούκλες στο μέτωπό της.
Ένα από τα πρωταρχικά αποδεικτικά στοιχεία που υποστηρίζουν την άποψη ότι οι γυναίκες κυριαρχούσαν στον μινωικό πολιτισμό είναι η «Θεά του φιδιού». Οι λόγοι αυτής της άποψης τέθηκαν από τον ίδιο τον Arthur Evans. Είναι φανερό από το μοντέλο της μινωικής θρησκείας που κατασκευάστηκε από τον Evans ότι επηρεάστηκε από τις θεωρίες που έθεσε ο James Frazer στο The Golden Bough (που δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά το 1890) ότι η προϊστορική θρησκεία επικεντρώθηκε σε μια κυρίαρχη θεά της γονιμότητας, και η αναγέννηση συμβόλιζε τη φθορά και την αναγέννηση της βλάστησης.
Ο Evans γνώριζε σίγουρα τις επικρατούσες απόψεις για την ύπαρξη της Μητέρας Θεάς στην Προϊστορική περίοδο και έτσι, όταν βγήκε στο φως η Θεά των Φιδιών το 1903 , όχι μόνο τα αναγνώρισε ως «θεά» αλλά και ισχυρίστηκε ότι λατρεύτηκε από τους Μινωίτες ως μια όψη της θεάς Μητέρας. Έτσι, ο Evans έδωσε τη βάση για το επιχείρημα ότι οι Μινωίτες ζούσαν σε μια κοινωνία μητριαρχική.
Snake goddess, faience. Palace of Knossos. Crete, Greece. c. 1600 B.C. (Middle Minoan) [Heraklion Archaeological Museum]Μεταξύ των πολλών παραδειγμάτων λατρευτικών αντικειμένων όπως το διπλό τσεκούρι, ο ιερός κόμπος, τα ιερά κέρατα, οι ιερές κολώνες, τα ιερά δέντρα, τα πουλιά και τα ζώα (ταύροι, λιοντάρια, κατσίκες) σε ανάγλυφα, και σε σφραγίδες, το φίδι εμφανίζεται μόνο σπάνια.
Παρόλα αυτά ο Evans ερμήνευσε το φίδι ως μορφή του πνεύματος του Κάτω Κόσμου και ως εκ τούτου προσδιόρισε τη θεά ως χθόνια θεότητα. Ωστόσο, παρά την ένωση τους με τον Κάτω Κόσμο, ο Evans υποστήριξε ότι το φίδι και η θεά δεν πρέπει να λαμβάνονται ως στοιχεία κακού. Αντιθέτως, υποστηρίζει ότι το φίδι έχει μια φιλική και οικεία όψη. Ελλείψει κάθε αρχαιολογικού αποδεικτικού στοιχείου ο Evans στήριξε την άποψη την ευρωπαϊκή παράδοση ανάμεσα στους αγρότες ότι αντιμετωπίζουν το φίδι ως καλοκάγαθο «οικουρό όφι».
Ωστόσο, η Geraldine Gesell υποστηρίζει ότι η θεά του φιδιού δεν ήταν θεά της οικογένειας, καθώς δεν βρέθηκε ποτέ θεά φιδιού σε ανασκαφές κατοικιών. Αντίθετα, η «Θεά του Φιδιού» φαίνεται οτι είχε την ευρύτερη λειτουργία της καθολικής Μητέρας ή της Θεάς της Γης και ως εκ τούτου ήταν κατά κύριο λόγο μια θεότητα γονιμότητας.
‘Snake Goddess,’ 1600 BC. black steatite. Walters Art Museum (23.196): Acquired by Henry Walters, 1929.
Ο Έβανς ξεφεύγοντας απο την οικιακή λατρεία του φιδιού και έχοντας υπόψη την ανταλλαγή στοιχείων λατρείας και πολιτισμού με την Αίγυπτο συνδέει την θεά των όφεων με την Αιγυπτιακή θεά Ουατζέτ, τη θεά του φιδιού του Δέλτα του Νείλου, χωρίς όμως να τις ταυτίζει. Όπως η Αφροδίτη, η Ουατζέτ ήταν θεά της γονιμότητας. Το όνομά της μαζί με τη διακόσμηση των φιδιών και τα ηλιακά μάτια, εμφανίζεται περιστασιακά σε μαγευτικά εργαλεία, όπως ραβδιά (που χρησιμοποιούνται από τους νεκρούς για να υπερασπιστούν τους εαυτούς τους απέναντι σε κακό πνεύματα και δαίμονες), και αποτροπαϊκά ραβδιά από μαργαριτάρι τα οποία φαίνεται να χρησιμοποιούνταν για να προστατεύουν τις γυναίκες, ιδιαίτερα τις εγκυμνούσες, θηλάζουσες και μητέρες.
