Γυναικείοι σταυροί του 19ου αιώνα απο τα νησιά του Αιγαίου και του Ιονίου απο το Μουσείο Μπενάκη

O σταυρός είναι ένα κόσμημα που συναντάμε στην ελλαδική παράδοση συχνά σε αστικές και νησιώτικες φορεσιές. Στις αστικές συνήθως είναι μικρότερος αλλά στις νησιώτικες είναι μεγαλύτερος, περίτεχνος και κρέμεται συχνά από ιδιαίτερα συρματερά κολιέ. Σταυρούς συναντάμε κυρίως να φορούν γυναίκες της Πάτμου, της Κρήτης, της Κέρκυρας, σαφώς αυτές της ανώτερης τάξης, καθώς τα ιδιαίτερα αυτά στολίδια απευθύνονταν σε πλούσιες οικογένειες. Ας θαυμάσουμε σήμερα κάποια ιδιαίτερα κομμάτια από γυναικείους σταυρούς του Αιγαίου και του Ιονίου, τα περισσότερα απο τα οποία προέρχονται απο τη συλλογή του Μουσείου Μπενάκη.

Χρυσό περιδέραιο με διάτρητο διάκοσμο, σμάλτο, μαργαριτάρια και κρεμαστό σταυρό, από την Πάτμο. Aνάλογης επεξεργασίας σταυροί, χωρίς σμάλτο, απαντούν κατά τον προχωρημένο 18ο αι. σε επιστήθια της Kέρκυρας. Αν και καταγράφεται με προέλευση την Πάτμο, ανήκει μορφολογικά στα ανάλογου τύπου κοσμήματα της Επτανήσου. Μέσα 18ου αι. Mήκ. αλυσίδας 0,84, ύψ. σταυρού 0,14 μ. (ΕΑ 626)

Χρυσά εξαρτήματα επιστήθιου κοσμήματος με μαργαριτάρια: δύο συρματεροί σταυροί και ένα εγκόλπιο, το οποίο αρχικά θα πρέπει να ήταν ποικιλμένο με σμάλτο. Κέρκυρα, τέλη 18ου-αρχές 19ου αι. Ύψος 0,145 μ., 0,135 μ. και 0,13 μ. (ΕΑ 1517) Μουσείο Μπενάκη

Ενδιαφέρουσα είναι η μορφολογία αυτών των σταυρών που μοιάζουν με επισκοπικούς σταυρούς και αποτελούνται από «κορώνα» στο πάνω μέρος και απο κάτω βρίσκεται ο σταυρός, πολλές φορές τετραγωνισμένος, στη μορφή του σταυρού της Μάλτας. Σύμφωνα με τη Wikipedia «Ο σταυρός έχει οκτώ ακίδες και συμβολίζει τους οκτώ μακαρισμούς της Επί του Όρους ομιλίας του Ιησού Χριστού. (Ματ. 5:3-10) Οι τέσσερις ακίδες που δείχνουν προς το κέντρο συμβολίζουν τις τέσσερις αρετές: Σοφία. Δικαιοσύνη, Θάρρος, Μετριοφροσύνη».