Όταν εξετάζεται σε συνδυασμό με τα σχεδόν σύγχρονα αιγυπτιακά μαγικά αντικείμενα, μπορεί να προταθεί ότι τα ειδώλια που βρέθηκαν από τον Evans λειτουργούσαν ως γοητευτικά αντικείμενα σε μαγικές τελετές που εκτελούνταν από τα ιερά και πιο συγκεκριμένα με μαγικές ιεροτελεστίες που είχαν να κάνουν με την ιδιαίτερες ανησυχίες των γυναικών, μεταξύ των οποίων η γονιμότητα, η εμμηνόρροια, η σύλληψη και την προσφορά μητρικού γάλακτος.
Το γεγονός ότι το ειδώλιο της Μινωικής «Θεάς Φιδιού» μπορεί να συνδέεται με την εμμηνόρροια προτείνεται πρώτα απ’ όλα από το χρώμα του. Στην σημερινή του κατάσταση, το κυρίαρχο χρώμα της φούστας και του μπούστου είναι ένα σκοτεινό χρυσοκίτρινο. Η Elizabeth Barber έχει επισημάνει ότι το κίτρινο είναι το χρώμα της γυναίκας στον αρχαίο κόσμο. Η κίτρινη χρωστική αποκτήθηκε από σαφράν (τα αποξηραμένα στίγματα του κρόκου), ένα φυτό το οποίο παρουσιάζεται να συγκεντρώνεται από γυναίκες στη μινωική τοιχογραφία που ανακαλύφθηκε το 1973 στο Ακρωτήρι της Θήρας.
Το σαφράν χρησιμοποιήθηκε ιατρικά από τις γυναίκες για να διευκολύνει τους πόνους της εμμηνόρροιας. Η συλλογή κρόκου είναι επίσης το αντικείμενο μιας τοιχογραφίας που βρέθηκε από τον Evans στην Κνωσό,ενώ τα λουλούδια κρόκου διακοσμούν επίσης έναν από τα κλασσικούς κορσέδες που βρέθηκαν με τα ειδώλια και αποτελούν επίσης το κεντρικό διακοσμητικό μοτίβο στο μπροστινό μέρος των φουστανιών τους απο φαγεντιανή.
Την υπόθεση στηρίζει και η ύπαρξη αναθηματικών κόμπων στα ενδύματα. Μιας και το ιερογλυφικό σημάδι που χρησιμοποιείται για να γραφεί η αιγυπτιακή λέξη sa, που σημαίνει «προστασία», είναι ένα σκοινί με θηλιά από λινάρι ή δέρμα, προτάθηκε ότι το κορδόνι που κάνει ένα «κόμπο» ανάμεσα στα στήθη της «Θεάς των Φιδιών» και τον κορσέ μπορεί να είναι συμβολικό. Μπορεί στην πραγματικότητα να αντιπροσωπεύει έναν μαγικό κόμβο, κάτι που επιβεβαιώνεται συγκρίνοντας αγάλματα της Ίσιδας ή των γυναικών ντυμένων ως Ίσιδα όπου ο κόμπος εμφανίζεται ανάμεσα στα στήθη στην ίδια θέση που εμφανίζεται στη Θεά των Φιδιών.
Faïence Figure of Votary (or Double) Snake Goddess, Brooklyn Museum
Παρόλο που είναι δύσκολο να δημιουργηθεί ένας άμεσος σύνδεσμος μεταξύ των φιδιών και της εμμήνου ρύσεως στη Μινωική Κρήτη, η σημερινή ανθρωπολογία προσφέρει επίσης το παράδειγμα του τελετουργικού αυστραλιανού Rainbow Snake των Αβορίγινων στο οποίο ο «συγχρονισμός της εμμήνου ρύσεως» θεωρείται «σαν ένα ουράνιο τόξο» και «σαν ένα φίδι . »
Ορισμένες κουλτούρες επίσης πιστεύουν ότι η πρώτη εμφάνιση της εμμήνου ρύσεως προκαλείται από την συνεύρεση με ένα υπερφυσικό φίδι το οποίο επίσης καθιστά τη γυναίκα εύφορη και την βοηθά να συλλάβει παιδιά.
Τέλος, εάν, όπως υποστηρίζεται εδώ, η «θεά του φιδιού» είναι μια θεότητα αφιερωμένη στις ιδιαίτερες ανησυχίες των γυναικών, είναι δυνατόν να υποτεθεί ότι τα εκτεθειμένα στήθη μπορεί να έχουν κάποια σχέση με το μητρικό γάλα.
The Goddess Ariadne (keeper of the labyrinth) and Snakes from Minoan culture, Crete. Ariadne is goddess of fertility connected to Ishtar (Astarte)
Ο καθηγητής Barry Powell πρότεινε ότι η θεά των φιδιών της Μινωικής Κρήτης ήταν η Αριάδνη (που το όνομά της σημαίνει «τελείως αγνή»).
Δείτε και άλλα άρθρα για τον μινωικό πολιτισμό στον σύνδεσμο εδώ
«Καλώς ήρθατε στην πόλη μας. Το όνομα μου είναι Καλλικράτης. Είμαι παλαίμαχος αθλητής του πεντάθλου.
Θα περιηγηθούμε μαζί τους αθλητικούς χώρους και θα γνωρίσουμε τον αθλητισμό της ελληνικής αρχαιότητας. Βοηθοί μας σ’ αυτή την περιήγηση θα είναι ο σελιδοδείκτης με τα κείμενά του, η πινακοθήκη με τις εικόνες της, το γλωσσάρι με τις διευκρινίσεις του. Με τη βοήθειά τους θα μπορέσετε ν’ απαντήσετε στα ερωτήματα και τις ασκήσεις του Απορία. Εύχομαι σε όλους σας καλή επιτυχία και κότινο….χρυσό.»
«Ο Ιππόνικος είναι Θεσσαλός κτηματίας. Ζει στις Παγασές. Θέλει να χτίσει ένα καινούργιο σπίτι και σκέπτεται να επισκεφθεί την Αθήνα για να πάρει ιδέες. Πριν ξεκινήσει το ταξίδι του ανοίξτε τα εικονίδια κι ενημερώστε τον για τις μορφές που πήρε η κατοικία στη διάρκεια του χρόνου. Συσχετίστε τις μορφές αυτές με τον οικισμό και τις γενικότερες συνθήκες του πολιτισμού.»
Οι Αρχαίοι φίλοι μας, μας ξεναγούν μέσα απο αυτή την εφαρμογή στις διάφορες μορφές του δημόσιου και ιδιωτικού βίου στην αρχαία Αθήνα: αθλητισμός, κατοικία, ενδυμασία, συμπόσια, διατροφή ξετυλίγονται μπροστά μας μέσα απο την εφαρμογή του ψηφιακού σχολείου ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ Ο ΤΟΠΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ
Όταν ο Άρθρουρ Έβανς έκανε την ανασκαφή στο παλάτι του Μίνωα στην Κνωσσό που χρονολογείται στην δεύτερη π.Χ χιλιετία, βρέθηκε εμπρός σε ένα ενδιαφέρον χρυσελεφάντινο αγαλματίδιο που αναπαριστούσε μια Θεά (ονομάστηκε goddess of sports) με μια ιδιαίτερη εμφάνιση που ακόμη και σήμερα, 3500-4000 χρόνια μετά, θα θεωρούσαμε προχωρημένη και προκλητική.
Στο συγκεκριμένο αγαλματίδιο διαστάσεων 17- 18 εκατοστών μπορούμε να δούμε τη Θεά με ανυψωμένα τα χέρια, να φοράει ένα στενό σκληρό κορσέ με ελάσματα, ο οποίος αφήνει ελεύθερο το γυμνό στήθος και μάλιστα το ανυψώνει (!) όπως οι σύγχρονες μπανέλες αλλά και ένα ιδιαίτερο κάτω ένδυμα-εσώρουχο(;) που ανυψώνει τους γλουτούς και καλύπτει την πρόσθια γεννητική περιοχή, σαν ένα σπασουάρ της 2ης π.Χ χιλιετίας, όπως αυτό που φορούσαν οι άνδρες αθλητές που αποτυπώνονται στις παραστάσεις των Ταυροκαθαψίων. Χωρίς να μπούμε σε περισσότερες λεπτομέρειες για το πιθανόν ανδρόγυνο του αγαλματιδίου, θα θέλαμε να σταθούμε μόνο στην εμφάνιση. Η παλαιότητα του αγαλματιδίου, που σήμερα φυλάσσεται στο μουσείο Φιτζγουίλιαμ του Τορόντο, δεν αφήνει αμφιβολίες οτι τελικά και ο κορσές αλλά και τα σύγχρονα ελαστικά καλσόν που ανυψώνουν τους γλουτούς δεν είναι ιδέες των τελευταίων αιώνων… να υπάρχει άραγε κάτι τελικά που να είναι αποκλειστικά εφεύρεση της εποχής μας;
Δείτε και άλλα άρθρα για τον κρητικό πολιτισμό εδω , για το μινωικό πολιτισμό, καθώς και για τη θεά με τα φίδια και τις ενδυματολογική της παρουσίαση εδω
Η ενδυμασία στον ελλαδικό χώρο έχει περάσει από διάφορα στάδια. Μια απο τις εντυπωσιακότερες γυναικείες εμφανίσεις παρατηρείται κατά την Μινωική περίοδο όπου μπορούμε να θαυμάσουμε τις γυναικείες φορεσιές με τις μακριές πλουμιστές φούστες και το γυμνό μπούστο. Η σημερινή ανάρτηση έχει αφορμή της της διδακτορική διατριβή της Ευαγγελίας Στεφανή (2000, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ)),
όπου η συγγραφέας αναφέρεται στην εποχή εκείνη και την ενδυμασία των γυναικών αλλά και τον συμβολισμό της, καθώς και τις κοινωνικές και θρησκευτικές προεκτάσεις της ενδυμασίας. Καλή ανάγνωση!
Δείτε και άλλα άρθρα για τον κρητικό πολιτισμό εδω , για το ειδώλιο της θεάς με τον κορσέ εδώ καθώς και για τη θεά με τα φίδια και τις ενδυματολογική της παρουσίαση εδω
Οι αρχαίες Ελληνίδες φορούσαν στην πλειοψηφία τους εξαιρετικής τέχνης κοσμήματα. Εδώ θα δούμε κάποια από αυτά τα οποία ανήκουν στις συλλογές μεγάλων Μουσείων ή δημοπρατήθηκαν σε ιδιωτικές συλλογές, τα περισσότερα από την Ελληνιστική εποχή…
Ancient Greek women used to wear fabulus jewels. Here we can see some of them, which are exposed in the famous Museums, mosltly from the hellenistic times …
Στις ανασκαφές που έγιναν στο Γενίκαπι της Κωνσταντινούπολης από την αρχαιολογική σκαπάνη, βρέθηκαν και τσόκαρα 1.500 ετών. Πάνω στα τσόκαρα έχουν χαράξει μια επιγραφή στα ελληνικά που αναφέρεται στην υγεία.
Ακόμα λέγεται πως ανακάλυψαν και άλλα πράγματα όπως εργαλεία, κοκάλινα κοχλιάρια (κουτάλια), αποτυπώματα ανθρώπων της Νεολιθικής Εποχής και κουπιά 8.000 ετών τα οποία από τα αρχαιότερα που έχουν βρει ποτέ. Επίσης βρέθηκε ακόμα μια χτένα από ξύλο 1.200 ετών και κουκούτσια κερασιών 1.600 ετών από ναυάγιο. Τα ευρήματα αυτά βρίσκονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Κωνσταντινούπολης.
In excavations driven in Genikapi of Constantinople (Istanbul) were found a pair of clogs 1,500 years old. Over the clogs there is engraved an inscription in Greek referred to health. In the excavations there were also found tools, horn spoons , people prints from the Neolithic Age and a rowing of 8,000 years, the most ancient ever found. There was also found a wooden comb 1,200 years old and cherry pips from a 1,600 years old wreck. These findings are held now in the Archaeological Museum of Istanbul.
greek culture/ελληνικός πολιτισμός 